กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ในปัจจุบันปัญหาทันตสุขภาพเป็นปัญหาที่สำคัญอย่างหนึ่ง ซึ่งได้ทวีความรุนแรงมากขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กก่อนวัยเรียน ซึ่งโรคฟันผุในเด็กสามารถพบได้ตั้งแต่ฟันเริ่มขึ้นในช่วงขวบปีแรก และอัตราการผุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงอายุ 1 - 3 ปี โดยประกอบด้วยปัจจัยหลาย ๆ อย่าง สาเหตุหลักที่ทำให้เด็กมีฟันผุมาจากพฤติกรรมของผู้ปกครองในการเลี้ยงดูที่ไม่ถูกต้อง ทั้งโครงสร้างของอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปทำให้มีผลต่อการดูแลรักษาฟันและการดูแลทำความสะอาดช่องปากเด็กไม่ถูกวิธี จึงส่งผลให้เกิดโรคฟันผุในฟันน้ำนมอย่างรุนแรง ทำให้เด็กมีความเจ็บปวด เคี้ยวอาหารไม่ได้ตามปกติ ได้รับสารอาหารที่จำเป็นไม่เพียงพอและยังส่งผลต่อการเจริญเติบโตและการพัฒนาการของเด็ก จากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศปี 2561 พบว่ากลุ่มเด็กอายุ 3 ปีมีฟันน้ำนมผุร้อยละ 51.1 ในขณะที่ภาคใต้เขตสุขภาพที่ 12 พบว่า เด็กอายุ 3 ปีมีอัตราการเกิดฟันผุสูงสุดเมื่อเปรียบเทียบกับภาคอื่น ๆ เป็นร้อยละ 56.3 สำหรับจังหวัดพัทลุง แม้โรคฟันผุของเด็กเล็กจะมีความชุกต่ำสุดในเครือข่าย แต่ก็พบว่าเด็กอายุ 3 ปี ยังคงสูงกว่าเป้าหมายของประเทศ โดยจากการสำรวจสภาวะช่องปาก ตั้งแต่ปี 2559 - 2561 พบว่ามีฟันน้ำนมผุ ร้อยละ 60.73, 62.59 และ 52.54 ตามลำดับ โดยอำเภอที่มีความชุกสูงสุด ได้แก่ อำเภอศรีนครินทร์ และอำเภอปากพะยูน
จากการสำรวจเด็ก 3 – 5 ปี ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในเขตพื้นที่ตำบลฝาละมี จำนวน 8 ศูนย์พบว่า เด็กมีอัตราฟันผุร้อยละ 55.18 ซึ่งตามเกณฑ์ตัวชี้วัดจังหวัดร้อยละฟันผุต้องไม่เกิน 50 และจากผลการดำเนินงานในปี 2563 ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านฝาละมี พบว่ามีกิจกรรมที่ควรพัฒนา คือ การฝึกทักษะผู้ปกครองแปรงฟันให้ลูก พบว่ามีผู้ปกครองได้รับการฝึกทักษะเพียง ร้อยละ 25.58 และเด็กได้รับฟลูออไรด์วานิชเสริม ร้อยละ 44.42 เฉลี่ย 1.3 ครั้งต่อปีสำหรับการทาฟลูออไรด์วานิชเพียง 1 ครั้งต่อปีนั้น อาจไม่ส่งผลต่อประสิทธิผลในเชิงป้องกันการเกิดฟันผุในเด็กเล็กได้ ซึ่งจากหลายการศึกษาพบว่าผลเชิงป้องกันของฟลูออไรด์วานิชต้องทาอย่างน้อย 2 ครั้งต่อปี และประสิทธิผลสูงสุดเมื่อมีการประเมินความเสี่ยงของเด็กทุกครั้งก่อนทา การฝึกทักษะให้ผู้ปกครองสามารถแปรงฟันให้ลูกได้ และการให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพช่องปากลูกตามระดับความเสี่ยง และติดตามเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านฝาละมี ตำบลฝาละมี อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง เห็นความสำคัญในการที่จะลดอัตราการเกิดฟันผุในเด็กศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ในพื้นที่ตำบลฝาละมี โดยการแปรงฟันที่มีคุณภาพ ร่วมกับกระบวนการให้บริการทันตกรรมป้องกันโดยการทาฟลูออไรด์วานิชที่มีคุณภาพ การจัดหาวัสดุ อุปกรณ์ ส่งเสริมสนับสนุนในการดูแลสุขภาพช่องปากแก่เด็กอายุ 3 – 5 ปี อย่างเพียงพอและมีคุณภาพ จึงได้จัดทำโครงการ ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคด้านทันตกรรมสำหรับเด็ก ยิ้มสดใส เด็กไทยฟันดี ในการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากเด็ก 3 - 5 ปี เพื่อบูรณาการส่งเสริมป้องกันฟันผุในเด็กก่อนวัยเรียนต่อไป