กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัจจุบันจำนวนผู้พิการทางจิตมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนมากขึ้นกรมสุขภาพจิตกระทรวงสาธารณสุข ได้ทำการสำรวจ สถานการณ์ปัญหาสุขภาพจิตคนไทยอายุ 18 ปีขึ้นไป ในปี พ.ศ.2556 พบว่า มีการเจ็บป่วยประมาณ 7 ล้านกว่าคนสาเหตุมาจาก 5 กลุ่มหลัก ได้แก่ โรคซึมเศร้า โรคจิตเภท วิตกกังวล ความบกพร่องทางสติปัญญา และผลแทรกซ้อนมาจากสิ่งเสพติดคาดในอนาคตปัญหาจะมากขึ้น โดยเฉพาะจากเหล้า ยาเสพติด และจำนวนผู้พิการทางจิตหรือผู้ป่วยทางจิตที่มารับบริการที่แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลสังกัดกรมสุขภาพจิตทั่วประเทศมีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปีโดยในรายงานประจำปี2562ของกรมสุขภาพจิต ได้รายงานว่ามีจำนวนถึง 1,172,784 คน สภาพเช่นนี้เนื่องจากปัญหาด้านสังคมเศรษฐกิจของประชาชนมีความยุ่งยากและซับซ้อนมากขึ้น ทำให้มีผลต่อการปรับตัวของประชาชนและที่สำคัญยังส่งผลให้ผู้พิการทางจิต ซึ่งมีปัญหาการปรับตัวอยู่แล้วขาดปัจจัยการดูแลช่วยเหลือให้สามารถรักษาภาวะสุขภาพและอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่างมีคุณภาพ
แม้ว่าในกระบวนการบำบัดรักษาผู้ป่วยทางจิตในโรงพยาบาล มีเป้าหมายให้ผู้ป่วยสามารถดำรงชีวิตร่วมกับโดยได้เพิ่มประสิทธิภาพในการบำบัดรักษาทั้งด้านการให้ยาและการบำบัดด้านจิตสังคมแต่ผลสำเร็จจะเกิดขึ้นกับผู้ป่วยจิตเวช หากได้รับการดูแลต่อเนื่อง และได้ปฏิบัติกิจวัตรประจำวันเช่นคนทั่วไปจากสมาชิกในชุมชน อย่างไรก็ตามภายหลังการบำบัดรักษาหรือผู้ป่วยกลับสู่ชุมชนแล้วยังมีอุปสรรคในการดูแลหลายประการเนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มนี้ส่วนใหญ่ยังขาดโอกาสจากชุมชนในการพัฒนาศักยภาพของตนเองให้สามารถมีชีวิตในสังคมเช่นคนทั่วไป และอุปสรรคส่วนหนึ่งมีสาเหตุจากตัวผู้ป่วยเอง เช่นการขาดความมั่นใจในการดำเนินชีวิตร่วมกับครอบครัวและผู้อื่น นอกจากนี้สังคมแวดล้อมยังขาดความรู้ความเข้าใจหรือไม่เห็นความสำคัญของผู้พิการทางจิตที่นับวันจะมีจำนวนและมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นบุคคลในชุมชนมีความรู้สึกกลัว รังเกียจ ไม่เชื่อมั่นในความสามารถของผู้ป่วยหรือคาดหวังกับผู้ป่วยมากเกินความสามารถของผู้ป่วยมีทัศนคติในทางลบต่อบุคคลที่เจ็บป่วยหรือพิการทางจิตสภาพเหล่านี้ยิ่งทำให้ผู้พิการทางจิตไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมและผู้พิการทางจิตยิ่งขาดโอกาสในการพัฒนาตนเองในการอยู่ร่วมในสังคมมากยิ่งขึ้นส่งผลให้ผู้พิการทางจิตเหล่านี้กลายเป็นผู้พิการทางจิตที่เป็นภาระ หรือเป็นปัญหาของครอบครัวและสังคมในที่สุด
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น ผู้จัดโครงการซึ่งเป็นคณะอาจารย์จากกลุ่มวิชาการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิตคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในการพัฒนางานการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน โดยวางแผนจัดทำแอปพลิเคชันติดตามเยี่ยมบ้านผู้ป่วยจิตเวช เพื่อให้เกิดการดูแลต่อเนื่อง และเข้าถึงผู้ป่วยได้มากขึ้นโดยเฉพาะช่วงสถานการณ์โควิด-19 ช่วยลดช่องว่างการเข้าถึงบริการที่จำเป็นของผู้ป่วย เพิ่มศักยภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการประเมินอาการ แนะนำและส่งต่อผู้ป่วยจิตเวช ทำให้ผู้ป่วยจิตเวชสามารถดำเนินชีวิตในชุมชนได้ตามศักยภาพ และเป็นบุคคลที่มีคุณค่าของสังคมได้มากที่สุดอันจะนำมาซึ่งคุณภาพชีวิตที่ดีทั้งของผู้พิการทางจิตเองและความสามัคคีของชุมชนในการประกอบกิจกรรมช่วยเหลือสมาชิกที่อ่อนแอของชุมชนให้มีความเข้มแข็ง และมีคุณค่าต่อชุมชนในที่สุด