กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคกระดูกและข้อเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ เนื่องจากอุบัติการณ์ของโรคเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยข้อที่พบว่าเป็นปัญหาสุขภาพมากที่สุดคือ ข้อเข่า เนื่องจากข้อเข่าเป็นข้อที่มีขนาดใหญ่และต้องรับน้ำหนักของร่างกายโดยตรง ทั้งยังต้องทำหน้าที่เคลื่อนไหวเกือบตลอดเวลา ทำให้ข้อเสื่อมได้ง่าย โรคข้อเข่าเสื่อมหมายถึงภาวะที่ข้อเข่าเกิดความผิดปกติเนื่องจากสภาพร่างกายที่เปลี่ยนแปลงแบบถดถอยซึ่งสัมพันธ์โดยตรงกับอายุที่มากขึ้น และเป็นปัญหาสำคัญของระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยเนื่องจากเป็นโรคข้อที่พบบ่อยที่สุด 1 ใน 10 ของโรคที่เป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดความทุพพลภาพในผู้สูงอายุ อีกทั้งมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว อาการผิดปกติของผู้ป่วยที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมในระยะแรกประกอบด้วย อาการปวดอาจร่วมกับการมีข้อเข่าบวม อาการขัดที่ข้อเข่า โดยอาการจะเป็นมากขึ้นเมื่อมีการเคลื่อนไหวของข้อเข่ามากขึ้น ในขณะเหยียดและงอข้อเข่าจะมีอาการปวด หรือขัดในข้อมากขึ้น และมีเสียงลั่นในข้อ ซึ่งอธิบายจากการที่ผิวกระดูกภายในข้อเริ่มไม่เรียบและมีกระดูกงอกเกิดขึ้น อาการปวดที่เกิดในผู้ป่วยบางรายทำให้เกิดการปรับตัวด้วยการไม่เหยียดหรืองอข้อเข่าจนสุดเมื่อเวลาผ่านไปนานขึ้นทำให้เกิดปัญหาข้อติดขัด และเคลื่อนไหวไม่เต็มวงของการงอเข่าตามมา เมื่อเวลาผ่านไปนานขึ้นหรือข้อที่เสื่อมอักเสบถูกใช้งานมากอย่างต่อเนื่อง ก็ทำให้อาการผิดปกติเหล่านี้เป็นมากขึ้นได้ สาเหตุของโรคข้อเข่าเสื่อมมีหลายประการ เช่น ผลสะสมจากความเสื่อมและการใช้ข้อเข่าที่ไม่ถูกต้องตั้งแต่วัยหนุ่มสาว การที่มีน้ำหนักตัวมากเกินไปทำให้เข่าต้องรับน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวในทุกขณะที่ก้าวเดิน หรือเคยได้รับอุบัติเหตุบริเวณข้อเข่ามาก่อน บางรายเคยมีอาการอักเสบ ติดเชื้อหรือเป็นโรคไขข้อบางชนิด
ดังนั้น เพื่อเป็นแนวทางให้เกิดความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตัวที่เหมาะสมเพื่อชะลอความเสื่อมของข้อเข่า ซึ่งเป็นการป้องกันการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมรวมถึงป้องกันภาวะทุพพลภาพที่อาจจะเกิดตามมาได้ในผู้สูงอายุ ศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองยะกัง2 จึงได้จัดทำโครงการ “ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อม” ขึ้นเพื่อให้ผู้สูงอายุมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุ อาการ การดูแลตนเอง รวมถึงท่าบริหารต่างๆ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อม และการปฏิบัติตัวที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อม รวมถึงให้ผู้สูงอายุมีความรู้เกี่ยวการทำยาพอกเข่าด้วยสมุนไพรและวิธีการใช้ ซึ่งการพอกเข่าด้วยสมุนไพรเป็นการนำสมุนไพรในท้องถิ่นที่มีสรรพคุณเพิ่มการไหลเวียนเลือด ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ ลดอาการบวม มาพอกบริเวณเข่า ซึ่งเมื่อทำควบคู่กับการบริหารข้อเข่า การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงการปฏิบัติตัวที่เหมาะสมก็จะสามารถชะลอความเสื่อมของข้อเข่าและป้องกันการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ