กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการตายของทุกประเทศทั่วโลก แต่ละปีจะมีผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งรายใหม่ประมาณ 11 ล้านคน และตายด้วยโรคมะเร็ง 7 ล้านคน/ปี ในประเทศไทยโรคมะเร็งเต้านมเป็นโรคที่ทำให้สตรีอายุ 30 - 70 ปีเสียชีวิตเป็นอันดับหนึ่ง รองลงมาคือมะเร็งปากมดลูก มะเร็งตับ มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่ ตามลำดับ มะเร็งในผู้หญิงในปัจจุบันนี้ นับว่ามีความน่าห่วงเพิ่มมากขึ้น จากการใช้ชีวิตและด้วยสภาพแวดล้อมสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว และมะเร็งที่ถือได้ว่าเป็นมะเร็งที่น่าห่วงมากที่สุดในผู้หญิงยุคนี้คือ มะเร็งปากมดลูก จากตัวเลขที่มีเพิ่มมากขึ้นในแต่ละปี และพบผู้ป่วยที่มีอายุน้อยลงเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุยังน้อย และเปลี่ยนคู่นอนบ่อยๆ ซึ่งมะเร็งปากมดลูกสามารถป้องกันได้ และสามารถตรวจคัดกรองหาความผิดปกติได้ก่อนระยะเป็นมะเร็ง จากข้อมูลจากสถิติของกระทรวงสาธารณสุข ปี 2560 ระบุว่า ในแต่ละปีจะพบว่าสตรีไทยป่วยมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ 5,422 ราย พบว่าในแต่ละวันจะมีสตรีป่วยเป็นมะเร็งปากมดลูกเพิ่มถึง 15 ราย และแต่ละปีจะมีสตรีไทยเสียชีวิตเพราะมะเร็งปากมดลูกถึง 2,300 รายต่อปี หรือเฉลี่ยจะมีสตรีไทยเสียชีวิตเพราะมะเร็งปากมดลูกวันละ 6 ราย ซึ่งเป็นตัวเลขที่สูงมาก จากการดำเนินการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกของรพ.สต.เขาขาว ปี 2563 สตรีอายุ 30- 60 ปีจำนวนทั้งหมด 1,127 คนได้รับการตรวจคัดกรองจำนวน 239 คน คิดเป็นร้อยละ 21.21ไม่พบความผิดปกติ ตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมสตรีอายุ 30- 70 ปี จำนวนทั้งหมด 1,370 คนได้รับการตรวจคัดกรองจำนวน 1,267คน คิดเป็นร้อยละ 92.48 พบเป็นก้อนที่เต้านม ที่ไม่ใช่มะเร็งจำนวน 2 คน ส่งต่อพบแพทย์และเป็นมะเร็งเต้านม จำนวน 1 ราย พบเป็นก้อนที่เต้านมในรายที่เป็นมะเร็งกลับเป็นซ้ำจำนวน 2 ราย และเป็นในรายที่มีอายุเกิน 70 ปี จำนวน 1 ราย รพ.สต.เขาขาวได้เล็งเห็นถึงความสำคัญจึงได้จัดทำโครงการหญิงเขาขาวปลอดภัยห่างไกลจากโรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก ปี 66 เพื่อตรวจคัดกรองค้นหาโรคในสตรีกลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่สามารถลดอัตราอุบัติการณ์การเกิดโรคก่อนเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ได้
การควบคุมโรคมะเร็งปากมดลูก ต้องมีการค้นหา โดยการตรวจหาเซลล์มะเร็งให้พบตั้งแต่อยู่ในระยะเริ่มแรก และในระยะก่อนเป็นมะเร็ง ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้ และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษาในระยะลุกลาม และจากการศึกษาขององค์การอนามัยโลก ได้พบว่าการคัดกรอง โดยวิธีการตรวจ HPV DNA Test คือ การตรวจในระดับโมเลกุล เพื่อหาเชื้อ HPV ความเสี่ยงสูงทั้ง 14 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูก ประมาณ 99% โดยมีวิธีการตรวจเหมือนตรวจภายใน คือเก็บเซลล์บริเวณตัวอย่างที่ปากมดลูกช่องคลอดด้านใน ส่งตรวจเหมือนวิธีการตรวจด้วยน้ำยา ซึ่งสามารถที่จะตรวจหาเซลล์และแยกน้ำยาเพื่อจะตรวจหาเชื้อ HPV DNA การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเบื้องต้นด้วยวิธี เอชพีวี ดีเอ็นเอ (HPV DNA Test) เป็นการตรวจด้วยวิธีเจาะลึกระดับดีเอ็นเอเพื่อตรวจหาเชื้อเอชพีวี สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงทั้ง 14 สายพันธุ์ คือสายพันธุ์ 16, 18 และ เอชพีวี อีก 12 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักสูงถึง 99% ของการเกิดโรคมะเร็งปากมดลูกในผู้หญิง และเชื้อเอชพีวี สายพันธุ์ 16 และ18 สองสายพันธุ์นี้เป็นสาเหตุของโรคมะเร็งปากมดลูกสูงถึง 70%ดังนั่ันวิธีการตรวจ (HPV DNA Test) จึงเป็นวิธีการตรวจที่ สาธารณสุขจังหวัดสตูลได้นำมาตรวจให้กับประชาชนในจังหวัด โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเขาขาว จึงได้จัดทำโครงการตรวจมะเร็งปากมดลูก HPV DNA Test ปี 2566 โดยตั้งเป้าหมาย จัดทำแผนเร่งรัดสตรีเพื่อตรวจคัดกรองวิธีดังกล่าวให้สตรีกลุ่มเป้าหมาย อายุ 30-60 ปีปีงบประมาณ 2566 โดยมีกลุ่มเป้าหมาย 1,185 คน ตั้งเป้าหมายในการตรวจ 5 ปี ให้ได้อย่างน้อย 80 เปอร์เซ็นคือ 948 คน ในปีงบประมาณ 2566 จำนวน 237 คน คิดเป็นร้อยละ 20 เปอร์เซ็น กำหนดมาตรการสำรวจกลุ่มเป้าหมายทุกพื้นที่ ค้นหา จูงใจให้รับการตรวจ (HPV DNA Test) ทุกราย กำหนดแนวทางการเก็บความครอบคลุม และติดตามการบันทึกผลงานลงโปรแกรมฯอย่างต่อเนื่อง ผู้ที่มีผลผิดปกติและเป็นมะเร็ง ต้องได้รับการดูแลรักษาตามมาตรฐานทุกราย