กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การดูแลรักษาผู้บาดเจ็บและเจ็บป่วยฉุกเฉินก่อนนำส่งสถานพยาบาลเป็นระบบหนึ่งที่มีความสำคัญ เพราะช่วงก่อนนำส่งโรงพยาบาลเป็น “Golden hour” ของการรักษาพยาบาลที่จะทำให้ผู้ที่เจ็บป่วยฉุกเฉินรอดชีวิตได้มากที่สุด ภาวะหัวใจหยุดเต้นและ/หรือหยุดเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่มีความสำคัญ ซึ่งปัจจัยเรื่องเวลามีความสำคัญมากการรักษาที่ล่าช้าจะทำให้โอกาสที่ผู้ป่วยรอดชีวิตและกลับมาดำเนินชีวิตได้ตามปกติจะลดลงเรื่อยๆ หรือไม่มีเลย ซึ่งความรู้หรือข้อมูลเกี่ยวกับการช่วยฟื้นคืนชีพมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยอาศัยข้อมูลจากการศึกษาหรือรวบรวมได้จากข้อบกพร่องในอดีตมาปรับปรุง ทำให้มีข้อควรปฏิบัติใหม่ออกมาทุก 3 – 5 ปี ผู้ป่วยโดยทั่วไป จะแบ่งการช่วยฟื้นคืนชีพออกเป็น 2 ขั้นตอน คือ การช่วยขั้นพื้นฐาน (basic life support : BLS) และการช่วยชั้นสูง (advance cardiac lifesupport : ACLS) ปัจจัยที่มีผลต่อการรอดชีวิตของผู้ป่วย ได้แก่ ระยะเวลาตั้งแต่เกิดภาวะหัวใจหยุดเต้น จนถึงเมื่อได้รับการช่วยเหลือ การปฏิบัติการช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน การกระตุกด้วยไฟฟ้า และการปฏิบัติการช่วยฟื้นคืนชีพขั้นสูง รวมเรียกขั้นตอนทั้งหมดว่าห่วงโซ่ของการมีชีวิตรอด (chain of survival)
จากการศึกษาในประเทศไทย ยังไม่พบข้อมูลสถิติการเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นกะทันหันนอกโรงพยาบาลที่ชัดเจนแต่ประมาณการได้ว่ามีแนวโน้มสูงขึ้นเนื่องจากสถิติการเจ็บป่วยและการเสียชีวิตด้วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจเฉียบพลันมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น (สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข 2558) จากข้อมูลของโรงพยาบาลศิริราช พบว่าผู้ป่วยที่ได้รับการช่วยฟื้นคืนชีพ มีการตอบสนองต่อการช่วยเหลือ โดยเฉลี่ยร้อยละ 61.7 มีโอกาสรอดชีวิตจนออกจาก รพ. เฉลี่ยร้อยละ 6.91 และข้อมูลของ รพ. สงขลานครินทร์ พบอัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วยอยู่ที่ประมาณร้อยละ 1-10 ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับระบบและความพร้อมของการปฏิบัติการช่วยชีวิต และข้อมูลจากคลังข้อมูลสุขภาพ (Health Date Center : HDC)สำนักการสาธารณสุขจังหวัดยะลา ปี 2561 มีเด็กอายุน้อยกว่า 15 ปี จมน้ำทั้งสิ้น 8 คน เสียชีวิต 1 รายคิดเป็น 0.85 ต่อแสนประชากร การได้รับการช่วยเหลือเบื้องต้นอย่างทันท่วงทีและถูกต้อง มีการส่งต่อผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บอย่างรวดเร็วทำให้มีโอกาสรอดชีวิตและกลับมาใช้ชีวิตเป็นปกติได้
งานรักษาพยาบาล กลุ่มงานบริการการแพทย์และสาธารณสุข สำนักการสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครยะลา ได้จัดทำโครงการอบรมการช่วยฟื้นคืนชีพ เพื่อให้ผู้เข้าอบรมได้รับความรู้ มีทักษะ ได้รับการฝึกฝนประสบการณ์ในการช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐานที่มีประสิทธิภาพ ถูกต้อง รวดเร็ว ปลอดภัย และได้นำความรู้จากการอบรมไปทำการช่วยเหลือผู้อื่นอย่างถูกวิธีได้ เพื่อลดภาวะแทรกซ้อน ความพิการและสูญเสียชีวิตให้น้อยลง ตลอดจนสามารถแนะนำและถ่ายทอดความรู้ให้แก่ผู้อื่นได้