กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล
โรคเท้าช้างเป็นโรคที่ได้รับการประกาศว่าสามารถกำจัดได้แล้วเมื่อกันยายน 2560 เพื่อการติดตามให้การกำจัดมีความยั่งยืน ป้องกันการกลับมาแพร่โรค จึงได้มีมาตรการเฝ้าระวังเพื่อให้สามารถจัดการควบคุมโรคตามผลของการเฝ้าระวัง ก่อนที่จะเกิดการแพร่กระจายของโรคจนกลับมาเป็นปัญหาอีกในอนาคต
จังหวัดนราธิวาสเป็นจังหวัดเดียวที่มีปัญหาการแพร่โรคเท้าช้าง โดยมีการรายงานการติดเชื้อพยาธิโรคเท้าช้างในพื้นที่บริเวณรอบพรุใน 7 อำเภอ 22 ตำบล 87 หมู่บ้าน มีผู้ป่วยสะสมขึ้นทะเบียนรักษาจนถึง กันยายน 2562 จำนวน 14 ราย ซึ่งเป็นผู้ป่วยระยะแพร่เชื้อพยาธิในโลหิตทั้งหมด ซึ่ง 1 ในผู้ป่วยทั้งหมด นี้ เป็นประชาชนในพื้นที่ตำบลบางขุนทอง ส่วนผู้ป่วยนอกทะเบียนที่ปรากฏอาการและต้องได้รับการดูแล จำนวน 12 ราย การกระจายของผู้ป่วยระยะแพร่เชื้อพยาธิในโลหิต พบมากในอำเภอสุไหงโก-ลก (7 ราย) อัตราส่วนเพศชาย:เพศหญิง เท่ากับ 1:1:3 ส่วนใหญ่อายุ 5 - 14 ปี (7 ราย) สำหรับผลการเฝ้าระวังการติดเชื้อไมโครฟิลาเรียในประชาชน ปีงบประมาณ 2561 ในพื้นที่ 9 กลุ่มบ้านของจังหวัดนราธิวาส พบอัตราการตรวจพบไมโครฟิลาเรีย ร้อยละ 0.18
การควบคุมโรคเท้าช้างในแมวซึ่งเป็นรังโรคในสัตว์ของเชื้อ Brugia malayi ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2537-2560 มีการเจาะโลหิตแมวในพื้นที่แพร่โรคเท้าช้างของจังหวัดนราธิวาสพบอัตราการติดเชื้อลดลงจากปีที่พบการติดเชื้อสูงสุด พ.ศ. 2557 ร้อยละ 10.53 เหลือ ร้อยละ 4.11 ในปี พ.ศ. 2560 และได้ดำเนินการรักษาโดยการฉีดยา Ivermectin เพื่อฆ่าเชื้อพยาธิในแมว โดยเริ่มฉีดยาตั้งแต่ปีงบประมาณ 2546 จนถึงปีงบประมาณ 2559 มีความครอบคลุม ร้อยละ 10.5 นอกจากนี้จากการสำรวจทางกีฏวิทยาในปี พ.ศ. 2559 พบยุงที่เป็นพาหะชองโรคเท้าช้าง คือ Mansonia uniformis ที่มีพยาธิเท้าช้างระยะ L3 จำนวน 1 ตัว ในตำบลบางขุนทอง อำเภอตากใบ ปี พ.ศ. 2561 พบเชื้อพยาธิเท้าช้าง ระยะ L2 หรือตัวอ่อนระยะก่อนติดเชื้อ (pre-infective lavae) ในยุงชนิด Mansonia annulataแต่ไม่พบตัวอ่อนระยะ L3 ในตัวยุง
จากการที่พบผู้ป่วยที่มีเชื้อในกระแสโลหิตเป็นประชาชนในพื้นที่ตำบลบางขุนทอง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการคัดกรองสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ เพื่อหาว่า ยังมีผู้ป่วยที่ติดเชื้อโรคชนิดนี้ อีกหรือไม่ โดยการเจาะเลือด เพื่อตรวจหาเชื้อในประชากร อายุ 2 ปีขึ้นไป ทุกคน