กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

สถานการณ์ปัจจุบัน กลุ่มโรคไม่ติดต่อเป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของโลก และอันดับหนึ่ง ในประเทศไทย ทั้งในมิติของจำนวนการเสียชีวิตและภาระโรคโดยรวมในประเทศไทย ภาระโรค เกิดจากกลุ่มโรคไม่ติดต่อหลักสำคัญ ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง และโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ประชากรที่เป็นกลุ่มเสี่ยงและป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อมีจำนวนเพิ่มขึ้น อย่างรวดเร็วและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงปัจจัยทางสังคม เช่น การขยายตัวของสังคมเมือง กลยุทธ์ทางการตลาด ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและการสื่อสาร ที่ส่งผลต่อวิถีชีวิตและทำให้ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้มาตรฐาน หลักเกณฑ์และรูปแบบ การเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรคไม่ติดต่อ ที่ดำเนินงานอยู่ยังไม่เพียงพอต่อการจัดการปัญหาและลดผลกระทบที่เกิดจากโรคไม่ติดต่อได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพเท่าที่ควร กระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายสำคัญให้มีการทบทวนและจัดทำแผนยุทธศาสตร์การป้องกัน และควบคุมโรคไม่ติดต่อระดับชาติ 5 ปี (พ.ศ. 2560 - 2564) ที่สอดคล้อง ภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ ชาติระยะ 20 ปีด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพคน รวมทั้ง การปรับสมดุลและพัฒนา ระบบการบริหารจัดการภาครัฐ และแผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี(ด้านสาธารณสุข) ว่าด้วยความร่วมมือจากภาคีเครือข่ายหลายภาคส่วน เพื่อเป็นทิศทางขับเคลื่อนสู่การลดปัญหาโรคไม่ติดต่อ โดยมีวิสัยทัศน์“ประชาชนสุขภาพดีปลอดจากภาระโรคไม่ติดต่อที่ป้องกันได้”
ปัญหาหลักของการรักษาโรคเรื้อรังในประเทศไทย คือการที่ผู้ป่วยไม่ได้ตระหนัก ว่าเป็นโรค และการที่ยังไม่สามารถควบคุมโรคให้ลดลงมาตามเกณฑ์ปฏิบัติได้ อย่างไรก็ตาม พบว่าแนวโน้มของการไม่ตระหนักถึงการเป็นโรคของผู้ป่วยลดลง จากร้อยละ 72.4 ในปี พ.ศ. 2547 เหลือร้อยละ 44.7 ในปีพ.ศ. 2557 ในขณะที่สัดส่วนของผู้ที่ได้รับการรักษาและสามารถควบคุมความดันโลหิตได้ ต่ำกว่า 140/90 มม.ปรอทเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 8.6 ในปีพ.ศ. 2547 มาเป็น ร้อยละ 29.7 ในปีพ.ศ. 2557 สถานการณ์โรคหัวใจและหลอดเลือดที่สำคัญในประเทศไทย จากรายงานของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ระหว่างปี พ.ศ. 2553 ถึง พ.ศ. 2558 พบว่าการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดหัวใจของประชาชนไทยเพิ่มสูงขึ้น โดย ผู้ชายเสียชีวิตจากโรคดังกล่าวสูงกว่าผู้หญิงเกือบเท่าตัวในเกือบทุกกลุ่มอายุ ยกเว้นในกลุ่มที่อายุ มากกว่า 70 ปี มีอัตราการเสียชีวิตที่ไม่ต่างกันระหว่างเพศชายและเพศหญิง ในปี พ.ศ. 2558 กระทรวงสาธารณสุขได้รายงานการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจทั้งประเทศรวม 18,922 คน (คิดเป็น 28.9 คนต่อประชากรหนึ่งแสนราย) และรายงานการเสียชีวิตจาก โรคหลอดเลือดสมองรวม 27,884 คน (คิดเป็น 42.6 คนต่อประชากรหนึ่งแสนราย) หากสามารถควบคุมโรคเรื้อรังในประเทศไทยให้ได้ผลดีขึ้น จะช่วยลดอัตราการ เสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดลงได้อย่างแน่นอน
จากการดำเนินงานโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในปีที่ผ่านมา ผลการดำเนินงานตามตัวชี้วัดของกระทรวงสาธารณสุข ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลควนโดน มีผู้ป่วยโรคเบาหวานทั้งหมด 374 คน ขึ้นทะเบียนและมารับบริการทั้งหมด 159 คน คิดเป็น 42.51% มีผู้ป่วยเบาหวานรายใหม่จากกลุ่มเสี่ยง จำนวน 11 คน คิดเป็น 0.75 % ลดลงจากปี 62 ซึ่งมีผู้ป่วยรายใหม่ จำนวน 30 คน ปี 63 จำนวน 27 ราย ลดลง คิดเป็น 10.00 % (ผ่านตัวชี้วัด) เป็นผู้ป่วยที่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี คิดเป็น 18.98 % (ไม่ผ่านตัวชี้วัด) ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ทั้งหมด 1,045 คน ขึ้นทะเบียนและมารับบริการทั้งหมด 394 คน คิดเป็น 37.70% มีผู้ป่วยความดันโลหิตสูงรายใหม่ 1 คน จากกลุ่มเสี่ยง จำนวน 22 คน คิดเป็น 4.55 % ลดลงจากปี 62 ซึ่งมีผู้ป่วยรายใหม่ จำนวน 78 คน ปี 63 จำนวน 64 ราย ลดลง คิดเป็น 17.95 % (ผ่านตัวชี้วัด) เป็นผู้ป่วยที่สามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดี คิดเป็น 33.88 % (ไม่ผ่านตัวชี้วัด) ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรังทั้งหมด 417 คน ได้รับการคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง 393 คน คิดเป็น 94.24 % (ผ่านตัวชี้วัด 90%) และผู้ป่วยที่รับบริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลควนโดน ได้รับการคัดกรอง ตา ไต เท้า หัวใจและหลอดเลือด คิดเป็น ร้อยละ 100 % ได้รับการส่งต่อเพื่อรับการรักษาต่อ ทางตา จำนวน 4 คน ทางไต จำนวน 3 คน ควบคุมระดับนำ้ตาลในเลือดได้ไม่ดี จำนวน 2 ราย ควบคุมระดับความดันโลหิตได้ไม่ดี จำนวน 1 คน จากข้อมูลดังกล่าว จะเห็นได้ว่าการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยกลุ่มนี้มีความสำคัญมาก เนื่องจากเป็นโรคที่รักษาไม่หายขาด มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆได้ ส่งผลต่อสุขภาพของผู้ป่วยเอง ค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษา ผู้ดูแลต้องดูแลอย่างใกล้ชิด อาจเกิดความพิการ และเสียชีวิตได้ ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลควนโดน เห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการ NCD ควนโดน รักษ์สุขภาพ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง รพ.สต.ควนโดน ปี 2564 ขึ้น เพื่อการดูแลสุขภาพกลุ่มดังกล่าวได้ครอบคลุม ทั้งกาย จิต สังคม และจิตวิญญาณ เพื่อประชาชนสุขภาพดี ปลอดจากภาระโรคไม่ติดต่อที่ป้องกันได้ ไม่เกิดภาวะแทรกซ้อนต่อไป