กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

จากการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี พ.ศ. 2560 ในกลุ่มที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป พบว่า มีจำนวนผู้สูบบุหรี่ทั้งหมด 10.7 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 19.1 จากประชากรทั้งสิ้น 55.9 ล้านคน มีผู้สูบบุหรี่เป็นประจำถึง 9.4 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 16.8 และสูบเป็นครั้งคราว 1.3 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 2.3 ส่วนผู้ที่เคยสูบแต่เลิกแล้วพบเพียง 3.7 ล้านคน ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำนั้นมากกว่าครึ่งหนึ่ง ร้อยละ 61.7 ของผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ สูบบุหรี่มวนที่ผลิตจากโรงงาน รองลงมาสูบบุหรี่มวนเอง ร้อยละ 55.4 เมื่อพิจารณาอัตราการสูบบุหรี่ตามกลุ่มวัย พบว่า กลุ่มวัยทำงาน (25-59 ปี) มีอัตราการสูบบุหรี่สูงสุด ร้อยละ 23.5 รองลงมาคือกลุ่มวัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) และกลุ่มเยาวชน (15-24 ปี) ร้อยละ16.6 และ 14.7 ตามลำดับ และเมื่อจำแนกรายภูมิภาค พบว่า ภาคใต้มีอัตราการสูบบุหรี่สูงที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับภาคอื่น โดย มีจำนวนผู้สูบบุหรี่ทั้งหมด 1.9 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 27.1 จากประชากรทั้งหมด ผู้สูบบุหรี่ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีจำนวน 1.8 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 54.3 จากคนที่สูบบุหรี่ทั้งหมด โดยเฉพาะจังหวัดปัตตานีมีผู้สูบบุหรี่อายุ 15 ปีขึ้นไป มากเป็นอันดับที่ ๑๑ ของประเทศไทย อัตราร้อยละ 23.40 และการดื่มสุราเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อสุขภาพกายและจิต พฤติกรรมการดื่มที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงหรืออันตรายทั้งต่อตัวผู้ดื่มเอง ครอบครัวและสังคม จากข้อมูลรายงานภาวะโรคและการบาดเจ็บของประชากรไทย 2557 พบว่า การเสพติดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ก่อให้เกิดการสูญเสียสุขภาวะจากภาวะบกพร่องทางสุขภาพ (Years due to Disability) เป็นอับดับหนึ่งในเพศชาย โดยเฉพาะในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ตอนต้น และจากผลการสำรวจปัญหาสุขภาพจิตในคนไทย พบคนไทยอายุ ๑๘ ปีขึ้นไปที่มีความผิดปกติพฤติกรรมสุราหรือ alcohol use disorders ๒.๗ ล้านคน โดยเป็นผู้ดื่มแบบอันตราย ๑.๘ ล้านคน และเป็นผู้ดื่มแบบติด ๙ แสนคน แต่ในจำนวนนี้เข้ารับบริการสุขภาพเพียงร้อยละ ๖.๑๓ แสดงถึงช่องว่างการเข้าถึงบริการของผู้มีปัญหาการดื่มสุราที่สูงมาก และอัตราการดื่มแอลกอฮอล์ในกลุ่มอายุ ๑๕ ปีขึ้นไปในจังหวัดปัตตานี อัตราร้อยละ ๓.๙
จากการดำเนินงานบุหรี่ของโรงพยาบาลหนองจิกในปี 256๒-๒๕๖๓ ได้มีการสำรวจพฤติกรรมสุขภาพในประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไปในตำบลตุยง จำนวน ๗,๓๑๘ คน , ๗,๓๖๒ คน พบว่า ผู้ที่สูบบุหรี่ มีจำนวน 1,865 คน , ๑๕๖๖ คนร้อยละ 2๕.๔๘, ๒๑.๒๗ของประชากรที่สำรวจ โดยผู้สูบส่วนใหญ่เป็นผู้สูบเป็นประจำทุกวัน จำนวน 988 คน , ๘๐๒ คนร้อยละ52.97 , ๕๑.๒๑ ผู้ที่สูบนานๆ ครั้ง จำนวน 877 คน , ๗๖๔ คน ร้อยละ 47.03 , ๔๘.๗๘ จากการสำรวจสถานที่ปลอดบุหรี่ตามกฎหมาย พบว่า ในชุมชนมีสถานที่ต้องเป็นเขตปลอดบุหรี่ตามกฎหมาย จำนวน92 แห่ง แต่ยังมีร้านค้าจำหน่ายบุหรี่ 58 แห่ง ซึ่งพบว่า ร้านค้าส่วนใหญ่ยังจำหน่ายบุหรี่ให้กับเด็กและมีการลักลอบนำบุหรี่จากประเทศเพื่อนบ้านมาจำหน่ายในราคาถูก จากปัญหาดังกล่าวส่งผลให้คนในชุมชนสูบบุหรี่เพิ่มขึ้นและการสูบบุหรี่ก่อให้เกิดโรคเรื้อรังซึ่งส่งผลกระทบในระยะยาว และงานสุรายังไม่มีการสำรวจผู้ดื่มอย่างจริงจัง รวมทั้งคัดกรองผู้ดื่มสุราในชุมชนเพื่อเข้าสู่กระบวนการบำบัด
ดังนั้นโรงพยาบาลหนองจิก ได้เห็นความสำคัญของการเกิดโรคเรื้อรังจากการสูบบุหรี่ ลดจำนวนผู้สูบบุหรี่รายใหม่ และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้สูบบุหรี่รายเก่าในชุมชน โดยนำเข้าสู่กระบวนการบำบัดและให้คำปรึกษา ติดตามพฤติกรรมอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 6 เดือนขึ้นไป เพื่อให้คนในชุมชนสามารถเลิกบุหรี่ได้และเป็นบุคคลต้นแบบในการเลิกบุหรี่ และผู้ดื่มสุราได้รับการคัดกรองปัญหาการดื่มสุรา ให้คำแนะนำปรึกษาเบื้องต้นในชุมชน ส่วนผู้ติดสุราได้เข้าสู่กระบวนการบำบัดรักษาและฟื้นฟูสภาพผู้มีปัญหาการดื่มสุราต่อไป