กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันประเทศไทยยังคงเผชิญกับปัญหาสุขภาพช่องปาก โดยเฉพาะในเด็กระดับประถมศึกษาโดยโรคในช่องปากที่พบมากและเป็นปัญหาสาธารณสุขอันดับแรกในวัยเรียนคือ โรคฟันผุ จากการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 8 พ.ศ.2560 พบว่าเด็กวัยเรียนอายุ 12 ปี มีประสบการณ์โรคฟันผุ ร้อยละ 52.0 โดย มีค่าเฉลี่ยฟันผุ ถอน อุด 1.4 ซี่/คน ซึ่งใกล้เคียงกับผลจากการสำรวจครั้งที่ 7 ที่มีความชุกของโรคฟันผุ ร้อยละ 52.3 ค่าเฉลี่ยฟันผุ ถอน อุด 1.3 ซี่/คน ตามลำดับ (สำนักงานทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. 2560 : 15) ปัจจัยหลักที่ส่งผลให้เด็กมีสภาวะฟันผุเกิดจากพฤติกรรมการชอบบริโภคอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาลในปริมาณที่ไม่เหมาะสม เด็กส่วนใหญ่ชอบบริโภคขนมหวาน ขนมกรุบกรอบ น้ำหวานรวมไปถึงเครื่องดื่มน้ำอัดลม ซึ่งมีน้ำตาลเป็นส่วนประกอบหลักที่ส่งผลทำให้เกิดโรคฟันผุ จากผลรายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากครั้งที่ 8 พบว่าในเด็กกลุ่มอายุ 12 ปี ส่วนใหญ่ร้อยละ 57.4 ดื่มน้ำอัดลม สัปดาห์ละ 1 - 3 วัน ร้อยละ 13.4 ดื่มน้ำอัดลมเป็นประจำทุกวัน ร้อยละ 18.9 ที่ไม่ดื่มน้ำอัดลมเลย เด็กทั้งในเขตเมืองและชนบทมีพฤติกรรมการดื่มน้ำอัดลมไม่แตกต่างกัน นอกจากพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสมแล้วพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากที่ไม่ถูกต้องยังเป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลทำให้เกิดโรคฟันผุอีกด้วย จากผลการสำรวจพฤติกรรมการแปรงฟันของเด็ก พบว่า เด็กอายุ 12 ปี ร้อยละ 86.5 แปรงฟันหลังตื่นนอนตอนเช้าทุกวัน ส่วนการแปรงฟันหลังอาหารกลางวันพบว่ามีเด็กอายุ 12 ปี ร้อยละ 13.3 ที่แปรงฟันหลังอาหารกลางวันที่โรงเรียนทุกวัน ร้อยละ 31.4 แปรงบางวัน และร้อยละ 55.3 ตอบว่าไม่เคยแปรงเลย โดยเฉพาะเด็กในกรุงเทพมหานคร มีเพียงร้อยละ 5.9 ที่ตอบว่าแปรงฟันหลังอาหารกลางวันทุกวัน สถานการณ์ดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่า เด็กมีการแปรงฟันหลังมื้ออาหารกลางวันที่น้อย
ผลการสำรวจสุขภาพช่องปากจากระบบ HDC สาขาสุขภาพช่องปากในปีการศึกษา 2561 - 2563 ของจังหวัดยะลา พบว่าเด็กกลุ่มอายุ 12 ปีมีฟันผุในฟันแท้ ร้อยละ 41.22 33.94 42.47 ตามลำดับ เด็กในอำเภอกรงปินังเด็กกลุ่มอายุ 12 ปีมีฟันผุในฟันแท้ ร้อยละ 23.32 40.42 40.70 ตามลำดับ จากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากของนักเรียนโรงเรียนบ้านแบหอ ในปีการศึกษา 2563 พบว่า นักเรียนมีปัญหาสุขภาพช่องปากสูงถึงร้อยละ 95.63 มีนักเรียนที่ไม่มีปัญหาสุขภาพช่องปากเพียงร้อยละ 3.06 เท่านั้น (รพ.สต.ห้วยกระทิง, 2563) จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าความชุกของโรคฟันผุในเด็กนักเรียนสูง
และจากการสำรวจโรงเรียนบ้านแบหอ พบว่า การดำเนินงานทางด้านทันตสุขภาพยังไม่มีความครอบคลุม  ทุกด้าน ได้แก่ ด้านทันตสุขภาพ พบว่า ไม่มีการแปรงฟันหลังอาหารกลางวันและขาดผู้นำนักเรียนในการบันทึกการแปรงฟัน ไม่มีมุมทันตสุขภาพ เช่น ที่เก็บแปรงสีฟัน ยาสีฟัน แก้วน้ำ ด้านการควบคุมและลดการบริโภคอาหารหวานในโรงเรียน พบว่า สหกรณ์และร้านค้าในโรงเรียนมีการจำหน่ายอาหารที่ไม่มีประโยชน์ ได้แก่ ขนมขบเคี้ยว น้ำหวาน และไอศกรีม ดังนั้นกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในนักเรียน เพื่อป้องกันการเกิดโรคฟันผุนับว่าสิ่งที่จำเป็นอย่างมาก การแก้ไขปัญหาดังกล่าวสามารถทำได้โดย การให้ทันตสุขศึกษากับนักเรียน การตรวจสุขภาพช่องปาก การให้บริการทันตกรรม การสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพช่องปากที่ดี และที่สำคัญมีการติดตามและประเมินผลเป็นระยะๆอย่างต่อเนื่องจะทำให้ปัญหาสุขภาพช่องปากลดลงได้ ดังนั้นฝ่ายทันตสาธารณสุขโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลห้วยกระทิง ร่วมกับกองทุนหลักประกันสุขภาพองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยกระทิง ได้ให้ได้เล็งเห็นถึงปัญหาด้านทันตสุขภาพของนักเรียน และสิ่งแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อการดูแลสุขภาพช่องปากที่ดี รวมถึงเฝ้าระวังทันตสุขภาพและตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการ เด็กนักเรียนฟันสวย ยิ้มใส ใส่ใจดูแลฟัน เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว