กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

เมื่อเกิดความเจ็บป่วยประชาชนส่วนใหญ่จะมีวิธีการรักษาตนเองตามแต่ทัศนคติของแต่ละคน แต่ ส่วนมากเลือกที่จะซื้อยามารับประทานเอง ซึ่งเป็นการใช้ยาโดยไม่ผ่านการตัดสินใจของบุคลากรทางการแพทย์ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งเป็นการใช้ยารักษาตนเอง (Self-medication) ซึ่งเป็นปรากฏการณ์สากลและเป็นรูปแบบการ จัดการปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยที่สุดอย่างหนึ่งในทุกสังคม และพบว่าพฤติกรรมการซื้อยากินเองของประชาชน คือ หนึ่งในสาเหตุสําคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาการใช้ยาที่ไม่เหมาะสมของประเทศ ข้อมูลจากการศึกษาต่าง ๆ พบว่า ยังมี การใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลในอัตราสูงอาจถึงครึ่งหนึ่งของการใช้ยาทั้งหมด โดยเฉพาะในประเทศกําลังพัฒนา ซึ่ง นําไปสู่การสูญเสียตามมาทั้งในระดับบุคคลผู้ใช้ยา ที่ทําให้เกิดปัญหาต่อประสิทธิผลของการรักษา และปัญหาจาก ความคลาดเคลื่อนหรือผลข้างเคียงของยา ไปจนถึงสังคมโดยรวม เช่น การเกิดแนวคิดว่าเมื่อเจ็บป่วยแล้วจะต้อง กินยา ทําให้ความต้องการในการใช้ยาเพิ่มมากขึ้นโดยไม่จําเป็น หรือผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว เช่น การเกิดปัญหาเชื้อโรคดื้อยา (Antimicrobial Resistance : AMR) มากขึ้น จากการใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่เป็นไปตาม ข้อบ่งชี้ ทําให้ผู้ป่วยต้องอยู่โรงพยาบาลนานขึ้น มีอัตราการเสียชีวิตสูงขึ้น และนําไปสู่ความสูญเสียทางเศรษฐกิจ ในประเทศไทย คาดว่ามีมูลค่าสูญเสียทางเศรษฐกิจจากการเจ็บป่วยและเสียชีวิตก่อนวัยอันควรถึงปีละกว่า ๔๐,000 ล้านบาทปี ๒๕๖๑ จังหวัดปัตตานี พบคือการติดเชื้อยาต้านจุลชีพในกระแสเลือด (bacteremia) ร้อยละ ๑.๘๓ ปัญหาการดื้อยาที่สําคัญ คือ การดื้อยาของเชื้อแบคทีเรีย Escherichia coli มากที่สุด คือร้อยละ ๐.๘๕ (๒๔ราย ใน ๒,๘๔๒ราย) รองลงมาคือ การดื้อยาของเชื้อแบคทีเรีย Klebsiella pneumonia ร้อยละ ๐.๕๖ (ดราย ใน ๒,๕๔๒ราย)ในส่วนของการใช้ยาในหน่วยบริการสาธารณสุขพบว่ายังคงมีปัญหาการใช้ยาปฏิชีวนะใน โรคทางเดินหายใจส่วนบนและโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันและจากการสํารวจการใช้ยาในชุมชนของจังหวัดปัตตานี ปี ๒๕๖๐ พบว่า ร้อยละ ๕๔.๔๑ ของร้านชํามีการขายยาแผนปัจจุบัน (๕๗๐ ร้านจาก ๑,๐๓๘ ร้าน) ขายยา อันตรายร้อยละ ๕๕.๕๕ โดยส่วนใหญ่ยาที่พบเป็นยาต้านจุลชีพ ร้อยละ 50.00 และจากการเยี่ยมบ้านพบยา ต้านจุลชีพเหลือใช้ ร้อยละ ๒๖.๖๖
สําหรับรพ.สต.บ้านใหญ่ ตําบลไม้แก่น อําเภอไม้แก่น จังหวัดปัตตานี มีประชากร ๑,๒๒๔ คน ๒๖๗ หลังคาเรือน จากการสํารวจชุมชนโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เมื่อปี งบประมาณ ๒๕๖๑ พบว่า มี ร้านชํา ๑๐ ร้าน จากผลการดําเนินงานการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในกลุ่มยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อที่ระบบการหายใจช่วงบนและ หลอดลมอักเสบเฉียบพลันและในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันในผู้ป่วยนอก จากการเยี่ยมบ้านพบว่ายังมีการใช้ยา ปฏิชีวนะ