กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

โรคเบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่องค์การสหประชาชาติประกาศให้เป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญ เนื่องจากมีอุบัติการณ์อัตราป่วยและอัตราตายเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สถานการณ์โรคเบาหวานทั่วโลกมีผู้ป่วยจำนวน 463 ล้านคน และคาดการณ์ว่าในปี 2588 จะมีผู้ป่วยเบาหวานจำนวน 629 ล้านคน สำหรับประเทศไทยโรคเบาหวานเป็น 1 ใน 5 โรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตร้อยละ 75 ของการเสียชีวิตทั้งหมด หรือประมาณ 320,000 คนต่อปีและทุก 1 ชั่วโมงมีผู้เสียชีวิต 37 ราย และพบอุบัติการณ์โรคเบาหวานมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มขึ้นประมาณ 3 แสนคนต่อปี และมีผู้ป่วยโรคเบาหวานอยู่ในระบบทะเบียน 3.2 ล้านคน ของกระทรวงสาธารณสุข สาเหตุของการเจ็บป่วยส่วนหนึ่งเกิดจากพันธุกรรม ในขณะที่สาเหตุหลักมาจากวิถีการดำเนินชีวิตที่ขาดการดูแลสร้างเสริมสุขภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านอาหารและการออกกำลังกาย สภาวะความเป็นอยู่ วิถีชีวิตและพฤติกรรมสุขภาพที่เปลี่ยนไปในทางที่ไม่เหมาะสม ส่งผลให้มีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้น (กรมควบคุมโรค, 2564) รายงานสถานการณ์ผู้ป่วยโรคเบาหวานรายใหม่ ในปี พ.ศ. 2564 จังหวัดตรัง พบว่า มีผู้ป่วย จำนวน 4,130 คน คิดเป็นอัตรา 644.73 ต่อแสนประชากร ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2563 ที่ผ่านมา (สำนักงานสาธารณสุข จังหวัดตรัง, 2564) จากการคัดกรองและศึกษาข้อมูลปัญหาสุขภาพชุมชน หมู่ที่ 1 บ้านลำช้าง ตำบลเขาไพร อำเภอรัษฎา จังหวัดตรัง ในปี พ.ศ. 2565 พบผู้ป่วยเบาหวานรายใหม่ จำนวน 6 คน คิดเป็นอัตรา 9.13 ต่อพันประชากร ซึ่งไม่ผ่านเกณฑ์กระทรวงสาธารณสุขที่ต้องลดลงจากปีงบประมาณที่ผ่านมา และพบกลุ่มเสี่ยงสูง จำนวน 65 คน คิดเป็นอัตรา 98.93 ต่อพันประชากร (โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเขาไพร, 2565) ปัจจุบันประเทศไทยมีนโยบายในการสร้างสุขภาพนำซ่อมในการแก้ปัญหา โดยเน้นการคัดกรองโรคที่เป็นปัญหาในชุมชนให้ได้รับการส่งเสริม ป้องกัน ฟื้นฟู และรักษา สำหรับพฤติกรรม สุขภาพที่ก่อให้เกิดโรคเบาหวาน ได้แก่ พฤติกรรมด้านการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย และการจัดการความเครียดที่ไม่เหมาะสม (กรมควบคุมโรค, 2555) ซึ่งโรคเบาหวานเป็นโรคที่เกิดจากพฤติกรรมและวิถีการดำเนินชีวิต สามารถป้องกันได้ การรักษาภายหลังการเกิดโรคอย่างเดียว ไม่สามารถลดภาระผู้ป่วย ครอบครัว และสังคมในระยะยาวได้ ดังนั้นการป้องกันการเกิดโรคจึงเป็นเรื่องจำเป็นที่ต้องดำเนินการควบคู่กันไป
จากการร่วมกันจัดทำเวทีประชาคมหมู่บ้านของประชาชน และผู้ที่เกี่ยวข้อง เพื่อค้นหาปัญหาด้านสุขภาพในชุมชน พบว่า ปัญหาจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ของโรคเบาหวานเพิ่มขึ้น เป็นปัญหาที่ชุมชนต้องการแก้ไขมากที่สุด เนื่องจากเมื่อป่วยด้วยโรคเบาหวานแล้วไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ก่อให้เกิดการสูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาจำนวนมาก ส่งผลต่อเศรษฐกิจของผู้ป่วยและครอบครัว อีกทั้งโรคเบาหวานยังเป็นสาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดโรคอื่น ๆ ในกลุ่มโรค NCDs อีกมากมาย เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคความดันโลหิตสูง และโรคไต เป็นต้น
จากประเด็นปัญหาดังกล่าว จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ควรจัดทำโครงการการส่งเสริมสุขภาพและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน (อายุ 35 ปีขึ้นไป) ในเขตพื้นที่ หมู่ที่ 1 บ้านลำช้าง ตำบลเขาไพร อำเภอรัษฎา จังหวัดตรัง ดำเนินกิจกรรมกับประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน หมู่ที่ 1 บ้านลำช้าง เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน นำผลที่ได้ไปปรับใช้และพัฒนาในบริการหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในพื้นที่เพื่อให้กลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานสามารถปรับพฤติกรรมด้านสุขภาพ นำความรู้ ไปใช้เพื่อลดการเกิดโรคเบาหวาน และเป็นแนวทางในการนำไปปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในครอบครัวและชุมชนเพื่อก่อให้เกิดคุณภาพชีวิตที่ดี