กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ยุงลายเป็นสัตว์พาหะนำโรคที่สำคัญ เพราะสามารถทำให้เกิดโรคในมนุษย์ได้ถึง 3 โรค คือโรคไข้เลือดออก
โรคไข้ปวดข้อยุงลาย (ชิคุนกุนยา) และโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ดังนั้น การกำจัดยุงลาย จึงเป็นมาตรการควบคุมและป้องกันโรคที่สำคัญ         จากสถานการณ์โรคไข้เลือดออกจังหวัดสงขลา (ข้อมูล ตั้งแต่ 1 มกราคม – 24 ตุลาคม 2566) พบผู้ป่วยไข้เลือดออกสะสม จำนวน 5,472 ราย จำแนกเป็น เพศชาย 2,745 ราย เพศหญิง 2,727 ราย พบผู้เสียชีวิตสะสม 5 ราย กลุ่มอายุที่พบสูงสุดคือกลุ่มอายุ 15-24 ปี รองลงมาอายุ 10 -14 ปี และกลุ่มอายุ 5-9 ปี ตามลำดับ โดยพบว่าอาชีพที่ป่วยเป็นโรคไข้เลือดออกสูงสุด คือ นักเรียน รับจ้าง และในปกครอง ตามลำดับ อำเภอที่มีอัตราป่วยสูงสุดคือ อำเภอสะเดา (659.43) รองลงมา อำเภอหาดใหญ่ (341.47) อำเภอเมืองสงขลา (316.94) อำเภอสิงหนคร (302.94) และบางกล่ำ (234.42) ตามลำดับ (ที่มา : ศูนย์ปฏิบัติการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา)
        สำหรับสถานการณ์ไข้เลือดออกของตำบลสำนักขาม ย้อนหลัง 10 ปี พบว่ามีการระบาดมากที่สุดในปี พ.ศ.2556 พบผู้ป่วยจำนวน 129 ราย เมื่อปี พ.ศ. 2560 พบผู้ป่วยจำนวน 90 ราย และปี พ.ศ.2562 พบผู้ป่วยจำนวน 24 ราย สำหรับปี พ.ศ. 2566 พบว่าตำบลสำนักขามมีอัตราป่วยเป็นอันดับที่ 3 ของอำเภอสะเดา คิดเป็น 865.1 ต่อแสนประชากร และมีจำนวนผู้ป่วยเป็นอันดับที่ 5 ของอำเภอสะเดา จำนวน 123 ราย ซึ่งมีแนวโน้มที่ต้องเฝ้าระวังประกอบกับช่วงฤดูฝนของทุกปี จะเป็นฤดูที่มีการระบาดของโรคที่เกิดจากยุงลายสูงสุด เนื่องจากฝนที่ตกมาทำให้เกิดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย ทำให้จำนวนยุงลายเพิ่มมากกว่าช่วงอื่นๆ ของปี ดังนั้นโรคที่ควรเฝ้าระวังเป็นพิเศษในช่วงนี้ คือ โรคที่มียุงลายเป็นพาหะเช่น โรคไข้เลือดออก โรคติดเชื้อไวรัสซิกา และโรคไข้ปวดข้อยุงลาย โดยเฉพาะโรคไข้เลือดออกที่แม้ว่าปัจจุบันจะมีแนวโน้มผู้ป่วยเพิ่มขึ้น เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา แต่ยังคงวางใจไม่ได้ต้องดำเนินการเฝ้าระวังควบคุมโรคอย่างเข้มข้นต่อไป กระทรวงสาธารณสุข แนะมาตรการ “3 เก็บ 3 โรค” ได้แก่ 3 เก็บ ในมาตรการนี้มุ่งเน้นไปที่การควบคุมยุงลายไม่ให้แพร่พันธุ์ และป้องกันไม่ให้ยุงลายกัด ต้องเก็บสิ่งต่างๆ ดังนี้
          1.เก็บบ้าน บ้านที่เป็นระเบียบร้อยนอกจากจะให้ความสวยงามแล้ว ก็ยังทำให้บรรยากาศมีความปลอดโปร่ง จึงไม่มีที่ให้ยุงลายไปหลบซ่อนอยู่
          2.เก็บขยะ กองขยะในบ้านนอกจากจะดูไม่สวยงามแล้ว เมื่อฝนตกลงมาอาจเกิดน้ำขังและกลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายได้ในที่สุด
          3.เก็บน้ำ แหล่งน้ำในบ้านนั้นอาจกลายเป็นที่ที่ยุงลายใช้แพร่พันธุ์ได้หากไม่ดูแลให้ดี โดยเฉพาะแหล่งน้ำนิ่งที่ไม่มีการเคลื่อนไหว ต้องปิดให้มิดชิด เปลี่ยนน้ำอย่างสม่ำเสมอ หรือเลี้ยงปลาหางนกยูงในแหล่งน้ำเพื่อกำจัดลูกน้ำยุง
        การปฏิบัติตามมาตรการนี้จะช่วยป้องกันโรคที่มียุงลายเป็นพาหะทั้ง 3 โรคได้แก่ โรคไข้เลือดออก โรคติดเชื้อไวรัสซิกา และโรคไข้ปวดข้อยุงลาย ซึ่งการป้องกันควบคุมโรคอย่างมีประสิทธิภาพควรต้องเตรียมพร้อมควบคุมกำจัดยุงลายก่อนจะถึงช่วงฤดูการระบาดของโรคเพื่อลดจำนวนประชากรของยุงลายในพื้นที่และเพื่อทราบความเสี่ยงการเกิดโรคในพื้นที่ต่อไป ปัจจัยการระบาดที่สำคัญที่ทำให้มีการระบาดและมีการขยายพื้นที่ออกไปอย่างกวางขวาง ได้แก่การเพิ่มจำนวนของประชากรโดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีชุมชนเมืองเพิ่มขึ้น มีการเคลื่อนไหวของประชากรและมียุงลายมากขึ้นตามการเพิ่มของภาชนะขังน้า ที่มนุษย์สร้างขึ้น การคมนาคมที่สะดวกขึ้นทั้งทางบกและทางอากาศ ทำให้มีการเดินทางมากขึ้นทั้งภายในและต่างประเทศ ปัจจัยเหล่านั้นทำให้การแพร่กระจายของเชื้อไวรัสเป็นไปอย่างรวดเร็ว
        ด้วยเหตุนี้ กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลตำบลสำนักขาม จึงจัดทำโครงการรณรงค์ป้องกันและควบคุมโรคที่มียุงลายเป็นพาหะ ประจำปี 2567 เพื่อควบคุมและป้องกันโรค ล่วงหน้าและทันท่วงทีที่เกิดโรค โดยอาศัยความร่วมมือทั้งจากทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐ ภาคประชาชน และภาคเอกชน ร่วมกันรณรงค์ควบคุมและป้องกันการแพร่ระบาดของโรคในชุมชนในหลากหลายรูปแบบ เช่น การรณรงค์ การร่วมมือกับโรงเรียน ชุมชน สถานที่ราชการต่างๆ การจัดหาสารฆ่าลูกน้ำ การพ่นหมอกควันและสารเคมี การกำจัดแหล่งเพาะพันธ์ลูกน้ำยุงลาย การใช้วิธีทางธรรมชาติในการกำจัดลูกน้ำ และสำคัญที่สุดคือการรู้จักป้องกันตนเองไม่ให้ถูกยุงกัด ซึ่งจะส่งผลให้ประชาชนมีความปลอดภัยต่อโรคที่มียุงลายเป็นพาหะนำโรค