กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

แกนนำด้านสาธารณสุขหรืออาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นตัวแทนของคนในคุ้มของหมู่บ้าน โดย 1 คนรับผิดชอบ 10-20 ครัวเรือน ซึ่งจะต้องมีความรู้ความเข้าใจรวมถึงมีทักษะในการดูแลสุขภาพของตนเองและคนในชุมชนได้ ดังนั้นแกนนำด้านสาธารณสุขจำเป็นต้องมีการพัฒนาทักษะการจัดการระบบสุขภาพในหมู่บ้าน ซึ่งเป็นกลวิธีหนึ่งที่จะทำให้ชุมชนได้เรียนรู้สุขภาพของคนในชุมชน เริ่มต้นจากการสร้างผู้นำการเปลี่ยนแปลง โดยการปรับทัศนคติและบทบาท สร้างจิตสำนึก ศรัทธา ความรัก ความสามัคคี เสริมสร้างและพัฒนาผู้นำให้มีศักยภาพ โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนสามารถจัดการสุขภาพด้วยตนเองและเป็นที่ยอมรับของสังคม ด้วยการสร้างความเป็นผู้นำที่มีผลงานสูง สร้างมาตรฐานแนวปฏิบัติและให้ความสำคัญต่อกระบวนการเสริมสร้างให้เกิดความเข้มแข็งของโครงสร้างที่เอื้อต่อการจัดการระบบสุขภาพภาคประชาชน ผ่านตามกระบวนการเรียนรู้ต่างๆอย่างเป็นระบบ ตามโครงสร้างของชุมชน ทำใหเเกิดเวทีประชาคมสุขภาพของชุมชนและศูนย์การเรียนรู้ การสังเคราะห์บทเรียนและแลกเปลี่ยนเรียนรู้สุขภาพชุมชนจากประสบการณ์จริง สร้างกิจกรรมให้เกิดความเคยชิน ส่งผลต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพไปในทางที่ถูกต้อง เกิดการดูแลสุขภาพโดยชุมชน เพื่อชุมชนของตนเอง พื้นที่ตำบลปาล์มพัฒนา อำเภอมะนัง จังหวัดสตูล มีหมู่บ้านทั้งหมด 10 หมู่บ้าน และมีแกนนำด้านสาธารณสุขหรืออาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จำนวน 156 คน มีครัวเรือนที่รับผิดชอบจำนวน 2,679 หลังคาเรือน (เฉลี่ย อสม. 1 คน ต่อ 17.17 หลังคาเรือน) แกนนำด้านสาธารณสุขหรืออาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.)เป็นกลุ่มคนที่เข้าถึงบริบทของชุมชนและจัดการสุขภาพของชุมชนตลอดมา มีภารกิจหลายด้าน ประกอบด้วยงานโภชนาการ งานสุขศึกษา งานจัดหาน้ำสะอาด สุขาภิบาลและการควบคุมโรคประจำถิ่น สร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค การรักษาพยาบาลอย่างง่าย การจัดหายาที่จำเป็นในชุมชน งานอนามัยแม่และเด็ก งานสุขภาพจิต การดูแลสุขภาพฟัน งานอนามัยสิ่งแวดล้อม การคุ้มครองผู้บริโภค การป้องกันอุบัติเหตุ การป้องกันและแก้ไขเอดส์ รวมถึงงานป้องกันและแก้ไขปัญหาโรคติดต่อและไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ได้ดำเนินการโดยมีกิจกรรมการการคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง กลุ่มเสี่ยงอายุ 35 ปี ขึ้นไป เพื่อแยกกลุ่มตามกลุ่มปิงปอง 7 สี ซึ่งประกอบด้วยสีขาว (กลุ่มปกติ) สีเขียวยอดตองอ่อน (กลุ่มเสี่ยง) สีเขียวเข้ม (กลุ่มป่วยระดับ 0) สีเหลือง (กลุ่มป่วยระดับ 1) สีส้ม (กลุ่มป่วยระดับ 2) สีแดง (กลุ่มป่วยระดับ 3) และสีแดง (กลุ่มป่วยรุนแรง) และนำกลุ่มสีเขียวยอดตองอ่อน (กลุ่มเสี่ยง) มาปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยใช้หลัก 3อ 2ส เพื่อกลับไปเป็นกลุ่มสีขาว (กลุ่มปกติ) จากการลงสำรวจข้อมูลหน้างานและสอบถามจากชมรม อสม. ของแต่ละสถานบริการพบว่าในแต่ละหมู่บ้าน มีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านสามารถใช้เครื่องวัดความดันในการคัดกรองได้เป็นอย่างดี แต่สำหรับการเจาะเลือดบริเวณปลายนิ้วเพื่อคัดกรองโรคเบาหวาน สามารถเจาะได้แค่ 3-5 คน ซึ่งไม่เพียงพอต่อการให้บริการในชุมชน เพราะขาดทักษะและความมั่นใจในการเจาะคัดกรองและในด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านยังขาดความรู้ ความสามารถในการถ่ายทอดในชุมชน ทางชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขตำบลปาล์มพัฒนา เห็นความสำคัญจึงจัดทำโครงการสร้างเสริมสุขภาพและพัฒนาศักยภาพแกนนำด้านการคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง เพื่อสร้างเสริมสุขภาพที่ดีของแกนนำด้านสาธารณสุขในพื้นที่และได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานด้านสาธารณสุข อีกทั้งเพื่อพัฒนาศักยภาพแกนนำด้านสาธารณสุขนำไปสู่การจัดการสุขภาพที่เกิดในชุมชนของตนเอง