แบบรายงานการดำเนินงานฉบับสมบูรณ์
รายงานฉบับสมบูรณ์
กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส
“ โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส ”
ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
หัวหน้าโครงการ
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส
ชื่อโครงการ โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส
ที่อยู่ ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว จังหวัด สระแก้ว
รหัสโครงการ เลขที่ข้อตกลง
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2560 ถึง 30 กันยายน 2561
กิตติกรรมประกาศ
"โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส จังหวัดสระแก้ว" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส
บทคัดย่อ
โครงการ " โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว รหัสโครงการ ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 ตุลาคม 2560 - 30 กันยายน 2561 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 30,000.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
กิตติกรรมประกาศ
บทคัดย่อ
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
วัตถุประสงค์โครงการ
กิจกรรม/การดำเนินงาน
กลุ่มเป้าหมาย
ผลลัพธ์ที่ได้
การประเมินผล
ปัญหาและอุปสรรค
ข้อเสนอแนะ
เอกสารประกอบอื่นๆ
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
พยาธิใบไม้ตับ (opisthorchis viverrini) ประเทศไทยถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มพยาธิก่อมะเร็งและองค์การอนามัยโลกยังจัดพยาธิใบไม้ตับชนิดนี้ว่าเป็นตัวก่อมะเร็งชีวภาพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 และถูกยืนยันอีกครั้ง ในปี พ.ศ. 2552 จากรายงานการเสียชีวิตจากสาเหตุโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีของประชาชน 19 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย พบว่าเสียชีวิต ปีละ 28,000 คน เฉลี่ยวันละ 76 คน 9 ใน 10 เสียค่าใช้จ่ายในการรักษา 80,000 บาทต่อราย หรือประมาณ 22,400 ล้านบาทต่อปี จังหวัดที่มีอัตราการเสียชีวิตด้วยมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีสูงสุด คือ สกลนคร ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ มหาสารคาม อุดรธานี ยโสธร นครพนม อำนาจเจริญ และแพร่ กระทรวงสาธารณสุข ตั้งเป้าหมายควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับในทุกพื้นที่ในประเทศไทย ให้เหลือไม่เกินร้อยละ 5.00 ภายในปี พ.ศ. 2559 จากการสำรวจทางระบาดวิทยาโรคหนอนพยาธิของประเทศไทยใน ปี พ.ศ. 2552 พบว่า คนไทยร้อยละ 18.00 เป็นโรคหนอนพยาธิ พบมากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ร้อยละ 26.00 ภาคเหนือพบร้อยละ 18.00 และพบอัตราติดโรคพยาธิใบไม้ตับ ร้อยละ 8.70 หรือคนไทยประมาณ 6 ล้านคน มีพยาธิใบไม้ตับอยู่ในร่างกาย และผู้ที่เคยเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับและกินยารักษาพยาธิแล้วกลับมาเป็น ซ้ำอีกสูงถึงร้อยละ 12.00 ซึ่งจากการวิเคราะห์พฤติกรรมเสี่ยง พบว่าประชาชนในพื้นที่ที่พบโรคพยาธิใบไม้ตับสูง ยังคงกินอาหารที่ทำจากเนื้อปลาน้ำจืดเกล็ดขาวดิบๆ หรือสุกๆ ดิบๆ เป็นประจำ ร้อยละ 7.00 และกินเป็นครั้งคราว ร้อยละ 84.00 และร้อยละ 38.00 ยังมีพฤติกรรมถ่ายอุจจาระนอกส้วม เช่น ในทุ่งนาเป็นบางครั้ง หาก ไม่ดำเนินการควบคุมโรคอย่างจริงจังและต่อเนื่อง จะทำให้สถานการณ์โรคพยาธิใบไม้ตับของประเทศไทยกลับมาเป็นปัญหารุนแรงขึ้นได้อีก (ศิวัชญ์ ทองนาเมือง และรุจิรา ดวงสงค์, 2555, หน้า 81-82)
โรคพยาธิใบไม้ตับส่วนใหญ่ไม่มีอาการ เมื่อมีพยาธิสะสมมากๆ เป็นเวลานานอาจจะทำให้เกิดอาการ เช่น ท้องอืด แน่นท้อง เจ็บบริเวณชายโครงขวา ออกร้อนบริเวณหน้าท้อง มีอาการอักเสบของท่อน้ำดี ดีซ่าน ตับโต มีไข้ ระยะสุดท้ายของโรค ผู้ป่วยจะผอมซีด บวม บางรายเป็นโรคตับแข็ง มีน้ำในช่องท้องหรือท้องมาน สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการต่างๆ เนื่องจากพยาธิหลั่งสารและหรือตัวพยาธิเองเกาะผนังลำไส้ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อ ผนังท่อน้ำดี และการอุดตันของท่อน้ำดี เนื่องจากพยาธิมีการเคลื่อนตัวไปมาในนั้น บางตัวอาจไปทำให้เกิดอุดตันท่อน้ำดีส่วนปลาย นอกจากนั้นของเสียที่ขับออกมาจากตัวพยาธิยังก่อให้เกิดการระคายเคืองของท่อน้ำดีอีกด้วย ผู้ป่วยมักมีอาการเบื่ออาหาร มีไข้ต่ำๆ ตับอาจโตกดเจ็บ และเริ่มมีอาการตัวเหลือง เริ่มมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ท่อน้ำดีอักเสบเรื้อรังเป็นๆ หายๆ มีไข้สูงปานกลาง ตัวเริ่มเหลืองมากขึ้น ตับโต กดเจ็บ เริ่มมีอาการตับแข็ง ม้ามโต แรงดันเลือดสูง อาจพบมะเร็งของท่อน้ำดีร่วมด้วย (ณัฏฐวุฒิ แก้วพิทูลย์ และสรญา แก้วพิทูลย์, 2553, หน้า 56) อาหารก่อโรคที่เสี่ยงต่อพยาธิใบไม้ตับที่ประชาชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือนิยมกินที่ทำจากปลาที่ปรุงไม่สุก เช่น ก้อยปลา ปลาสด ปลาส้ม ปลาจ่อม หม่ำปลา ปลาหมกไฟ ปลาปิ้ง ลาบปลา ปลาร้า แจ่วบ่อง ซึ่งตัวอ่อนของพยาธิระยะติดต่อยังมีชีวิตอยู่ และสามารถเจริญเติบโตเป็นพยาธิตัวเต็มวัยในท่อน้ำดีภายในตับได้ นอกจาก พยาธิใบไม้ตับที่เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดมะเร็งของท่อน้ำดีแล้ว ยังพบว่ามีสารไนโตรซามีน (nitrosamine) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งในอาหารพวกโปรตีนหมัก เช่น ปลาร้า ปลาส้ม หมูส้ม แหนม และอาหารพวกเนื้อสัตว์ที่ผสมดินประสิว เช่น กุนเชียง ไส้กรอก เนื้อเค็ม ปลาเค็ม ก็เป็นปัจจัยเสริมก่อโรคด้วย (โกศล รุ่งเรืองชัย, ออนไลน์, 2555)
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ได้ดำเนินการตรวจอุจจาระหาไข่หนอนพยาธิในประชาชนอายุ 2 ปีขึ้นไป ในพื้นพบว่า ปี พ.ศ. 2560 พบไข่หนอนพยาธิ จำนวน 11 ราย จากจำนวนผู้ส่งอุจจาระตรวจทั้งหมด 522 ราย คิดเป็นอัตราความชุกร้อยละ 2.10 พบอันดับหนึ่งคือพยาธิใบไม้ตับ และจากการสอบถามข้อมูลพบว่าบุคคลที่ตรวจอุจจาระหาไข่หนอนพยาธิ ตรวจไม่พบ แต่ยังมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ยังคงมีพฤติกรรมทานอาหารนิยมกินที่ทำจากปลาที่ปรุง ไม่สุก เช่น ก้อยปลา ปลาสด ปลาส้ม ปลาจ่อม หม่ำปลา ปลาหมกไฟ ปลาปิ้ง ลาบปลา ปลาร้า แจ่วบ่อง เนื่องจากยังขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ และเป็นวัฒนธรรมที่นิยมทานปลาดิบมาแต่ บรรพบุรุษ ถึงแม้ว่าผลการตรวจอุจจาระหาไข่พยาธิในพื้นที่ตำบลคลองน้ำใส อัตราความชุกยังไม่เกินร้อยละ10 แต่ประชาชนส่วนใหญ่ยังมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส จึงได้จัดทำโครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ปีงบประมาณ 2561 ขึ้น
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ
- เพื่อให้ประชาชนมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไมตับลดลง
กิจกรรม/การดำเนินงาน
- อบรม “โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
- เยี่ยมบ้านประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่เข้าร่วม“โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
กลุ่มเป้าหมาย
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน
กลุ่มวัยทำงาน
กลุ่มผู้สูงอายุ
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง
70
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)]
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ร้อยละของคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
ร้อยละของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์**
กิจกรรมของโครงการ ผลผลิต* ผลผลิตที่ตั้งไว้ ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง
1. เยี่ยมบ้านประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่เข้าร่วม“โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
วันที่ 1 พฤษภาคม 2561กิจกรรมที่ทำ
-เจ้าหน้าที่สาธารณสุขลงพื้นที่เยี่ยมกลุ่มเป้าหมาย เพื่อให้คำแนะนำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ กระตุ้น ให้กำลังใจ ชมเชย แนะนำปัญหาอุปสรรคที่ไม่สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ร้อยละของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
70
0
2. อบรม “โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
วันที่ 18 พฤษภาคม 2561กิจกรรมที่ทำ
-ลงทะเบียนเข้าร่วมอบรม/แจกแบบทดสอบความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ที่เสี่ยง โรคพยาธิใบไม้ตับ ก่อนการอบรม
-ชี้แจงรายละเอียดโครงการ
-บรรยายวิชาการเรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับ
-แบ่งกลุ่มทำกิจกรรมกลุ่มแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้านความรู้เกี่ยวกับการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ
-นำเสนออภิปรายกลุ่มและสรุปเนื้อหาและปิดการประชุม
วันที่สอง
ลงทะเบียน
- บรรยายวิชาการพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ
- ดูวีทัศน์เกี่ยวกับพฤติกรรมเสี่ยงต่อการป่วยโรคพยาธิใบไม้ตับ มีความรุนแรงอันตรายถึงเสียชีวิต
-นำเสนออภิปรายกลุ่มที่ได้จากฟังบรรยายและจากการดูวีดีทัศน์
- วิเคราะห์พฤติกรรมเสี่ยงของตนเอง
-สรุป/อภิปรายปัญหาทั่วไป และแจกแบบทดสอบความรู้
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ร้อยละของคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
70
0
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
วัตถุประสงค์ สถานการณ์ เป้าหมาย ผลผลิต อธิบาย
1
เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ
ตัวชี้วัด : ร้อยละ 80 ประชาชนกลุ่มเสี่ยงผ่านเกณฑ์คะแนนการทดสอบความรู้เรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับ
80.00
2
เพื่อให้ประชาชนมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไมตับลดลง
ตัวชี้วัด : ประชาชนกลุ่มเสี่ยงผ่านเกณฑ์คะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ
80.00
ผู้เข้าร่วมโครงการ
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด
70
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน
-
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน
-
กลุ่มวัยทำงาน
-
กลุ่มผู้สูงอายุ
-
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด
-
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
-
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ
-
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง
70
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)]
-
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
ปัญหาและอุปสรรค สาเหตุ ข้อเสนอแนะ
ส่วนที่ 3 ประเมินคุณค่าโครงการ
โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส จังหวัด สระแก้ว
รหัสโครงการ
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
................................
( โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......
กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส
“ โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส ”
ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้วหัวหน้าโครงการ
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส
ชื่อโครงการ โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส
ที่อยู่ ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว จังหวัด สระแก้ว
รหัสโครงการ เลขที่ข้อตกลง
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2560 ถึง 30 กันยายน 2561
กิตติกรรมประกาศ
"โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส จังหวัดสระแก้ว" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส
บทคัดย่อ
โครงการ " โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญญประเทศ จังหวัดสระแก้ว รหัสโครงการ ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 ตุลาคม 2560 - 30 กันยายน 2561 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 30,000.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล อบต.คลองน้ำใส เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
กิตติกรรมประกาศ | |
บทคัดย่อ | |
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล | |
วัตถุประสงค์โครงการ | |
กิจกรรม/การดำเนินงาน | |
กลุ่มเป้าหมาย | |
ผลลัพธ์ที่ได้ | |
การประเมินผล | |
ปัญหาและอุปสรรค | |
ข้อเสนอแนะ | |
เอกสารประกอบอื่นๆ |
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
พยาธิใบไม้ตับ (opisthorchis viverrini) ประเทศไทยถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มพยาธิก่อมะเร็งและองค์การอนามัยโลกยังจัดพยาธิใบไม้ตับชนิดนี้ว่าเป็นตัวก่อมะเร็งชีวภาพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 และถูกยืนยันอีกครั้ง ในปี พ.ศ. 2552 จากรายงานการเสียชีวิตจากสาเหตุโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีของประชาชน 19 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย พบว่าเสียชีวิต ปีละ 28,000 คน เฉลี่ยวันละ 76 คน 9 ใน 10 เสียค่าใช้จ่ายในการรักษา 80,000 บาทต่อราย หรือประมาณ 22,400 ล้านบาทต่อปี จังหวัดที่มีอัตราการเสียชีวิตด้วยมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีสูงสุด คือ สกลนคร ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ มหาสารคาม อุดรธานี ยโสธร นครพนม อำนาจเจริญ และแพร่ กระทรวงสาธารณสุข ตั้งเป้าหมายควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับในทุกพื้นที่ในประเทศไทย ให้เหลือไม่เกินร้อยละ 5.00 ภายในปี พ.ศ. 2559 จากการสำรวจทางระบาดวิทยาโรคหนอนพยาธิของประเทศไทยใน ปี พ.ศ. 2552 พบว่า คนไทยร้อยละ 18.00 เป็นโรคหนอนพยาธิ พบมากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ร้อยละ 26.00 ภาคเหนือพบร้อยละ 18.00 และพบอัตราติดโรคพยาธิใบไม้ตับ ร้อยละ 8.70 หรือคนไทยประมาณ 6 ล้านคน มีพยาธิใบไม้ตับอยู่ในร่างกาย และผู้ที่เคยเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับและกินยารักษาพยาธิแล้วกลับมาเป็น ซ้ำอีกสูงถึงร้อยละ 12.00 ซึ่งจากการวิเคราะห์พฤติกรรมเสี่ยง พบว่าประชาชนในพื้นที่ที่พบโรคพยาธิใบไม้ตับสูง ยังคงกินอาหารที่ทำจากเนื้อปลาน้ำจืดเกล็ดขาวดิบๆ หรือสุกๆ ดิบๆ เป็นประจำ ร้อยละ 7.00 และกินเป็นครั้งคราว ร้อยละ 84.00 และร้อยละ 38.00 ยังมีพฤติกรรมถ่ายอุจจาระนอกส้วม เช่น ในทุ่งนาเป็นบางครั้ง หาก ไม่ดำเนินการควบคุมโรคอย่างจริงจังและต่อเนื่อง จะทำให้สถานการณ์โรคพยาธิใบไม้ตับของประเทศไทยกลับมาเป็นปัญหารุนแรงขึ้นได้อีก (ศิวัชญ์ ทองนาเมือง และรุจิรา ดวงสงค์, 2555, หน้า 81-82)
โรคพยาธิใบไม้ตับส่วนใหญ่ไม่มีอาการ เมื่อมีพยาธิสะสมมากๆ เป็นเวลานานอาจจะทำให้เกิดอาการ เช่น ท้องอืด แน่นท้อง เจ็บบริเวณชายโครงขวา ออกร้อนบริเวณหน้าท้อง มีอาการอักเสบของท่อน้ำดี ดีซ่าน ตับโต มีไข้ ระยะสุดท้ายของโรค ผู้ป่วยจะผอมซีด บวม บางรายเป็นโรคตับแข็ง มีน้ำในช่องท้องหรือท้องมาน สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการต่างๆ เนื่องจากพยาธิหลั่งสารและหรือตัวพยาธิเองเกาะผนังลำไส้ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อ ผนังท่อน้ำดี และการอุดตันของท่อน้ำดี เนื่องจากพยาธิมีการเคลื่อนตัวไปมาในนั้น บางตัวอาจไปทำให้เกิดอุดตันท่อน้ำดีส่วนปลาย นอกจากนั้นของเสียที่ขับออกมาจากตัวพยาธิยังก่อให้เกิดการระคายเคืองของท่อน้ำดีอีกด้วย ผู้ป่วยมักมีอาการเบื่ออาหาร มีไข้ต่ำๆ ตับอาจโตกดเจ็บ และเริ่มมีอาการตัวเหลือง เริ่มมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ท่อน้ำดีอักเสบเรื้อรังเป็นๆ หายๆ มีไข้สูงปานกลาง ตัวเริ่มเหลืองมากขึ้น ตับโต กดเจ็บ เริ่มมีอาการตับแข็ง ม้ามโต แรงดันเลือดสูง อาจพบมะเร็งของท่อน้ำดีร่วมด้วย (ณัฏฐวุฒิ แก้วพิทูลย์ และสรญา แก้วพิทูลย์, 2553, หน้า 56) อาหารก่อโรคที่เสี่ยงต่อพยาธิใบไม้ตับที่ประชาชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือนิยมกินที่ทำจากปลาที่ปรุงไม่สุก เช่น ก้อยปลา ปลาสด ปลาส้ม ปลาจ่อม หม่ำปลา ปลาหมกไฟ ปลาปิ้ง ลาบปลา ปลาร้า แจ่วบ่อง ซึ่งตัวอ่อนของพยาธิระยะติดต่อยังมีชีวิตอยู่ และสามารถเจริญเติบโตเป็นพยาธิตัวเต็มวัยในท่อน้ำดีภายในตับได้ นอกจาก พยาธิใบไม้ตับที่เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดมะเร็งของท่อน้ำดีแล้ว ยังพบว่ามีสารไนโตรซามีน (nitrosamine) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งในอาหารพวกโปรตีนหมัก เช่น ปลาร้า ปลาส้ม หมูส้ม แหนม และอาหารพวกเนื้อสัตว์ที่ผสมดินประสิว เช่น กุนเชียง ไส้กรอก เนื้อเค็ม ปลาเค็ม ก็เป็นปัจจัยเสริมก่อโรคด้วย (โกศล รุ่งเรืองชัย, ออนไลน์, 2555)
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ได้ดำเนินการตรวจอุจจาระหาไข่หนอนพยาธิในประชาชนอายุ 2 ปีขึ้นไป ในพื้นพบว่า ปี พ.ศ. 2560 พบไข่หนอนพยาธิ จำนวน 11 ราย จากจำนวนผู้ส่งอุจจาระตรวจทั้งหมด 522 ราย คิดเป็นอัตราความชุกร้อยละ 2.10 พบอันดับหนึ่งคือพยาธิใบไม้ตับ และจากการสอบถามข้อมูลพบว่าบุคคลที่ตรวจอุจจาระหาไข่หนอนพยาธิ ตรวจไม่พบ แต่ยังมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ยังคงมีพฤติกรรมทานอาหารนิยมกินที่ทำจากปลาที่ปรุง ไม่สุก เช่น ก้อยปลา ปลาสด ปลาส้ม ปลาจ่อม หม่ำปลา ปลาหมกไฟ ปลาปิ้ง ลาบปลา ปลาร้า แจ่วบ่อง เนื่องจากยังขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ และเป็นวัฒนธรรมที่นิยมทานปลาดิบมาแต่ บรรพบุรุษ ถึงแม้ว่าผลการตรวจอุจจาระหาไข่พยาธิในพื้นที่ตำบลคลองน้ำใส อัตราความชุกยังไม่เกินร้อยละ10 แต่ประชาชนส่วนใหญ่ยังมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส จึงได้จัดทำโครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ปีงบประมาณ 2561 ขึ้น
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ
- เพื่อให้ประชาชนมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไมตับลดลง
กิจกรรม/การดำเนินงาน
- อบรม “โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
- เยี่ยมบ้านประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่เข้าร่วม“โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ”
กลุ่มเป้าหมาย
กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้ | |
---|---|---|
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย | ||
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน | ||
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน | ||
กลุ่มวัยทำงาน | ||
กลุ่มผู้สูงอายุ | ||
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ | ||
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด | ||
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง | ||
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ | ||
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง | 70 | |
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)] |
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ร้อยละของคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ร้อยละของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์** กิจกรรมของโครงการ | ผลผลิต* | |
---|---|---|
ผลผลิตที่ตั้งไว้ | ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง | |
1. เยี่ยมบ้านประชาชนกลุ่มเสี่ยงที่เข้าร่วม“โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ” |
||
วันที่ 1 พฤษภาคม 2561กิจกรรมที่ทำ-เจ้าหน้าที่สาธารณสุขลงพื้นที่เยี่ยมกลุ่มเป้าหมาย เพื่อให้คำแนะนำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ กระตุ้น ให้กำลังใจ ชมเชย แนะนำปัญหาอุปสรรคที่ไม่สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นร้อยละของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ ภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
|
70 | 0 |
2. อบรม “โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ” |
||
วันที่ 18 พฤษภาคม 2561กิจกรรมที่ทำ-ลงทะเบียนเข้าร่วมอบรม/แจกแบบทดสอบความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ที่เสี่ยง โรคพยาธิใบไม้ตับ ก่อนการอบรม
-ชี้แจงรายละเอียดโครงการ ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นร้อยละของคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับภายหลังการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง
|
70 | 0 |
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
วัตถุประสงค์ | สถานการณ์ | เป้าหมาย | ผลผลิต | อธิบาย | |
---|---|---|---|---|---|
1 | เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับ ตัวชี้วัด : ร้อยละ 80 ประชาชนกลุ่มเสี่ยงผ่านเกณฑ์คะแนนการทดสอบความรู้เรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับ |
80.00 | |||
2 | เพื่อให้ประชาชนมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไมตับลดลง ตัวชี้วัด : ประชาชนกลุ่มเสี่ยงผ่านเกณฑ์คะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ |
80.00 |
ผู้เข้าร่วมโครงการ
กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) | |
---|---|---|---|
จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด | 70 | ||
กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) | |
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย | |||
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน | - | ||
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน | - | ||
กลุ่มวัยทำงาน | - | ||
กลุ่มผู้สูงอายุ | - | ||
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ | |||
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด | - | ||
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง | - | ||
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ | - | ||
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง | 70 | ||
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)] | - |
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
ปัญหาและอุปสรรค | สาเหตุ | ข้อเสนอแนะ |
---|---|---|
ส่วนที่ 3 ประเมินคุณค่าโครงการ
โครงการโปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ตำบลคลองน้ำใส จังหวัด สระแก้ว
รหัสโครงการ
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
( โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองน้ำใส )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......