กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

หัวใจพิการแต่กำเนิดเป็นสาเหตุของโรคหัวใจในเด็กกว่าร้อยละ 90 มีอุบัติการณ์ประมาณร้อยละ 1 ของเด็กเกิดใหม่มีชีวิตเหมือนกันทั่วโลก ในปีหนึ่งๆจะมีทารกเกิดใหม่ในประเทศไทย 8 แสนคน จะมีทารกเกิดใหม่เป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด 8,000 คน ประมาณครึ่งหนึ่งคือ 4,000 คน มีความพิการไม่มากไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา บางรายอาจหายเองได้ เช่น ผนังกั้นห้องหัวใจมีรูรั่วขนาดเล็ก แต่อีกครึ่งหนึ่งมีอาการ เช่น เลี้ยงไม่โต เขียว เหนื่อยเร็ว ถ้าความพิการรุนแรงอาจมีอาการตั้งแต่แรกเกิด ถ้าไม่ได้รับการวินิจฉัยและส่งต่อให้รวดเร็วอาจเสียชีวิต หรือการเจริญเติบโตช้า ขาดโอกาสในการได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที เด็กเล็กก่อนอายุ 1 ปี ที่มารับการฉีดวัคซีนที่ศูนย์บริการสาธารณสุข ถ้าได้รับการตรวจหัวใจทุกครั้งจะช่วยวินิจฉัยโรคหัวใจได้รวดเร็ว โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดหลายชนิดเพิ่งมาตรวจพบภายหลังอายุ 1 เดือน เด็กอนุบาลก่อนวัยเรียน สมควรได้รับการตรวจหัวใจเช่นเดียวกัน ทั้งนี้เพราะหัวใจพิการแต่กำเนิดเพิ่งตรวจพบภายหลัง เช่น atrial septal defect เป็นต้น (คู่มือการอบรมเพื่อพัฒนาทักษะในการคัดกรองโรคหัวใจในเด็ก
ศ.เกียรติคุณ นพ.บุญชอบ พงษ์พาณิชย์ : 2552) เด็กระดับประถมศึกษา ควรได้รับการตรวจร่างกายประจำปีหรืออย่างน้อยตรวจในชั้นประถมปีที่หนึ่ง ทั้งนี้เพราะโรคหัวใจบางชนิดอาจจะไม่มีอาการเด่นชัด หรือเด็กไม่ได้สังเกตตัวเองว่าเหนื่อยเร็วกว่าเพื่อน จากการตรวจคัดกรองที่ศึกษามาก่อนในหลายจังหวัดพบว่าเด็กชั้นประถม 1-6 มีโรคหัวใจ1.2 คนต่อนักเรียน 1,000 คน ส่วนใหญ่เป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด 1.1 : 1,000 เป็นโรคหัวใจรูมาติก ร้อยละ 30 -40 ไม่ทราบมาก่อนและในจำนวนนี้ร้อยละ 60 – 70 ต้องรักษาด้วยการผ่าตัด อีกร้อยละ 60 – 70 ทราบว่าเป็นโรคหัวใจมาก่อน และเคยได้รับการตรวจมาแล้ว แต่ไม่สามารถไปรับการรักษาหรือผ่าตัดได้เนื่องจากต้องรอคิวผ่าตัดนาน และมีการเลื่อนการผ่าตัดหลายครั้ง จึงขาดการติดต่อบางรายความรุนแรงของโรคมากขึ้นถ้ารอไปนานๆ อาจผ่าตัดไม่ได้ คุณภาพชีวิตไม่ดีและเสียชีวิตก่อนวัยอันควร (มูลนิธิเด็กโรคหัวใจ : 2552) เด็ก 0-5 ปีต้องได้รับการฉีดวัคซีนที่ศูนย์บริการสาธารณสุข และยังมีอนามัยโรงเรียนซึ่งไปตรวจสุขภาพเด็กนักเรียนอยู่แล้ว การเพิ่มขีดความสามารถของพยาบาลวิชาชีพและให้ตรวจระบบหัวใจและหลอดเลือดเบื้องต้นได้ จะช่วยให้ทารกและเด็กได้รับการวินิจฉัยโรคหัวใจได้รวดเร็วและสามารถส่งต่อไปยังโรงพยาบาลและศูนย์หัวใจในพื้นที่ได้รวดเร็วและทันการ เพราะปัจจุบันมีศูนย์หัวใจของกระทรวงสาธารณสุขและมหาวิทยาลัยกระจายอยู่ตามเขตต่างๆ ทั่วประเทศเพื่อลดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล ลดภาวะแทรกซ้อนและลดการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรหรือสายเกินไปที่จะให้การรักษา เนื่องจากปัจจุบันโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดทุกชนิดสามารถทำการผ่าตัดรักษาได้ผลดี ประเทศไทยมีศักยภาพในการรักษาพยาบาลมากขึ้น อีกประการหนึ่งเด็กที่เป็นโรคไข้รูมาติกหรือหัวใจรูมาติกถ้าได้รับการวินิจฉัยและรักษาได้รวดเร็ว โอกาสที่จะมีลิ้นหัวใจพิการจะลดลง เป็นการลดค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดลิ้นหัวใจเมื่อเป็นผู้ใหญ่จึงควรจัดให้มีการสำรวจฟังเสียงหัวใจในเด็กที่มารับบริการที่ศูนย์บริการสาธารณสุข และตรวจฟังเสียงหัวใจเด็กระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่