กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ผลจากการเปลี่ยนแปลงทางด้านการเมือง สังคมและเศรษฐกิจของประเทศไทย ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงหลายด้าน เช่น การเปลี่ยนแปลงด้านชุมชน และวัฒนธรรม รวมทั้งภาวะสุขภาพของคนไทย โดยเฉพาะวิถีชีวิต พฤติกรรมการปฏิบัติกิจวัตรประจําวัน พฤติกรรมการบริโภคมีการเปลี่ยนแปลง การทํางานอย่างเร่งรีบโดยเฉพาะกลุ่มที่มีเวลาจํากัด เป็นเหตุให้เกิดความสนใจและเอาใจใส่ต่อสุขภาพของตนเองและคนในครอบครัวน้อยลงทําให้เกิดปัญหาสาธารณสุข ซึ่งสาเหตุการตายของประเทศไทย 3 อันดับแรก ได้แก่ อุบัติเหตุ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเร็งตามลําดับ โรคดังกล่าวประเทศไทยเรียกว่า โรควิถีชีวิต คือไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อโรคแต่เกิดมาจากสาเหตุการใช้วิถีชีวิตแบบสังคมคนเมืองสมัยใหม่ที่มีพฤติกรรมการกินเปลี่ยนแปลงไป โดยบริโภคอาหารหวาน มัน และเค็มเพิ่มขึ้น ซึ่งส่วนใหญ่มาจากขนมขบเคี้ยว น้ำอัดลมและเครื่องดื่มประเภทกาแฟและน้ำผลไม้ที่เติมน้ำตาล อาหารสําเร็จรูปประเภทถุงมีวางจําหน่ายหาซื้อง่าย ราคาถูก การโฆษณาอาหารที่ให้พลังงานสูง อาหารบริการด่วนและบริการส่งถึงบ้าน ทําให้อาหารที่ให้พลังงานสูงที่นานๆ เคยได้กินทีกลายเป็นสิ่งที่กินได้ทุกวัน กินผักผลไม้น้อย คนไทยเฉลี่ยกินผักและผลไม้วันละ 270 กรัม ซึ่งต่ำกว่าปริมาณที่แนะนําวันละ 400 กรัมต่อวัน และขาดการออกกําลังกาย จึงส่งผลให้คนไทยมีภาวะน้ำหนักเกินและอ้วนเพิ่มขึ้น
จากสถิติผู้ป่วยโรคเบาหวานรายใหม่ ปีงบประมาณ 2557-2559 จํานวน 16, 73 และ 32 ราย ตามลําดับ โรคความดันโลหิตสูงรายใหม่ปีงบประมาณ 2557-2559 จํานวน 52, 65 และ 42 ราย ตามลําดับ (ข้อมูลจากโปรแกรมคลินิกมินิ โรงพยาบาลคำม่วง ปี 2557, 2558 และ 2559) และจากการเจาะเลือดปลายนิ้ว (FCG) ผู้ป่วยเบาหวานในเขตตำบลดินจี่ ล่าสุด เดือนพฤศจิกายน 2560 พบ ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ (>125 mg/dl) จำนวน 170 ราย จากการสอบถามกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำไม่ได้ กลุ่มดังกล่าวอยู่ในช่วงวัยทํางานเป็นส่วนมากต้องทํางานหาเลี้ยงครอบครัว ไม่ค่อยมีเวลาในการปรุงหรือประกอบอาหารจึงซื้ออาหารปรุงสําเร็จซึ่งสะดวกกว่า ขาดการออกกําลังกายที่เหมาะสม อีกทั้งสังคมวัฒนธรรม งานบุญประเพณีต่างๆ มักจัดเลี้ยงอาหารที่มีไขมันสูง รสจัดและเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ส่งผลให้มีดัชนีมวลกายเกิน รอบเอวเกิน
จากสภาพปัญหาดังกล่าวข้างต้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านดินจี่ จึงได้เล็งเห็นความสำคัญของการดูแลภาวะสุขภาพของประชาชนในกลุ่มดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการ “ปรับพฤติกรรม เปลี่ยนชีวิต พิชิตโรคเบาหวาน ด้วยวิถีธรรม ตำบลดินจี่ อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ ปีงบประมาณ ๒๕๖๑” ขึ้น โดยการประยุกต์ใช้การแพทย์วิถีธรรมเป็นแนวทางในการเรียนรู้การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในครั้งนี้ ซึ่งหลักการคือ “ใช้สิ่งที่ประหยัดที่สุดแต่ให้เกิดประโยชน์สูงที่สุดด้วยวิธีที่เรียบง่าย ได้ผลรวดเร็ว สามารถพึ่งพาตนเองได้ ใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น เป็นหลัก ประยุกต์เข้ากับวิถีชีวิตได้ และมีความยั่งยืน” โดยการเรียนรู้เทคนิค 9 ข้อ (ยา 9 เม็ด) ซึ่งได้แก่ ยาเม็ดที่ 1 น้ำสมุนไพรไทยปรับสมดุลร้อนเย็น, ยาเม็ดที่ 2 การกัวซา หรือขูดซา, ยาเม็ดที่ 3 การสวนล้างพิษออกจากลำไส้ใหญ่ (ดีท็อกซ์) , ยาเม็ดที่ 4 การแช่มือแช่เท้าหรือส่วนที่ไม่สบายในน้ำสมุนไพร, ยาเม็ดที่ 5 การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เช็ด ด้วยสมุนไพร, ยาเม็ดที่ 6 การออกกำลังกายด้วยโยคะ กดจุดลมปราณ แกว่งแขน สมาธิบำบัด SKT, ยาเม็ดที่ 7 การรับประทานอาหารปรับสมดุล ตามภาวะร้อนเย็น, ยาเม็ดที่ 8 การใช้หลักธรรมะลดกิเลสเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดโรค, ยาเม็ดที่ 9 รู้เพียรรู้พัก ด้วยนาฬิกาชีวิต และร่างกายบอกโรค เป็นหมอด้วยตนเองเพื่อให้ประชาชนที่เข้าร่วมโครงการได้รับความรู้ และสามารถนำความรู้และทักษะไปดูแลสุขภาพตนเองและคนในครอบครัว ให้มีสุขภาวะที่ดี ลดการเกิดโรคเรื้อรังและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต