กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัญหาสุขภาพช่องปากเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ ได้แก่ ปัญหาโรคฟันผุ โรคปริทันต์ การสูญเสียฟันและมะเร็งในช่องปาก (สมพร แก้วทองและคณะ, 2556;สำนักทันตสาธารณสุข, 2557) มีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆตามการเปลี่ยนแปลงของการดำเนินชีวิตและฐานะทางเศรษฐกิจ จากการสำรวจสภาวะช่องปากของประเทศไทย ครั้งที่ 8 ปี พบว่า อัตราการเกิดโรคฟันผุในกลุ่มเด็กอายุ 3 ปี และ 12 ปี ร้อยละ 52.9 ร้อยละ 58.7 ตามลำดับ ปัญหาโรคเหงือกอักเสบมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นในกลุ่มเด็กวัยรุ่นและวัยทำงาน ร้อยละ 66.3 และ 62.4 ตามลำดับ และผู้สูงอายุ 60-74 ปี พบปัญหาไม่มีฟันร้อยละ 8.7 เพิ่มสูงขึ้นในกลุ่มอายุ 80-85 ปี เป็นร้อยละ 31 ส่วนอำเภอสะเดา พบปัญหาโรคฟันผุในกลุ่มเด็กอายุ 3 ปี ร้อยละ 62.35 อายุ 12 ปี ร้อยละ 69.33 ซึ่งมีอัตราสูงกว่าระดับประเทศ (สำนักทันตสาธารณสุข, 2560) และเมื่อดูรายตำบล พบว่า ตำบลท่าโพธิ์ มีอัตราโรคฟันผุมากกว่าตำบลอื่น ๆ โดยพบว่าเด็ก 3 ปี ฟันผุ ร้อยละ 41.41 เด็กอายุ 12 ปี ร้อยละ 26.92 ซึ่งปัญหาดังกล่าวนั้น ส่งผลผลกระทบทั้งด้านร่างกาย ด้านจิตใจ ด้านสังคม และด้านสติปัญญา นอกจากนี้ สังคมและประเทศจะรับภาระการสูญเสียผลผลิตจากการขาดงานและค่าใช้จ่ายเพื่อการรักษา ซึ่งปัญหาดังกล่าวเกิดจากปัจจัยหลายอย่าง ได้แก่ ปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยของสังคม ปัจจัยทางเครือข่ายสังคม วัฒนธรรม และระบบบริการ

        การจัดการปัญหาสุขภาพช่องปากให้เกิดประสิทธิภาพและความยั่งยืนนั้น ต้องอาศัยกระบวนการการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน (WHO, 1986) ช่วยขับเคลื่อนในการดำเนินงานด้านทันตสาธารณสุข ซึ่งบุคคลที่สำคัญในการขับเคลื่อนเรื่องนี้ ได้แก่ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เนื่องจากเป็นผู้ที่มีความใกล้ชิดกับคนในชุมชน และมีบทบาทการเป็นผู้นำการสร้างสุขภาพเชิงรุก โดยเป็นศูนย์กลางในการบูรณาการงานพัฒนาสุขภาพระหว่างคนในชุมชนกับรพ.สต.ได้ดี แต่จากการดำเนินงานของอสม.ประจำ รพ.สต.โคกเนียน ที่ผ่านมานั้น พบว่า มีเพียงการพัฒนาศักยภาพด้านการส่งเสริมสุขภาพทั่วไป ไม่มีการพัฒนาศักยภาพด้านการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างเข้มข้น เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การดำเนินงานด้านทันตสาธารณสุขของตำบลท่าโพธิ์ขับเคลื่อนได้ช้า จึงจัดทำโครงการ การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน (อสม.) เชี่ยวชาญด้านทันตสาธารณสุขขึ้น เพื่อต้องการคัดเลือกตัวแทน อสม.เข้ารับการอบรมให้มีความรู้ความสามารถ เกิดทักษะเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพช่องปากของตนเองจนสามารถถ่ายทอดแก่บุคคลในชุมชนได้ ตลอดจนเพื่อต้องการให้ตำบลท่าโพธิ์เกิดทีม/เครือข่ายในการขับเคลื่อนในการดำเนินงานด้านทันตสาธารณสุขให้เกิดความยั่งยืนและเป็นต้นแบบแก่ตำบลอื่น ๆต่อไป