กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

โรคมะเร็งปากมดลูกถือเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญ เนื่องจากเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของผู้หญิงทั่วโลกจากรายงานของ International Agency for Research on cancer (2018) ของผู้ป่วยรายใหม่ จำนวน 569,847 ราย และมีผู้เสียชีวิต จำนวน 311,365 ราย   ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สถานการณ์โรคมะเร็งปากมดลูกถือเป็นปัญหาที่สำคัญของหลายประเทศเช่นเดียวกัน จากสถิติในแต่ละปีจะพบผู้ป่วยใหม่ราว 62,406 ราย และผู้ป่วยครึ่งหนึ่งจำนวนนี้จะเสียชีวิตลงโดยประเทศอินโดนีเซียมีอุบัติเหตุการเกิดโรคสูงสุด 23.4 รายต่อประชากร 100,000 ราย   สำหรับประเทศไทยโรคมะเร็งปากมดลูกพบมากเป็นอันดับ 3 รองจากมะเร็งเต้านม และมะเร็งตับ โดยส่วนใหญ่พบในผู้หญิงราว 35-60 ปี ในปี 2557 มีอุบัติการณ์การเกิดโรคมะเร็งปากมดลูก 5,513 ราย หรือคิดเป็น 11.7 รายต่อประชากร 100,000 ราย (Cancer in Thailand 2013-2015) และจากรายงานสำนักนโยบาลและยุทธศาสตร์ระบุในปี พ.ศ. 2560 มีจำนวนผู้เสียชีวิตจากโรคมะเร็งปากมดลูกประมาณ 2,251 ราย หรือคิดเป็น 6.8 ราย ต่อประชากร 100,000 ราย (ดร.ศุลีพร แสงกระจ่าง)   สาเหตุของการเกิดมะเร็งปากมดลูก ข้อมูลทางการแพทย์ระบุว่าการติดเชื้อ HPV (Human papilloma virus, HPV) เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดมะเร็งปากมดลูก เชื้อ HPV มีอยู่มากกว่า 200 สายพันธ์ ซึ่งมีประมาณ 15 สายพันธ์ ที่ทำให้เกิดโรคโดยเฉพาะเชื้อไวรัสสายพันธ์ HPV 16 และ 18 ผู้หญิงทุกคนมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HPV ได้ง่ายโดยเฉพาะจากเพศสัมพันธ์ จากการเปลี่ยนคู่นอน การคลอดบุตรหลายคน การสูบบุหรี่ หากพบว่าป่วยเป็นโรคมะเร็งในระยะสุดท้าย จะทำให้เกิดการสูญเสียเสียชวิตและสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลเป็นจำนวนมาก ถ้ามีการตรวจพบเร็วในระยะเริ่มต้นเนื่องจากมะเร็งปากมดลูกเป็นมะเร็งที่สามารถตรวจพบได้ตั้งแต่เซลล์เริ่มผิดปกติ กับการดำเนินโรคแบบค่อยเป็นค่อยไปและรักษาหายขาดได้โดยรักษาตามระบบ   ในส่วนของโรคมะเร็งเต้าใน ยังไม่อาจค้นหาสาเหตุสำคัญได้ โอกาสที่สตรีจะป้องกันตนเองจากมะเร็งเต้านม จึงไม่มีเทคโนโลยีใดที่เหมาะสมนอกจากการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ หากพบก้อนและสงสัยตั้งแต่ระยะเริ่มต้นสามารถที่จะรักษาให้หายขาดได้   จากข้อมูลตั้งแต่ปี 2555 - 2564 หญิงวัยเจริญพันธ์ในพื้นที่ตำบลโกตาบารู ป่วยด้วยโรคมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม รวมทั้งสิ้น 9 ราย ซึ่งมีทั้งเสียชีวิตและรักษาหาย และจากผลการดำเนินงานตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก และมะเร็งเต้านม ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโกตาบารู ปี 2563-2564 กลุ่มหญิงวัยเจริญพันธ์อายุ 30-60 ปี จำนวน 962 ราย ผ่านการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก จำนวน 169 คน คิดเป็นร้อยละ 17.57 ซึ่งกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดตัวชี้วัดเป้าหมายการดำเนินงานกลุ่มเป้าหมายรายใหม่ มากกว่าร้อยละ 40 (จำนวนสะสมปี 2563-2564) และในปี 2563-2567 กำหนดการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกสะสมเพ่ิมขึ้น ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ต่อปี และการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยตนเองของหญิงวัยเจริญพันธ์อายุ 30-70 ปี จำนวน 1,146 ราย ผ่านการตรวจคัดกรองเต้านมด้วยตนเอง จำนวน 860 ราย คิดเป็นร้อยละ 75.31 ซึ่งยังต่ำกว่าเกณฑ์เป้าหมาย ที่กำหนดไว้ให้ได้มากกว่าร้อยละ 80   จากรายงานการเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม และผลการดำเนินงานที่ผ่านมา ผลการดำเนินงานยังต่ำกว่าเป้าหมายที่กำหนด โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโกตาบารูได้ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการรณรงค์การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม ปี 2564 ขึ้น เพื่อดำเนินการเชิงรุกในทุกรูปแบบเป็นกลวิธีที่จะทำให้เกลุ่มเป้าหมายเข้าถึงบริการและได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก และตรวจเต้านมด้วยตนเองให้ครอบคลุมมากที่สุด