กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

การบาดเจ็บเป็นปัญหาที่สำคัญที่ทำให้เกิดการเจ็บป่วย เสียชีวิต พิการและก่อความสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคมทั่วทุกแห่งในโลก โดยเฉพาะการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนน องค์การอนามัยโลกประมาณการว่าในแต่ละวันจะมีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนมากกว่า 3,000 คน คาดการณ์ว่าระหว่าง พ.ศ. 2543-2563 ประเทศที่มีรายได้สูงจะมีการเสียชีวิตจากการจราจรลดลงประมาณร้อยละ 30 แต่จะมีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนเพิ่มขึ้นอย่างมากในประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลางถ้าปราศจากการดำเนินการแก้ไขปัญหาที่เหมาะสม สำหรับประเทศไทย องค์การอนามัยโลกรายงานความปลอดภัยทางถนนของโลก (Global Status Report on Road Safety, 2015) รายงานข้อมูลอุบัติเหตุทางถนนของโลก พ.ศ.2556 จากการสำรวจ 180 ประเทศทั่วโลก พบว่า ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อุบัติเหตุทางถนนที่เกิดขึ้น คิดเป็นอัตรา 17.3 ต่อประชากรแสนคน โดยประเทศไทยเป็นประเทศที่มีอัตราตายเป็นอันดับหนึ่งในภูมิภาคนี้
และจากรายงานดังกล่าว ได้ประมาณการว่าประเทศไทยมีอัตราการเสียชีวิตเป็นอันดับ 2 ของโลก อัตราตาย 36.2 รายต่อแสนประชากร (ประมาณ 24,237 คน) และประเทศไทยยังเป็นอันดับ 1 ของเอเชียและอาเซียน ที่มีอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนสูงที่สุด และในปีงบประมาณ 2560 ที่ผ่านมา จากข้อมูลมรณะบัตร พบว่าอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนอยู่ที่ 19.21 ต่อประชากรแสนคน ประเทศไทยมีการกำหนดเป้าหมายในการดำเนินงานอุบัติเหตุทางถนน คือ การลดอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนให้ได้ไม่เกิน 10 คนต่อประชากรแสนคน ภายใน พ.ศ.2563 โดยในส่วนของกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดเป้าหมายการดำเนินงานอุบัติเหตุทางถนน ให้สอดคล้องกับเป้าหมายของประเทศ และสอดคล้องเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน Sustainable Development Goals หรือ SDGs โดยหนึ่งในเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals หรือ SDGs) จำนวน 17 เป้าหมาย ซึ่งในเป้าหมายที่ 3 สร้างหลักประกันว่าคนมีชีวิตที่มีสุขภาพดีและส่งเสริมสวัสดิภาพสำหรับทุกคนในทุกวัย ข้อ 3.6 ลดอัตราการเสียชีวิตและการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุการจราจรทางถนนให้ได้ครึ่งหนึ่งภายในปี 2563 การกำหนดให้ลดจำนวนการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจากการจราจรทางถนนถือเป็นก้าวครั้งสำคัญต่อประเด็นความปลอดภัยทางถนน สะท้อนให้เห็นถึงการยอมรับมากขึ้นว่าการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุการจราจรทางถนน เป็นสาเหตุสำคัญประการหนึ่งของการเสียชีวิตของคนทั่วโลก สำหรับในปีงบประมาณ 2561 กระทรวงสาธารณสุขกำหนดเป้าหมายในการดำเนินงานอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนไม่เกิน 16 ต่อประชากรแสนคน ส่วนเป้าหมายในระดับเขตและจังหวัดให้ลดการจำนวนผู้เสียชีวิตลงร้อยละ 21 จากฐานข้อมูลมรณะบัตรปี พ.ศ. 2553-2555 โดยคำนวณจากค่ามัธยฐาน 3 ปี กระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดแนวทางในการดำเนินงานป้องกันอุบัติเหตุทางถนน ใน 4 มาตรการหลัก แต่จะมุ่งเน้นในประเด็นที่สำคัญ 2 ส่วนที่สามารถวัดและติดตามผลการดำเนินงานได้อย่างเป็นรูปธรรม ได้แก่
1) การขับเคลื่อนการจัดการข้อมูลให้มีความต่อเนื่องจากปีที่ผ่านมา ได้แก่ IS Online และการบูรณาการข้อมูล 3 ฐานในจังหวัด ซึ่งมีความก้าวหน้าไปมากในหลายจังหวัด 2) ขยับการป้องกันไปที่เข้มข้นในระดับอำเภอและชุมชนมากขึ้น ได้แก่อำเภอ (สสอ./รพช./คปสอ.) เป็นเลขาร่วมใน ศปถ.อำเภอ และบูรณาการการขับเคลื่อนภายใต้คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (District Health Board : DHB) และมีกระบวนการทำงานทั้งเชิงผลผลิตและเชิงคุณภาพอย่างเป็นรูปธรรมภายใต้โครงการ D-RTI (District-Road Traffic Injury) ซึ่งเป็นกรอบการดำเนินงานป้องกันอุบัติเหตุทางถนนในระดับอำเภอที่ครอบคลุมทุกประเด็น ทั้งการจัดการข้อมูล การบูรณาการทีมสหสาขา การขับเคลื่อนในระดับชุมชน การจัดการจุดเสี่ยง มาตรการชุมชน มาตรการองค์กร พร้อมทั้งมีการติดตามประเมินผลในระดับอำเภอ/ ตำบล ในปี 2558 ตำบลชะมวง อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง มีการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน สูงที่สุดในอำเภอควนขนุน เท่ากับ 15.65 ต่อแสนประชากร และในปี 2559 มีอุบัติเหตุทางถนน จำนวน 80 ราย สูงที่สุดในอำเภอควนขนุน ซึ่งจังหวัดพัทลุงกำหนดให้อำเภอควนขนุนเป็นพื้นที่เสี่ยงสูงด้านอุบัติเหตุทางถนน ควบคู่กับอำเภอป่าบอน และในปี 2558 กรมควบคุมโรคได้เชิญตัวแทนจากหลายภาคส่วนเข้าร่วมประชุมเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานป้องกันการบาดเจ็บทางถนน โดยเน้นการดำเนินงานมาตรการชุมชน (การตั้งด่านชุมชน) เพื่อสกัดกลุ่มเสี่ยง เลี่ยงอุบัติเหตุ ซึ่งตำบลชะมวงมีผลงานโดดเด่น และได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดจำนวนและอัตราการบาดเจ็บและเสียชีวิตทางถนนในเขตพื้นที่ตำบลชะมวง
จากการรวบรวม และวิเคราะห์ข้อมูลผู้ประสบอุบัติเหตุทางถนน ที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลควนขนุน ในเดือน ตุลาคม ๒๕๖๐ พบว่า จำนวนประชาชนในอำเภอควนขนุน ประสบอุบัติเหตุทางถนนทั้งหมด ๑๑๕ ราย อุบัติการณ์ ๑๓๖.๖๑ ต่อประชากรแสนคน เป็นเพศชาย ๗๖ ราย (ร้อย๖๖.๐๘) หญิง ๓๙ ราย (ร้อย๓๓.๙๒) กลุ่มอายุที่ประสบอุบัติเหตุทางถนนมากที่สุด กลุ่มอายุ ๐-๑๓ปี จำนวน ๒๕ ราย รองลงมา มากกว่า ๖๐ ปี จำนวน ๒๓ ราย ๑๔-๒๐ ปี จำนวน ๑๖ ราย ,กลุ่มอายุ ๓๑-๔๐ ปี ,๔๑-๕๐ ปี ,๕๑-๖๐ ปี กลุ่มอายุละ ๑๓ ราย และ ๒๑-๓๐ ปี จำนวน ๑๒ ราย อาชีพที่ประสบอุบัติเหตุทางถนนมากที่สุด ทำนา จำนวน ๒๕ ราย รองลงมา นักเรียน นักศึกษา และรับจ้าง อาชีพละ ๒๐ ราย ในปกครอง ๑๙ ราย ไม่ได้ทำงาน๑๓ ราย ทำสวน ๑๒ ราย รับราชการ ๔ รายค้าขาย ๑ ราย และเสริมสวย ๑ ราย ตำบลที่มีจำนวนผู้ประสบอุบัติเหตุทางถนนมากที่สุด ตำบลควนขนุน จำนวน ๑๖ ราย รองลงมาคือตำบลชะมวง ๑๔ ราย ดอนทราย ๑๓ ราย ปันแต และพนางตุง ตำบลละ ๑๒ ราย พนมวังก์ ๑๑ ราย นาขยาด ๑๐ ราย โตนดด้วน ๗ ราย มะกอกเหนือ และแหลมโตนด ตำบลละ ๗ ราย ทะเลน้อย ๔ ราย และแพรกหา ๓ ราย ยานพาหนะที่ประสบอุบัติเหตุทางถนนมากที่สุด รถจักรยานยนต์ จำนวน ๘๗ ราย รองลงมารถจักรยาน จำนวน ๑๓ ราย เดินเท้า จำนวน ๑๐ ราย รถเก่ง ๕ ราย สถานภาพก่อนจำหน่ายผู้ประสบอุบัติเหตุทางถนน มากที่สุด หายกลับบ้าน จำนวน ๙๘ ราย ส่งต่อ ๑๕ ราย และตายก่อนถึง รพ. ๑ ราย ตายในโรงพยาบาล ๑ ราย จากสถานการณ์ดังกล่าว สำนักงานสาธารณสุขอำเภอควนขนุน ได้เล็งเห็นความสำคัญของการป้องกันการบาดเจ็บและเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน ในพื้นที่ตำบลชะมวง ซึ่งมีรายงานการบาดเจ็บและเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนสูงเป็นอันดับต้นๆ ของอำเภอควนขนุน จึงได้จัดทำ “โครงการประชารัฐชะมวงร่วมใจ ปลอดภัยอุบัติเหตุทางถนน” ขึ้น โดยขอสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพ องค์การบริหารส่วนตำบลชะมวง