กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันโรคมะเร็งเป็นสาเหตุการตายอันดับหนึ่งในประเทศไทยและมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น โรคมะเร็งที่พบมากที่สุดในประเทศไทย คือ โรคมะเร็งตับ รองลงมาคือมะเร็งปอด มะเร็งปากมดลูก มะเร็งเต้านม ตามลำดับ ในประเทศไทย โรคมะเร็งปากมดลูกเป็นโรคมะเร็งที่พบเป็นอันดับหนึ่งในสตรีไทย มีผู้ป่วยรายใหม่ประมาณปีละ 6,300 ราย พบมากที่สุดอายุระหว่างอายุ 45-50 ปี ระยะที่พบส่วนใหญ่อยู่ในระยะลุกลาม การรักษาจึงเป็นไปได้ยาก ต้องเสียค่าใช่จ่ายในการรักษาสูง การป้องกันและควบคุมโรคมะเร็งปากมดลูก ต้องมีการค้นหา โดยการตรวจหาเซลล์มะเร็งให้พบตั้งแต่อยู่ในระยะเริ่มแรก และในระยะก่อนเป็นมะเร็ง ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้ และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษาในระยะลุกลาม จากการศึกษาขององค์การอนามัยโลก พบว่าการคัดกรองด้วยการทำ pap smear ในสตรีกลุ่มเป้าหมายอายุ 30-60 ปี ทำให้ช่วยลดอัตราการเกิดและอัตราการตายจากโรคมะเร็งปากมดลูกได้เนื่องจากโรคมะเร็งเป็นโรคที่เป็นแล้วจะทำให้เกิดอาการป่วยและเสียชีวิตก่อนวัยอันสมควร ซึ่งผู้ป่วยที่ไปรับการรักษาพยาบาลส่วนใหญ่มักจะไปรับการรักษาเมื่ออยู่ในระยะที่เป็นมากแล้ว ทำให้ผลการรักษาไม่ได้ผลดีเท่าที่ควรแต่ในขณะเดียวกันโรคมะเร็งเป็นโรคหนึ่งที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ถ้าหากว่าได้รับการตรวจวินิจฉัยและมาพบแพทย์ตั้งแต่ในระยะเริ่มแรก ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากสตรีขาดความรู้และความตระหนักในการคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
จากผลการดำเนินงานคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในสตรีอายุ 30-60 ปี ปีงบประมาณ 2565 ในเขตรับผิดชอบของเทศบาลนครสงขลา ประกอบด้วย 5 ศูนย์สุขภาพชุมชน และ 2 ศูนย์บริการสาธารณสุข จำนวนเป้าหมายทั้งหมด 10,023 คน ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกโดยวิธีการ pap smear จำนวน 524 คน คิดเป็นร้อยละ 5.23 ผลการตรวจผิดปกติ-ส่งต่อ 5 คน สำหรับในปีงบประมาณ 2566 ได้ดำเนินโครงการ สตรีไทยใส่ใจ ป้องกันภัยมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม ผลการดำเนินงานพบว่า สตรีอายุ 30-60 ปี ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกโดยวิธี HPV Self Sampling จำนวน 900 คน คิดเป็นร้อยละ 8.97 ผลการตรวจผิดปกติ-ตรวจซ้ำ ทั้งหมด 43 คน (ผลปกติ 25 คนและตรวจซ้ำ 6 เดือน 18 คน) และผลผิดปกติ-ส่งต่อ 10 คน โดยทั้ง 10 คน หลังพบแพทย์เฉพาะทางนรีเวชกรรม ผลปกติ 1 คน แพทย์นัดตรวจซ้ำ 3 เดือน 1 คน, และ 1 ปี 1 คน อีก 7 คน ผลผิดปกติ อยู่ในระหว่างการรักษาต่อเนื่อง
จากการดำเนินงานโครงการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในปีที่ผ่านมาของ ศูนย์สุขภาพชุมชนทั้ง 5 แห่ง และศูนย์บริการสาธารณสุขทั้ง 2 แห่ง ประกอบด้วย ศูนย์สุขภาพชุมชนกุโบร์รวมใจ, พาณิชย์สร้างสุข, ชลาทัศน์, สมิหลารวมใจ, ใจกลางเมือง, เตาหลวง และสระเกษ จะเห็นได้ว่า สตรีกลุ่มเป้าหมายเกิดความตระหนักและใส่ใจในการตรวจคัดกรองมากขึ้น ดังนั้น ในปีงบประมาณ 2567 จึงได้จัดทำโครงการ สตรีไทยใส่ใจ ป้องกันภัยมะเร็งปากมดลูก Season 2 ต่อเนื่อง เพื่อส่งเสริมให้สตรีไทยได้รับการตรวจคัดกรองค้นหาเซลล์มะเร็งให้ได้ในระยะเริ่มแรก ซึ่งจะเป็นแนวทางในการสกัดโรคก่อนลุกลาม และเป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายที่จะต้องดูแลรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง รวมทั้งตอบสนองนโยบายประกันสุขภาพอีกทางหนึ่งด้วย