กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ภาวะโภชนาการในเด็กเป็นพื้นฐานสำคัญต่อการมีสุขภาพที่ดีในระยะยาวและมีบทบาทสำคัญต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็กโดยเฉพาะกลุ่มเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี เป็นเด็กวัยก่อนเรียนซึ่งเป็นวัยเริ่มแรกของการเข้าสู่สังคมโรงเรียน เป็นวัยที่มีการเรียนรู้อย่างรวดเร็ว เริ่มมีสังคมเพื่อน สังคมโรงเรียน ถ้าได้รับการส่งเสริมสุขภาพที่ดีจะเป็นทรัพยากรและพลังสำคัญของประเทศชาติต่อไป จากข้อมูลสถานการณ์ภาวะโภชนาการของเด็กไทยในฐานข้อมูลกระทรวงสาธารณสุข พบเด็กอ้วนสูงกว่าค่าเป้าหมายที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด คือไม่เกินร้อยละ 10 ตั้งแต่ปี 2561-2563 จากร้อยละ 11.8, 13.6 และ 12.78 ตามลำดับ และเด็กเตี้ย พบสูงกว่าค่าเป้าหมาย ร้อยละ 5 ในช่วงเวลาเดียวกัน ร้อยละ 5.7 8.9 และ 5.9 ตามลำดับ (บัญชา ค้าขอ,2563)นอกจากนี้ผลสำรวจ ระบุว่า เด็กอายุน้อยกว่า 5 ปีในประเทศไทย ร้อยละ 13 มีภาวะเตี้ยแคระแกร็น ซึ่งเป็นผลมาจากการขาดสารอาหารที่มีประโยชน์อย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ในขณะเดียวกัน เด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี ร้อยละ 8 มีภาวะผอมแห้ง และร้อยละ 9 มีน้ำหนักเกิน ซึ่งเพิ่มจากปี 2558 ที่ภาวะเตี้ยแคระแกร็น ผอมแห้ง หรือน้ำหนักเกิน อยู่ที่ร้อยละ 11, 5 และ 8 ตามลำดับ(Hfocus,2563) ในขณะที่ข้อมูลจากศูนย์สารสนเทศสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี (HDC ) พบว่าภาวะโภชนาการของเด็กอายุ 2-5 ปี จังหวัดปัตตานี ปีงบประมาณ 2566 ไตรามาสที่ 3 ด้านดัชนีส่วนสูงตามเกณฑ์อายุ มีภาวะเตี้ย 10.86 % และภาวะค่อนช้างเตี้ย 11.22 % ด้านดัชนีน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูง ภาวะผอม 5.14 % และภาวะค่อนข้างผอม 4.92%.
จากข้อมูลการสุ่มประเมินผู้ดูแลหลัก ในตำบลมายอ ทุกๆ 3 เดือน ในปี 2564 - 2565 จำนวน 144 คน ในกลุ่มเด็ก อายุ 2-5 ปี คัดกรองได้ 126 คน คิดเป็นร้อยละ 87.50 % พบว่า เด็กอายุ 2-5 ปี มีดัชนีส่วนสูงตามเกณฑ์อายุ(ภาวะเตี้ย)ที่มีภาวะค่อนข้างเตี้ยหรือไม่สูงดีสมส่วน คิดเป็นร้อยละ 50 % และพบว่าเด็กอายุ 2-5 ปี มีดัชนีน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูง (ภาวะผอม สมส่วน ภาวะอ้วนและเริ่มอ้วน) ที่มีภาวะน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ จำนวน 20 คน คิดเป็นร้อยละ 15.87 %. จากการลงพื้นที่การสุ่มประเมินผู้ดูแลหลักดังกล่าวทำให้ทราบว่า ผู้ดูแลหลักขาดความรู้และทักษะในการดูแลเด็กด้านโภชนาการและการเจริญเติบโต มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสมตามวัย การบริโภคอาหารไม่ครบ 3 มื้อ และปริมาณอาหารที่ควรบริโภคในแต่ละกลุ่มอย่างเพียงพอเหมาะสมในแต่ละวันตามช่วงวัย นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ดูแลหลักยังขาดความรู้การเฝ้าระวังในเด็กค่อนผอม/เด็กค่อนเตี้ย การประเมินพฤติกรรมบริโภคอาหารของเด็ก รวมถึงความรู้เรื่องอาหารเด็กผอม ขาดความรู้ความเข้าใจในการจุดกราฟในสมุดสีชมพูเพื่อประเมินแนวโน้มการเจริญเติบโตของเด็กส่งผลให้ไม่ทราบถึงปัญหาการเจริญเติบโตที่เหมาะสมตามวัยรวมถึงปัญหาภาวะทุพโภชนาการในเด็ก นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กส่วนใหญ่มีปัญหาสุขภาพ ซึ่งจะมีน้ำมูกตลอดเวลา มีภาวะท้องอืด ท้องผูกบ้าง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการบริโภคอาหารของเด็กในแต่ละมื้อได้ ทำให้เด็กบริโภคอาหารได้น้อยลง หรือปฏิเสธการรับประทานอาหารที่จำเป็นและมีประโยชน์ ถ้าหากมีการเพิ่มทักษะเกี่ยวกับศาสตร์แพทย์แผนไทยเกี่ยวกับการล้างจมูก การนวดปาก การเคาะปอดและการนวดท้องในเด็กให้กับผู้ดูแลหลักอาจจะทำให้ภาวะทุพโพชนาการในเด็กดีขึ้นได้ ดังนั้นจากการลงพื้นที่สุ่มประเมินผู้ดูแลหลักดังกล่าวส่งผลให้เจ้าหน้าที่ศูนย์สุขภาพชุมชนตำบลตำบลมายอ มีแนวคิดจัดทำโครงการกระบวนการการมีส่วนร่วมของผู้ดูแลหลักในการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการเด็กอายุ 2 – 5 ปี ในตำบลมายอ อำเภอมายอ จ.ปัตตานีขึ้น เพื่อให้ผู้ดูแลหลักมีความรู้และทักษะในการเฝ้าระวังภาวะทุพโภชนาการของเด็กอายุ 2- 5 ปี และสำรวจหาสาเหตุภาวะทุพโภชนาการในเด็กอายุ 2- 5 ปี เพื่อสร้างความตระหนักให้ครอบครัวและชุมชนได้มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาและพัฒนางานด้านสาธารณสุขอย่างต่อเนื่อง และเพื่อให้เด็กมีโภชนาการที่ดี อันจะส่งผลต่อการพัฒนาการด้านสติปัญญา การเจริญเติบโตที่ดีเด็กฉลาด เรียนรู้เร็ว มีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อมและร่างกายเหมาะสมตามวัย