กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

การพัฒนาคุณภาพเด็กไทยต้องเริ่มตั้งแต่การดูแลสุขภาพหญิงวัยเจริญพันธ์เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ และการคลอด/หลังคลอด อย่างมีประสิทธิภาพ ถือว่ามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพอนามัยของมารดาและทารก เพราะหากหญิงตั้งครรภ์เหล่านี้ได้รับการดูแลตั้งแต่ระยะเริ่มแรกของการตั้งครรภ์แล้ว จะสามารถป้องกันและลดภาวะแทรกซ้อนในระหว่างการตั้งครรภ์ได้ เช่น ภาวะโลหิตจาง เบาหวาน โรคธาลัสซีเมีย เป็นต้น งานอนามัยแม่และเด็กเป็นบริการสุขภาพพื้นฐานที่สำคัญของการพัฒนาคุณภาพประชากรซึ่งเริ่มต้นตั้งแต่การดูแลครรภ์ เพื่อให้การตั้งครรภ์และการคลอดอย่างมีคุณภาพ มารดาและทารกปลอดภัย ปราศจากภาวะแทรกซ้อน และมีสุขภาพแข็งแรง ทั้งสุขภาวะทางกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา การเกิดและเติบโตอย่างมีคุณภาพ ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย แก้ไขปัญหาอย่างต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมการแก้ไขปัญหาอย่างมีคุณภาพ ปัจจุบันข้อมูลการดำเนินงานด้านสตรี ดำเนินการแก้ไขเช่นพฤติกรรมการดูแลตนเองของหญิงตั้งครรภ์ การฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ การเยี่ยมหลังคลอด 5 ครั้งตามเกณฑ์ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ปัญหาภาวะซีดในหญิงตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรและการเติบโตผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคต
จากผลการดำเนินงาน งานอนามัยแม่และเด็กในปีงบประมาณ 2567 และปีงบประมาณ 2568 (ไตรมาส1และ 2 ข้อมูล ณ วันที่ 31 มีนาคม 2568) ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปะเสยะวอ พบว่า 1) อัตราโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ (ไม่เกินร้อยละ 14) ร้อยละ 15.91,9.67 ตามลำดับ 2) อัตราของทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม (ไม่เกินร้อยละ 7) ปีงบประมาณ 2567 ไม่พบทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม และในปีงบประมาณ 2568 พบร้อยละ 4.5 3) อัตราหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการดูแลก่อนคลอด 5 ครั้ง ตามเกณฑ์ (ร้อยละ 80) ร้อยละ 72.73,90.71 ตามลำดับ 4) อัตราหญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์ (ร้อยละ 75) ร้อยละ 84.09,64.52 5) อัตราหญิงหลังคลอดได้รับการดูแลครบ 3 ครั้งตามเกณฑ์ (ร้อยละ 90) ร้อยละ 94, 86.1 และ พบว่าอัตราตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ร้อยละ 6.45 และพบว่าสถานการณ์ปัจจุบันพบว่ามารดาไม่สามารถเลี้ยงบุตรด้วยนมแม่อย่างเดียวตั้งแรกเกิดจนถึงอายุ 6 เดือน และหญิงตั้งครรภ์ที่อายุมากกว่า 30 ปี พบว่ามีภาวะเสี่ยงจากการตั้งครรภ์สูง เช่น ภาวะโลหิตจาง ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ มีดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ มีพฤติกรรมการบริโภค น้ำหวาน แป้ง เช่น ชาเย็น โรตี เป็นต้น เป็นพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ซึ่งภาวะเสี่ยงขณะตั้งครรภ์ส่งผลให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดสูง เจ็บครรภ์คลอดนานการคลอดโดยใช้อุปกรณ์ช่วยคลอด เสี่ยงต่อการผ่าตัดคลอด ภาวะทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า ๒,๕๐๐ กรัม และหญิงตั้งครรภ์บางรายเป็นกลุ่มวัยรุ่นยังไม่พร้อมด้านจิตใจสำหรับการเป็นแม่ เมื่อไม่พร้อมในการเป็นแม่จึงฝากบุตรไว้กับญาติหรือผู้ดูแลเด็ก โดยการให้กินนมผสม ซึ่งส่งผลให้เกิดปัญหาทางด้านเศรษฐกิจตามมา นอกจากนี้การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นยังก่อให้เกิดปัญหาทางด้าน เศรษฐกิจและสังคมอีกด้วยคือการต้องหยุดทำงาน หยุดการเรียนการศึกษา การคลอดบุตร และการเลี้ยงดูบุตร ปัญหาเหล่านี้ ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของทั้งแม่และบุตรที่เกิดมา ผลกระทบทั้งด้านสุขภาพ ทั้งกาย จิต การศึกษา เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ครอบครัวและสังคมไทยในภาพรวม ซึ่งก็ยังเป็นปัญหาที่เชื่อมโยงและส่งผลต่อสุขภาพแม่และเด็ก ปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรและการเติบโตผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคต จะเห็นได้ว่าการดูแลกลุ่มเป้าหมายทั้งหญิงตั้งครรภ์ยังพบข้อกำกัดหลายด้านเช่น ความไม่ครอบคลุมการติดตามรายบุคคล การเชื่อมโยงในการดูแลร่วมกับเครีอข่าย อสม. การแก้ไขควรเพิ่มศักยภาพหญิงตั้งครรภ์ในการดูแลตัวเองที่ถูกต้องมากขึ้น
ดังนั้น จากปัญหาดังกล่าวข้างต้น ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปะเสยะวอ ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการส่งเสริมสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์ จึงมีแนวคิดในการปรับปรุงการให้บริการในงานอนามัยแม่และเด็ก เน้นการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพื่อให้ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ จึงได้จัดทำโครงการพัฒนางานอนามัยแม่และเด็ก เพิ่มประสิทธิภาพการเข้าถึงบริการ ส่งเสริมสุขภาพอนามัยแม่และเด็ก ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย ตำบลปะเสยะวอ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี