กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

แบบการวิเคราะห์และการสังเคราะห์ปัจจัยกำหนดความสำเร็จของโครงการ

การเปลี่ยนแปลงที่เกิดกับคน กลุ่มคน เครือข่าย (เช่น มีความรู้ มีทักษะ มีความชำนาญ มีศักยภาพและขีดความสามารถเพิ่มขึ้น)

การเปลี่ยนแปลงทั้งที่คาดการณ์ไว้และไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้ารายละเอียดหลักฐานแนวทางการพัฒนาต่อ

คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า -กลุ่มเป้าหมายมี ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับโภชนาการและการนับคาร์บเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน ไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า -มีการลดพฤติกรรม -เกิดการรวมกลุ่มทำกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพอย่างต่อเนื่องเช่น กลุ่มทำอาหารสุขภาพหรือกลุ่มออกกำลังกาย

การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า 1.ด้านความรู้ความเข้าใจ กลุ่มเป้าหมาย เช่น ประชาชนทั่วไป ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง NCDs และ อสม. มีความรู้เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับ -หลักการนับคาร์บ -การเลือกอาหารตามหลักโภชนาการ 5 หมู่ -ความสัมพันธ์ระหว่างการบริโภคอาหารกับโรคไม่ติดต่ดเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง 2.ด้านทักษะและความชำนาญ -กลุ่มเป้าหมายมีทักาะในการคำนวณและประเมินปริมาญคาร์โบไฮเดรตในอาหารที่รับประทานแต่ละมื้อ -สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค เช่น ลด ข้าวขาว เพิ่มผัก ลดน้ำตาล และหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป 3.ด้านศักยภาพและขีดความสามารถ -ประชาชนมีการปรับพฤติกรรม เช่น -ลดการดื่มน้ำอัดลมและเครื่องดื่มหวาน -รับประทานผักผลไม้เพิ่มขึ้น -ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า 1.ด้านการมีส่วนร่มของภาคีเครือข่าย -โรงเรียนและร้านอาหารในพื้นที่นำแนวคิดการนับคาร์บไปประยุกต์ -จัดเมนูอาหารกลางวันที่เหมาะกับเด็กและผู้ใหญ้ -จัดทำสื่อให้ความรู้เกี่ยวกับอาหารและสุขภาพในพื้นที่สาธารณะ -หน่วยงานภาครัฐและเอกชนเข้ามาร่วมสนับสนุนกิจกรรมเพิ่มเติม

-ภาพถ่ายกิจกรรม -รายชื่อผู้เข้าร่วมกิจกรรม

1.ขยายผลสู่กลุ่มเป้าหมายเพิ่มเติม 2.พัฒนาองค์ความรู้และสื่อการเรียนรู้ 3.พัฒนาศักยภาพของแกนนำและเครือข่ายสุขภาพ

การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อผลสัมฤทธิ์ของโครงการ (เช่น เกิดนโยบาย เกิดข้อตกลงชุมชน เกิดมาตรการทางสังคม)

การเปลี่ยนแปลงทั้งที่คาดการณ์ไว้และไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้ารายละเอียดหลักฐานแนวทางการพัฒนาต่อ

การเปลี่ยงแปลงที่คาดการณ์ล่วงหน้า 1.เกิดนโยบายส่งเสริมโภชนาการสุขภาพในระดับท้องถิ่น -องค์กรบริหารส่วนตำบล (อบต.)และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล(รพ.สต.) ได้บรรจุ "โครงการโภชนาการนบคาร์บลดป่วยNCDs " ไว้ใน แผนพัฒนาสุขภาพตำบลเพื่อให้การดำเนินงานต่อเนื่องทุกปี -มีการกำหนดแนวปฏิบัติให้กิจกรรมหรือการจัดประชุมในหน่วยงานท้องถิ่นต้องจัดอาหารว่างและเครื่องดื่ม "ลด หวาน มัน เค็ม" ตามแนวคิดนับคาร์บ 2.เกิดข้อตกลงความร่วมมือระหว่างภาคีเครือข่ายสุขภาพ -รพ.สต.โรงเรียน,อสม,และ อบต.ร่วมลงนามบันทึกข้อตกลงเพื่อดำเนินกิจกรรมด้านโภชนาการร่วมกัน 3.เกิดมาตรตการทางสังคมในระดับชุน -ชุมชนร่วมกันออก "กติกาชุมชนลด หวาน มัน เค็ม "เพื่อส่งเสริมพฤกรรมการบริโภคที่ดีต่อสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้คาดการณ์ล่วงหน้า 1.เกิดนโยบายย่อยในหน่วยงานอื่นๆทีมำแนวคิดนีบคาร์บไปใช้ต่อยอด -พื้นที่เริ่มรณรงค์ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยงแปลง 2.ข้อตกลงใหม่ระหว่างชุมชนและร้านค้าในพื้นที่ -ร้านชำเริ่มจัดมุมจำหน่ายสินค้า โภชนาการ เช่น ขนมสุขภาพ

การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ล่วงหน้า 1.ด้านนโยบายระดับท้องถิ่นและองค์กร -หน่วยงานภาคท้องถิ่นและองค์กร เช่น อบต. และ รพ.สต. ได้เห็นความสำคัญของการลดป่วยจากโรค NCDs จึงมีการบรรจุ"โคงการ -มีการประกาศแนวทาง "อาหารสุขภาพในหน่วยงานท้องถิ่น" 2.ด้านข้อตกลงความร่วมมือระหว่างเครือข่าย 3.ด้านมาตรการทางสังคมในชุมชน -คณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกับ อสม. ออก กติกาชุมชนลดหวาน มัน เค็ม เพื่อให้ร้านอาหารและประชาชนช่วยกันปรับพฤติกรรมการบริโรค การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ล่วงหน้า 1.ด้านนโยบายระดับท้องถิ่นและองค์กร -หน่วยงานภาคท้องถิ่นและองค์กร เช่น อบต. และ รพ.สต. ได้เห็นความสำคัญของการลดป่วยจากโรค NCDs จึงมีการบรรจุ"โคงการ -มีการประกาศแนวทาง "อาหารสุขภาพในหน่วยงานท้องถิ่น" 2.ด้านข้อตกลงความร่วมมือระหว่างเครือข่าย 3.ด้านมาตรการทางสังคมในชุมชน -คณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกับ อสม. ออก กติกาชุมชนลดหวาน มัน เค็ม เพื่อให้ร้านอาหารและประชาชนช่วยกันปรับพฤติกรรมการบริโรค

-ภาพถ่ายกิจกรรม -รายชื่อผู้เข้ากิจกรรม

การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ล่วงหน้า 1.ด้านนโยบายระดับท้องถิ่นและองค์กร -หน่วยงานภาคท้องถิ่นและองค์กร เช่น อบต. และ รพ.สต. ได้เห็นความสำคัญของการลดป่วยจากโรค NCDs จึงมีการบรรจุ"โคงการ -มีการประกาศแนวทาง "อาหารสุขภาพในหน่วยงานท้องถิ่น" 2.ด้านข้อตกลงความร่วมมือระหว่างเครือข่าย 3.ด้านมาตรการทางสังคมในชุมชน -คณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกับ อสม. ออก กติกาชุมชนลดหวาน มัน เค็ม เพื่อให้ร้านอาหารและประชาชนช่วยกันปรับพฤติกรรมการบริโรค การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ล่วงหน้า 1.ด้านนโยบายระดับท้องถิ่นและองค์กร -หน่วยงานภาคท้องถิ่นและองค์กร เช่น อบต. และ รพ.สต. ได้เห็นความสำคัญของการลดป่วยจากโรค NCDs จึงมีการบรรจุ"โคงการ -มีการประกาศแนวทาง "อาหารสุขภาพในหน่วยงานท้องถิ่น" 2.ด้านข้อตกลงความร่วมมือระหว่างเครือข่าย 3.ด้านมาตรการทางสังคมในชุมชน -คณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกับ อสม. ออก กติกาชุมชนลดหวาน มัน เค็ม เพื่อให้ร้านอาหารและประชาชนช่วยกันปรับพฤติกรรมการบริโรค

การเปลี่ยนกลไก และกระบวนการในชุมชนที่เอื้อต่อผลสัมฤทธิ์ของโครงการ (เช่น เกิดกลุ่ม ชมรม เครือข่าย เกิดกระบวนการเรียนรู้ เกิดกระบวนการมีส่วนร่วม)

การเปลี่ยนแปลงทั้งที่คาดการณ์ไว้และไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้ารายละเอียดหลักฐานแนวทางการพัฒนาต่อ
  1. การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า • ประชาชนมีความรู้และทักษะด้านโภชนาการเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะการคำนวณคาร์โบไฮเดรตในอาหาร และการเลือกบริโภคอย่างเหมาะสม • เกิดการรวมกลุ่มและชมรมสุขภาพ เช่น กลุ่มนับคาร์บคนบาโงย และชมรมเดิน-วิ่งก้าวท้าใจ ที่ช่วยสร้างแรงจูงใจและการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง • อัตราความเสี่ยงโรค NCDs ลดลง จากการปรับพฤติกรรมการกินและออกกำลังกาย • ชุมชนเกิดระบบติดตามสุขภาพ ผ่านกลไก อสม. และคณะกรรมการสุขภาพตำบลที่เข้มแข็งขึ้น
  2. การเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า • เกิดเมนูอาหารสุขภาพใหม่จากภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น เมนูพื้นบ้านปรับสูตรลดคาร์บ ที่แม่บ้านในชุมชนคิดค้นขึ้นเองและต่อยอดจำหน่ายในตลาดนัดสุขภาพ • เกิดแรงบันดาลใจขยายผลไปยังชุมชนใกล้เคียง ที่นำแนวคิด “นับคาร์บลดป่วย” ไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ตนเอง • เยาวชนและกลุ่มวัยทำงานเข้ามามีส่วนร่วมมากขึ้น แม้เดิมตั้งเป้าให้กลุ่มเสี่ยงโรค NCDs เป็นกลุ่มหลัก แต่กลับได้รับความสนใจจากคนรุ่นใหม่ที่อยากดูแลสุขภาพด้วย • เกิดความสัมพันธ์และความสามัคคีในชุมชน ผ่านการร่วมทำกิจกรรมสุขภาพและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน
  1. การเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า เป็นผลลัพธ์ที่คณะทำงานได้วางแผนและคาดหวังว่าจะเกิดขึ้นจากการดำเนินโครงการ 1.1 ด้านพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน • ประชาชนกลุ่มเป้าหมายสามารถเรียนรู้และปฏิบัติการ “นับคาร์บ” ได้จริงในชีวิตประจำวัน เช่น การอ่านฉลากโภชนาการ การจำแนกอาหารคาร์โบไฮเดรตสูง–ต่ำ และการเลือกบริโภคที่เหมาะสม • เกิดพฤติกรรมการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจากการเข้าร่วมกิจกรรม “ก้าวท้าใจ” อย่างต่อเนื่อง 1.2 ด้านการรวมกลุ่มและกลไกชุมชน • มีการจัดตั้ง “กลุ่มนับคาร์บคนบาโงย” เพื่อเป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรมส่งเสริมโภชนาการและสุขภาพในชุมชน • เกิด “ชมรมเดิน–วิ่งเพื่อสุขภาพ” ที่จัดกิจกรรมประจำสัปดาห์ สร้างแรงจูงใจให้คนในชุมชนหันมาออกกำลังกายเพิ่มขึ้น 1.3 ด้านระบบสนับสนุนและเครือข่ายสุขภาพ • หน่วยบริการสุขภาพ (รพ.สต.บาโงย) ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางให้คำปรึกษาเรื่องโภชนาการและติดตามพฤติกรรมสุขภาพ • มีความร่วมมือระหว่าง อสม. โรงเรียน ร้านอาหาร และผู้นำท้องถิ่น ในการขยายแนวคิด นับคาร์บลดป่วย 1.4 ด้านผลลัพธ์ทางสุขภาพ • พบว่ากลุ่มเสี่ยงโรค NCDs (เบาหวาน ความดันโลหิตสูง) มีค่าระดับน้ำตาลและรอบเอวลดลงจากการติดตาม 3 เดือน • ชาวบ้านมีความตระหนักรู้เรื่อง “อาหารกับโรค NCDs” มากขึ้น และเริ่มส่งต่อความรู้แก่คนรอบข้าง
  2. การเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า เป็นผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้อยู่ในแผนงานเดิม แต่ส่งผลดีต่อชุมชนและการดำเนินโครงการ 2.1 การขยายผลสู่ชุมชนอื่น • ผู้นำชุมชนใกล้เคียงและโรงเรียนในพื้นที่อื่นมาศึกษาดูงานและนำแนวคิด “โภชนาการนับคาร์บ” ไปปรับใช้ในพื้นที่ตนเอง • เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างตำบล ผ่านเครือข่าย อสม. และกลุ่มสุขภา 2.2 การมีส่วนร่วมของกลุ่มวัยอื่นๆ • เดิมตั้งเป้ากลุ่มเป้าหมายหลักเป็นผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ แต่กลับได้รับความสนใจจากเยาวชนและวัยทำงานที่เริ่มเข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายและแข่งขันเมนูสุขภาพ • เยาวชนบางกลุ่มนำความรู้ไปเผยแพร่ในโรงเรียนและสื่อออนไลน์ของชุมชน 2.3 การเปลี่ยนแปลงด้านสังคมและความสัมพันธ์ในชุมชน • เกิดความร่วมมือและความสามัคคีระหว่างคนในชุมชนมากขึ้น จากการทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น เดิน–วิ่ง กินอาหารสุขภาพ และแลกเปลี่ยนเมนู • เกิดบรรยากาศของ “ชุมชนสุขภาพดี” ที่ทุกคนช่วยกันดูแลกันเอง

-ข้อมูลการเข้าร่วมโครงการ -ภาพถ่ายกิจกรรม -เอกสารประกอบการดำเนินงาน

  1. การพัฒนาด้านความรู้และพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน • จัดอบรมเพิ่มเติมเกี่ยวกับ “การอ่านฉลากอาหาร” และ “การคำนวณคาร์บในเมนูท้องถิ่น” เพื่อให้ประชาชนสามารถนำไปใช้จริงได้ทุกวัน • พัฒนาสื่อประชาสัมพันธ์ เช่น แผ่นพับ คลิปวิดีโอสั้น หรือเพจออนไลน์ “คนบาโงยนับคาร์บ” เพื่อเผยแพร่ความรู้ต่อเนื่อง • ส่งเสริมให้ประชาชนบันทึกพฤติกรรมสุขภาพผ่านสมุดหรือแอปพลิเคชัน เช่น ก้าวเดิน น้ำหนัก รอบเอว เพื่อสร้างการติดตามผลระยะยาว
  2. การพัฒนากลไกและชมรมสุขภาพให้เข้มแข็ง • สนับสนุนการบริหารจัดการของ “กลุ่มนับคาร์บคนบาโงย” ให้มีแผนงานประจำปีและงบประมาณชัดเจน • จัดตั้ง “คณะกรรมการเครือข่ายโภชนาการตำบล” ที่เชื่อมโยง รพ.สต. อสม. โรงเรียน และผู้นำศาสนา เพื่อวางแผนส่งเสริมสุขภาพแบบบูรณาการ • พัฒนาศักยภาพแกนนำสุขภาพและอสม. ให้สามารถเป็น “วิทยากรถ่ายทอดความรู้เรื่องการนับคาร์บ”
  3. การต่อยอดสู่ชุมชนอื่น • สร้าง “ต้นแบบชุมชนสุขภาพดีด้วยการนับคาร์บ” เพื่อให้ชุมชนใกล้เคียงมาเรียนรู้และนำแนวทางไปปรับใช้ • จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระดับอำเภอ เพื่อเผยแพร่แนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) • สนับสนุนให้แกนนำบาโงยเป็น “พี่เลี้ยงชุมชนสุขภาพดี” ให้กับพื้นที่อื่นในเครือข่าย