กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ภาวะซีดหรือภาวะโลหิตจาง (anemia) เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในเด็กและเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ
ช่วงอายุที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้แก่ เด็กแรกเกิดถึง 5 ปี, เด็กก่อนวัยเรียน  และหญิงตั้งครรภ์ตามลำดับ การขาดธาตุเหล็กในเด็กวัยเรียนมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากการขาดธาตุเหล็กเรื้อรัง ในเด็กวัยนี้มีผลทำให้เด็กขาดสมาธิ และความสนใจในการเรียน เชื่องซึม เหงาหงอย ว้าเหว่ ตกใจง่าย หวาดกลัว  และขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง นอกจากนี้ยังมีภาวะเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคติดเชื้อทางระบบทางเดินหายใจ เช่น หวัด ไอ มีน้ำมูก และโรคติดเชื้อระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย สูงกว่าเด็กปกติ จากการสำรวจของสำนักโภชนาการ ปี 2567 ผลการสำรวจ SEANUT II พบเด็กอายุ 6 เดือน - 12 ปี ได้รับปริมาณธาตุเหล็กจากอาหารไม่เพียงพอ คิดเป็นร้อยละ 63.5 และมีภาวะโลหิตจางร้อยละ 6.5 โดยมีสาเหตุหลักมาจาก 1) การรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่เพียงพอในขณะที่ร่างกายเด็กกำลังเจริญเติบโตจึงต้องการธาตุเหล็กมากขึ้น และ 2) สาเหตุจากการเสียเลือด อาจเกิดเฉียบพลัน เช่น เลือดออกจากแผลอุบัติเหตุต่างๆ หรือจากเลือดออกเรื้อรัง เช่น พยาธิปากขอ มีแผลในกระเพาะ เป็นต้น ทั้งนี้ การขาด/พร่องธาตุเหล็กเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดที่ก่อให้เกิดโลหิตจางในเด็ก และเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุดของภาวะขาดสารอาหาร ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง และมีส่วนสำคัญในการป้องกันเชื้อโรค ดังนั้น การขาดธาตุเหล็กจึงส่งผลเสียต่อการทำงานด้านกายภาพ การสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันการเจ็บป่วย และพัฒนาการของสมองของเด็ก อีกทั้งยังส่งผลให้สูญเสียความสามารถในการเรียนรู้ตามศักยภาพอย่างถาวร ลดประสิทธิภาพในการเรียนของเด็ก และอาจมีความรุนแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ ในปัจจุบันกระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายคัดกรองภาวะซีดในเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 80 เพื่อค้นหาเด็กที่มีภาวะซีดและรักษาต่อไปจากข้อมูลการตรวจความเข้มข้นเลือด (Hct) ด้วยเครื่อง Hemocue เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ปีการศึกษา 2567 ในโรงเรียนในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ได้รับการคัดกรอง จำนวน 27 ราย มีภาวะซีด 2 ราย คิดเป็น ร้อยละ 13.64 งานศูนย์บริการสาธารณสุข 1 กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครตรัง จึงจัดทำโครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ประจำปี 2569 เพื่อคัดกรองภาวะโลหิตจาง ตลอดจนป้องกัน/แก้ไขภาวะโลหิตจางในกลุ่มเด็กวัยเรียนที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก กรณีพบภาวะโลหิตจางสามารถให้คำแนะนำและรักษาได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น      ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 หมวด 2 การกำหนดอำนาจและหน้าที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ มาตรา 16 ให้เทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนตำบล มีอำนาจและหน้าที่ ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ เพื่อประโยชน์ของประชาชนในท้องถิ่นของตนเอง (ข้อ 19 การสาธารณสุข การอนามัยครอบครัว และการรักษาพยาบาล) ดังนั้นเทศบาลนครตรังจึงได้กำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาด้านสังคมคุณภาพชีวิตสู่เมืองแห่งความสุข ตามแผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๗๐) ขึ้น โดยการพัฒนาคุณภาพชีวิตดังกล่าวต้องมีสุขภาพที่ดี เป็นพื้นฐาน การป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียน เป็นการพัฒนาเด็กและเยาวชนด้านสุขภาพควบคู่ไปกับด้านการศึกษาโดยการพัฒนาศักยภาพโรงเรียนให้เป็นจุดเริ่มต้นและศูนย์กลางของการพัฒนาสุขภาพ รวมทั้งพัฒนาชุมชนให้มีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพตนเอง      และครอบครัว