กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 หมวด 2 การกำหนดอำนาจและหน้าที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ มาตรา 16 ให้เทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนตำบล มีอำนาจและหน้าที่ ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ เพื่อประโยชน์ของประชาชนในท้องถิ่นของตนเอง (ข้อ 19 การสาธารณสุข การอนามัยครอบครัว และการรักษาพยาบาล) ดังนั้นเทศบาลนครตรังจึงได้กำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาด้านสังคมคุณภาพชีวิตสู่เมืองแห่งความสุข ตามแผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๗๐) ขึ้น โดยการพัฒนาคุณภาพชีวิตดังกล่าวต้องมีสุขภาพที่ดีเป็นพื้นฐาน งานศูนย์บริการสาธารณสุข 2 กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครตรัง ได้ตระหนักถึงความสำคัญในการคัดกรองภาวะซีดหรือภาวะโลหิตจาง (anemia) ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในเด็ก เป็นปัญหาสาธารณสุขไทยที่สำคัญ ช่วงอายุที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้แก่ เด็กแรกเกิดถึง 5 ปี, เด็กก่อนวัยเรียนและหญิงตั้งครรภ์ตามลำดับ การขาดธาตุเหล็กในทารกและเด็กวัยก่อนเรียนมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากการขาดธาตุเหล็กเรื้อรังในเด็กวัยนี้ส่งผลต่อพัฒนาการ ระดับสติปัญญา และความสามารถในการเรียนรู้ จากการสำรวจภาวะโภชนาการเด็กไทยเด็กอายุ 6 เดือน - 12 ปี ระหว่าง 1 ตุลาคม - 30 กันยายน 2565 พบว่าเด็กไทยกลุ่มปฐมวัย มีภาวะโลหิตจางสูง ร้อยละ 34.4 เด็กไทยกลุ่มปฐมวัยมีความชุกโลหิตจางสูงในเขตชนบทถึงร้อยละ 41.7 และเขตเมืองมีความชุกร้อยละ 26 โดยมีสาเหตุหลักมาจาก 1) การรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่เพียงพอในขณะที่ร่างกายเด็กกำลังเจริญเติบโตจึงต้องการธาตุเหล็กมากขึ้นและ 2) สาเหตุจากการเสียเลือด อาจเกิดเฉียบพลัน เช่น เลือดออกจากแผลอุบัติเหตุต่างๆ หรือจากเลือดออกเรื้อรัง เช่น พยาธิปากขอ มีแผลในกระเพาะอาหาร เป็นต้น ทั้งนี้การขาดหรือพร่องธาตุเหล็กเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดที่ก่อให้เกิดโลหิตจางในเด็ก และเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุดของภาวะขาดสารอาหาร ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง และมีส่วนสำคัญในการป้องกันเชื้อโรค ดังนั้นการขาดธาตุเหล็กจึงส่งผลเสียต่อการทำงานด้านกายภาพ การสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันการเจ็บป่วย และพัฒนาการของสมองของเด็กวัยเรียน โดยเฉพาะเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 2 ปี อีกทั้งส่งผลให้สูญเสียความสามารถในการเรียนรู้ตามศักยภาพอย่างถาวร ลดประสิทธิภาพในการเรียนของเด็กวัยเรียน และอาจมีความรุนแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ กระทรวงสาธารณสุข โดยกรมอนามัยได้แนะนำให้จ่ายยาน้ำเสริมธาตุเหล็กแก่เด็กอายุ 6 เดือน - 5 ปี และยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กแก่เด็กวัยเรียน อายุ 6-12 ปี และหญิงวัยเจริญพันธุ์ นอกจากนั้นยังแนะนำให้ตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจาง เมื่อเด็กอายุ 6-12 เดือน และ 3-6 ปี จากข้อมูลการเจาะความเข้มข้นเลือด เด็กอายุ 9-12 เดือน ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 2 เทศบาลนครตรัง ระหว่างวันที่ 1 สิงหาคม–30 กันยายน 2567 ตรวจเลือด จำนวน 11 ราย พบภาวะซีด 6 ราย (ความเข้มข้นเลือดต่ำกว่า 33 %) คิดเป็นร้อยละ 54.55 และในปีการศึกษา 2567 เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนในพื้นที่รับผิดชอบ ได้รับการคัดกรอง โดยสุ่มตรวจ 10% ตรวจเลือด จำนวน 37 ราย พบภาวะซีด 10 ราย คิดเป็นร้อยละ 27.03 ทางศูนย์บริการสาธารณสุข 2 จึงจัดทำโครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในพื้นที่เขตบริการศูนย์บริการสาธารณสุข 2 ประจำปี 2568 เพื่อให้เด็กได้รับการคัดกรองภาวะโลหิตจาง และในรายที่พบว่ามีภาวะโลหิตจางได้รับการรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น