กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

องค์การอนามัยโลกได้จัดกลุ่มประเทศที่มีภาระวัณโรคสูง (High Burden Country Lists) เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) มีภาระโรควัณโรคสูง (TB) 2) มีภาระวัณโรคที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวีสูง (TB/HIV) และ3) มีวัณโรคดื้อยาหลายขนานสูง (MDR-TB) ซึ่งประเทศไทยเป็น 1 ใน 14 ประเทศ ที่มีปัญหาวัณโรคสูงทั้ง 3 กลุ่มดังกล่าวมา ดังนั้นตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2559 องค์การอนามัยโลกได้กำหนดยุทธศาสตร์ยุติวัณโรค (The End TB Strategy) โดยมีเป้าหมายลดอุบัติการณ์วัณโรค (Incidence) ให้ต่ำกว่า 10 ต่อแสนประชาการโลกภายในปี พ.ศ. 2578 (2034) ประเทศไทยมีผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ประมาณ 120,000 ราย หรือคิดเป็น 171 ต่อประชากรแสนคน(WHO,Global TB Report 2014) แต่จากระบบรายงานผลการดำเนินงานวัณโรคปีงบประมาณ 2557 มีผู้ป่วยวัณโรคขึ้นทะเบียนรักษา 67,789 รายคิดเป็นอัตราการตรวจพบ (Detection rate) เพียงร้อยละ59 และ ในปีงบประมาณ 2558 มีรายงานผู้ป่วยวัณโรคขึ้นทะเบียนรักษา 62,154 รายคิดเป็นอัตราการตรวจพบ (Detection rate) เพียงร้อยละ 55.3สาเหตุของอัตราการตรวจพบที่ต่ำนี้อธิบายได้ดังแสดงในโมเดลนอกจากนี้ยังพบว่ามีผู้ป่วยวัณโรคในกลุ่มแรงงานข้ามชาติเพิ่มขึ้น โดยในปี 2557 มีรายงานผู้ป่วยวัณโรคในแรงงานข้ามชาติสูงถึง 3,191 ราย ซึ่งมีการเคลื่อนย้ายที่อยู่บ่อยเป็นปัจจัยเสี่ยงทางพฤติกรรมที่มีผลต่อการควบคุมวัณโรคในขณะที่อัตราผลสำเร็จการรักษายังต่ำเพียงร้อยละ 81 สำหรับจังหวัดปัตตานี ตั้งแต่ปี2556-2560 พบอัตราป่วยด้วยโรควัณโรคทุกประเภท คือ 78.62,68.35,74.65 ,90.29 และ86.17 ต่อประชากรแสนคน ส่วนอัตราป่วยด้วยวัณโรคเสมหะพบเชื้อ คือ 52.95, 44.32, 58.90, 60.04 และ 44.86 ต่อประชากรแสนคน ตามลำดับ ผลการดำเนินงานป้องกัน ควบคุมวัณโรค ในปี 2557-2560 พบว่า อัตราความสำเร็จในการรักษาผู้ป่วยวัณโรค (Successrate ) ร้อยละ 84.2, 82.5, 81.5 และ 76.97( ไตรมาส 1/60 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2559) ตามลำดับ ส่วนอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรคในระหว่างการรักษา (Deathrate)ร้อยละ 9.84, 9.05, 9.22 และ 8.63 (ไตรมาส 1/60 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2559)ตามลำดับ อัตราการขาดยา (Defaultrate)คือร้อยละ 3.49, 5.05, 6.78 และ7.91( ไตรมาส 1/60 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2559) ตามลำดับ ส่วนในเขตอำเภอเมืองผลการดำเนินงานป้องกันควบคุมวัณโรคปี 2558-2560อัตรารักษาหายขาด(Success Rate) คือ ร้อยละ67.61,71.11และ68.85 อัตราการขาดยา(Default rate)คือ ร้อยละ9.06,8.89 และ21.86 ตามลำดับ และเขตตำบลสะบารัง ตำบลอาเนาะรู และตำบลจะบังติกอผลการดำเนินงานป้องกันควบคุมวัณโรคปี 2558-2560 อัตรารักษาหายขาด (Success Rate) คือ ร้อยละ56.00,80.00 และ58.33อัตราการขาดยา (Default rate) คือ ร้อยละ12.00,4.00และ8.33 ตามลำดับ จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นได้ว่าผลการปฏิบัติงานป้องกันควบคุมวัณโรคที่สำคัญ คือ อัตรา ความครอบคลุมในการค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ แม้จะไม่ต่ำกว่าเกณฑ์ คือ 70 ต่อแสนประชากร แต่อัตราการรักษาหายขาดยังต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้คือมากกว่า ร้อยละ 90 และอัตราการขาดยาสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้คือไม่เกินร้อยละ 5 สาเหตุสำคัญที่ทำให้ผลการดำเนินงานป้องกันควบคุมวัณโรคไม่บรรลุตามเกณฑ์ที่กำหนดเนื่องจากการดำเนินงานป้องกันควบคุมวัณโรคโดยการมีพี่เลี้ยงในการติดตามดูแลกำกับการรับประทานยาของผู้ป่วยวัณโรคยังไม่มีประสิทธิภาพมากพอ ประกอบกับผู้ป่วยวัณโรคยังขาดความตระหนักในการรับประทานยาอย่างต่อเนื่องจนหายขาดนั้นก็แสดงว่าการดำเนินงานป้องกันควบคุม วัณโรคจะประสบความสำเร็จได้นั้นขึ้นอยู่กับการมีพี่เลี้ยงเพื่อติดตามควบคุมกำกับการรับประทานยาของผู้ป่วยวัณโรคอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่องทุกวัน ในส่วนของผู้ป่วยวัณโรคเองก็ต้องมีความรู้ความเข้าใจและรับประทานยาครบทุกมื้อตลอดจนระยะเวลาในการรักษา ซึ่งจะส่งผลต่ออัตราการรักษาหายขาดเพิ่มขึ้น อัตราการขาดยาลดลง และที่สำคัญที่สุดคือปัญหาวัณโรคดื้อยาหลายขนาน( MultiDrug Resistance: MDR) ก็จะลดน้อยลงเช่นกันนอกจากนี้ การค้นหาผู้สัมผัสร่วมบ้านกับผู้ป่วยยังเป็นปัญหาที่จะต้องดำเนินการค้นหา ดังนั้นกลวิธีที่สำคัญที่ต้องจำเป็นนำมาใช้คือ การมีเครือข่ายในการติดตาม ดูแล ควบคุมกำกับการรับประทานยา พร้อมการให้คำแนะนำในเรื่องความรู้และความเข้าใจในการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องแก่ผู้ป่วยวัณโรคอย่างต่อเนื่องทุกวันตลอดจนสิ้นสุดการรักษา ตลอดจนการค้นหาผู้สัมผัสร่วมบ้านกับผู้ป่วย รวมถึงกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง(ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ป่วย COPDและAsthma) จึงได้จัดทำโครงการโครงการเสริมสร้างเครือข่ายในการค้นหา ติดตาม ดูแล ควบคุมกำกับการรักษาผู้ป่วยวัณโรค ภายใต้กลวิธี DOTS อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ปีงบประมาณ 2561 เพื่อเป็นการค้นหา ดูแลติดตาม ควบคุมกำกับการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดอย่างมีประสิทธิภาพซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยได้รับประทานยาอย่างต่อเนื่องทุกวัน จนสิ้นสุดการรักษา

โดยจะสงผลทำให้การรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดหายขาดเพิ่มขึ้น ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะลดการแพร่ระบาดของวัณโรคในพื้นที่ เขตเทศบาลเมือง อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี