กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

1.1 ที่มา บุหรี่เป็นปัญหาสำคัญในปัจจุบัน ผลการสำรวจของมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่เรื่องพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในปี 2555 พบว่าประชากรที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป จำนวน 53.9 ล้านคน เป็นผู้ที่สูบบุหรี่ 11.5 ล้านคน หรือร้อยละ 21.4 โดยเป็นผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ 9.9 ล้านคน (ร้อยละ 18.8) และเป็นผู้ที่สูบบุหรี่นานๆครั้ง 1.6 ล้านคน (ร้อยละ 2.9) โดยอัตราการสูบบุหรี่ของผู้ชายมากกว่าผู้หญอง 20 เท่า วัยรุ่นติดบุหรี่ด้วยสาเหตุต่างๆ ซึ่งส่วนใหญ่เพราะความอยากลอง และค่านิยมที่ไม่ถูกต้อง ยึดติดกลุ่มเพื่อนเยาวชนที่เริ่มสูบบุหรี่ ความอยากลองซึ่งเป็นธรรมชาติของวัยรุ่น ถึงแม้จะทราบว่าเป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อสุขภาพก็ตาม เยาวชนส่วนใหญ่ที่เริ่มสูบบุหรี่เพราะเพื่อนชวน บางคนมีเจตคติที่ว่าถ้าไม่สูบบุหรี่ เพื่นจะไม่ยอมรับเข้ากลุ่ม บางคนสูบบุหรี่โดยเข้าใจว่าจะทำให้เข้าสังคมกับเพื่อนๆได้ การที่วัยรุ่นคนหนึ่งตัดสินใจจะลองสูบบุหรี่จะใช้กระบวนการคิดความกล้าที่จะก้าวผ่านเส้นแบ่งความถูกผิดของสังคมมากกว่าการเลือกกินหรือใช้สินค้าอื่น หากตัดสินใจลองสูบบุหรี่ นั้นได้ก้าวข้ามเส้นแบ่งนั้นมาแล้ว ซึ่งหากการลองสูบบุหรี่ครั้งแรกไม่มีการสำลักควันบุหรี่ และเกิดความรู้สึกพึงพอใจ ก็จะเกิดการลองซ้ำๆ จนเกิดความเคยชินและเชี่ยวชาญ ซึ่งเมื่อมีโอกาสลองยาเสพติดชนิดอืื่นที่ร้ายแรงกว่าย่อมที่จะง่ายกว่าคนที่ไม่เคยก้าวข้ามเส้นแบ่งนี้มาเลย 1.2 สภาพปัญหา ปัจจุบันจากข้อมูลสถานการณ์การบริโภคยาสูบรายจังหวัดพบว่า จังหวัดปัตตานีมีอัตราการบริโภคยาสูบสูงเป็นอันดับต้นของประเทศเป็นเวลาหลายปี มีอัตราการสูบบุหรี่ของประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป ปี 2555 ร้อยละ 29.10 ร้อยละ 28.08 เป็นอันดับที่ 3 ของประเทศ และมีอัตราการสูบบุหรี่ของเพศชายอายุ 15 ปีขึ้นไป สูงถึงร้อยละ 57.45 สอดคล้องกับรายงานการวิจัยการประเมินสถานการณ์ยาสูบ จังหวัดปัตตานี เพื่่อการเปลี่ยนแปลงของ มอ.ปัตตานี โดยศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ ปี 2556 สุ่มตัวอย่างประชากรในพื้นที่จำนวน 1,762 ราย พบว่า สูบบุหรี่ร้อยละ 24.5 นักเรียนระดับมัธยมศึกษาสูบบุหรี่ร้อยละ 16.3 อายุที่เริ่มสูบบุหรี่ครั้งแรกส่วนใหญ่อยู่ในช่วง 16-20 ปี อายุเฉลี่ยที่เริ่มสูบคือ 17 ปี อายุที่ต่ำที่สุดที่เริ่มสูบคือ 7 ปี โดยเฉพาะกลุ่มนักเรียน พบว่า อายุเฉลี่ยที่เริ่มสูบบุหรี่คือ 13.5 ปี และจากการสำรวจในคลินิกฟ้าใสในปี 2560 พบว่า กลุ่มที่บำยัดยาเสพติด จำนวน 44 คน พบว่าทุกรายเริ่มสูบบุหรี่ ลำดับแรกก่อนที่จะใช้สารเสพติดตัวอื่น และส่วนใหญ่จะเริ่มสูบบุหรี่เมื่อเข้าสู่วัยรุ่น 1.3 ความเร่งด่วน/ผลที่คาดหวัง ศูนย์สุขภาพชุมชนตำบลตะโละแมะนา มีการเปิดดำเนินการคลินิกอดบุหรี่สัญจรและส่งต่อคลินิกฟ้าใสของโรงพยาบาลทุ่งยางแดง เพื่อบำบัดรักษาผู้ติดบุหรี่ แต่พบว่ากลุ่มเป้าหมายโดยเฉพาะวัยรุ่นเข้าสู่กระบวนการบำบัดในคลินิกมีจำนวนน้อย สวนทางกับการระบาดที่อยู่ในชุมชน ดังนั้นศูนย์สุขภาพชุมชนตำบลตะโละแมะนา อำเภอทุ่งยางแดง จังหวัดปัตตานี จึงได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในการดำเนินการเชิงรุกร่วมกับเครือข่าย เพื่อสร้างูมิคุ้มกันในกลุ่มวัยรุ่น และสร้างแกนนำวัยรุ่นช่วยค้นหากลุ่มสูบบุหรี่และส่งต่อเข้าสู่กะบวนการบำบัด รวมทั้งให้ความรู้กับพ่อแม่ผู้ปกครองในการสร้างทักษะดูแลบุตรหลานให้ห่างไกลยาเสพติด