กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

สุขภาพช่องปากมีความสำคัญต่อสุขภาพโดยรวมของทุกกลุ่มวัย การมีโรคเกี่ยวกับช่องปาก เช่น โรคฟันผุ    จึงส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและเป็นปัญหาที่ควรให้ความสำคัญตั้งแต่วัยเด็ก โรคฟันผุในเด็กสามารถพบได้ตั้งแต่ฟันเริ่มขึ้นในช่วงขวบปีแรก และอัตราการผุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงอายุ 1 - 3 ปี สาเหตุหลักที่ทำให้เด็กมีฟันผุมาจากพฤติกรรมของผู้ปกครองในการเลี้ยงดูบุตรที่ไม่เหมาะสม เช่น การปล่อยให้เด็กหลับคาขวดนม การให้เด็กรับประทานขนมและลูกอมเป็นประจำ การที่ผู้ปกครองขาดความเอาใจใส่ในการดูแลทันตสุขภาพของเด็ก รวมถึงการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างไม่ถูกวิธี (ธนัชพร บุญเจริญ และกัลยา อรุณแก้ว, 2535: 1-14) ทั้งนี้ความเชื่อ และทัศนคติของผู้ปกครองก็นับว่าเป็นสิ่งสำคัญด้วยเช่นกัน เช่น ผู้ปกครองบางกลุ่มยังมีความเชื่อว่าฟันน้ำนมไม่มีความสำคัญ เมื่อผุควรถอนทิ้งไม่จำเป็นต้องรักษา ซึ่งความจริงแล้วฟันน้ำนมมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของใบหน้า ช่วยให้ฟันแท้เจริญเติบโตได้ตามปกติ และขึ้นในตำแหน่งที่เหมาะสม หากเด็กสูญเสียฟันน้ำนมไปก่อนกำหนดจะทำให้ไม่มีฟันในการบดเคี้ยวอาหาร ทำให้เคี้ยวอาหารได้ไม่ละเอียดมีผลต่อภาวะทุพโภชนาการของเด็ก ซึ่งส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเด็กตามมา นอกจากนี้การมีฟันผุหลายซี่ในช่องปากจะกลายเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค ซึ่งนำไปสู่การเกิดโรคที่มีความรุนแรงซับซ้อนมากยิ่งขึ้น เช่น ภาวะการอักเสบของลิ้นหัวใจ การติดเชื้อในกระแสเลือด เป็นต้น ดังนั้นจะเห็นได้ว่าผู้ปกครองหรือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการดูแลเด็กถือเป็นตัวแปรสำคัญต่อการมีสุขภาพช่องปากที่ดีของเด็ก จากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ในประเทศไทย พ.ศ. 2560 กล่าวว่า โรคที่เป็นสาเหตุหลักของอาการเจ็บปวดและการสูญเสียฟัน คือ โรคฟันผุ พบว่าเด็กอายุ 3 ปี ซึ่งเป็นขวบปีแรกที่มีฟันน้ำนมครบ 20 ซี่    มีค่าเฉลี่ยฟันผุ อุด ถอน (dmft) 2.8 ซี่/คน คิดเป็นร้อยละ 2.3 และพบว่า ความชุกในการเกิดโรคฟันผุในระดับประเทศคิดเป็นร้อยละ 52.9 นอกจากนี้ความชุกของการเกิดฟันผุในเด็กอายุ 3 ปี ยังพบสูงสุดในภาคกลางและภาคใต้ คิดเป็นร้อยละ 57.9 และ 57.0 ตามลำดับ ส่วนในกลุ่มเด็กอายุ 5 ปี มีความชุกในการเกิดโรคฟันผุในระดับประเทศคิดเป็นร้อยละ 75.6 มีค่าเฉลี่ยฟันผุ อุด ถอน 4.5 ซี่/คน โดยพบความชุกสูงสุดในเขตภาคใต้และภาคเหนือ คือ ร้อยละ 80.2 และ 78.3 ตามลำดับ จากสถานการณ์และการกระจายของโรค เป็นไปในรูปแบบเดียวกันกับการเกิดโรคฟันผุในเด็กอายุ 3 ปี แต่อัตราการเกิดโรคฟันผุสูงกว่าอย่างชัดเจน จึงพบว่าโรคฟันผุในเด็กกลุ่มวัย 3 และ 5 ปี จัดเป็นปัญหาสำคัญที่ควรมีมาตรการป้องกันและรักษา ผลการสำรวจฟันผุในฟันน้ำนมของเด็กกลุ่มอายุ 3 ปี ของกรมอนามัย ปี 2562 พบว่า มีอัตราฟันผุของจังหวัดสตูล คิดเป็นร้อยละ 56.9 ในส่วนของอำเภอทุ่งหว้า คิดเป็นร้อยละ 64.77 และในตำบลควนตำเสา คิดเป็นร้อยละ 70 ตามลำดับ โดยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านควนตำเสา อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล พบอัตราการเกิดฟันน้ำนมผุสูงถึง 55% จากนักเรียนที่ได้รับการตรวจจำนวน 20 คน
ด้วยเหตุนี้กลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลทุ่งหว้า จึงจัดทำโครงการลูกรักฟันดี เริ่มที่พ่อแม่ ในรูปแบบกิจกรรมที่ส่งเสริมให้ผู้ปกครองสามารถดูแลทันตสุขภาพของเด็กปฐมวัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ