กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ภาวะสุขภาพและการพัฒนาการเด็กเป็นสิ่งสำคัญที่สะท้อนให้เห็นศักยภาพของคนไทยทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา โดยเริ่มตั้งแต่ตั้งครรภ์ มารดาต้องมีความพร้อมและมีภาวะสุขภาพสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ เพื่อให้เด็กได้รับสารอาหารทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพ เพราะภาวะการขาดสารอาหารของมารดาจะมีผลต่อพัฒนาการ และสติปัญญาของเด็กแรกเกิด ปี พ.ศ.2561 กรมสุขภาพจิตได้มีการสำรวจสถานการณ์ระดับสติปัญญาเด็กไทยวัยเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า ระดับสติปัญญาเฉลี่ยเท่ากับ 94.73 ต่ำลงเกือบ 3 จุด เมื่อเทียบกับการสำรวจในปี พ.ศ. 2559 (ระดับสติปัญญาเฉลี่ย 98.2) และนมแม่มีความสำคัญต่อทารกเพราะนอกจากจะให้สารอาหารที่ครบถ้วน สร้างภูมิต้านทาน สติปัญญาให้กับบุตรแล้ว ยังสร้างความรักความอบอุ่นให้กับบุตรด้วย ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตเหล็กในหญิงตั้งครรภ์นอกจากทำให้มารดาและทารกแรกคลอดมีอัตราการตายและเกิดภาวะแทรกซ้อนสูงกว่าปกติ เช่น ภาวการณ์คลอดก่อนกำหนด การแท้ง ทารกตายในครรภ์ ความดันโลหิตสูงในระยะตั้งครรภ์เป็นต้น ภาวะโภชนาการเด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี ในภาพรวมดีขึ้นมาก แต่สถานการณ์ที่น่าเป็นห่วงตอนนี้ คือ ภาวะโภชนาการเกิน เด็กอ้วนมีจำนวนมากขึ้น โดยเฉพาะเด็กในเมืองใหญ่ ซึ่งเด็กที่อ้วนตั้งแต่เล็ก มีแนวโน้มจะโตไปแล้วเป็นโรคอ้วนมากกว่า หลักใหญ่ๆที่พ่อแม่ควรใส่ใจ คือ ต้องลดหวาน ลดเค็ม ลดมัน อาหารที่ลูกกินต้องลดสามรสชาตินี้ให้ได้ แล้วสอนให้เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ และสร้างนิสัยการกินที่ดีให้ลูก พบว่า ร้อยละ 10.5 ของเด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี มีภาวะเตี้ยปานกลางถึงมาก และร้อยละ 2.6 อยู่ในเกณฑ์เตี้ยมาก ภาวะเตี้ยมีสาเหตุมาจากการกินอาหารไม่พอ หรือมีการเจ็บป่วยเรื้อรังโภชนาการที่ช่วยส่งเสริมความสูงตั้งแต่วัยเด็ก ได้แก่ โปรตีน และแคลเซียม ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญ รวมทั้งแร่ธาตุอื่นๆ เช่น ฟอสฟอรัส สังกะสี เหล็ก ทองแดง แมงกานีส และวิตามินซี วิตามินดี โภชนาการมีผลต่อระดับสติปัญญา พบว่า สารอาหารที่มีการศึกษาถึงผลที่มีต่อสติปัญญาของเด็ก มี 6 กลุ่มจากอาหารห้าหมู่และนม 1.โอเมก้า 3 2.วิตามินบี, โฟลิก โคลีน ช่วยสร้างสมอง ช่วยพัฒนาด้านภาษา ช่วยเรื่องความจำและความสามารถในการเรียนรู้ 3.สังกะสี ช่วยเรื่องความมีสมาธิจดจ่อ 4.เหล็ก 5.ไอโอดีน สองกลุ่มนี้เป็นตัวเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมอง 6.วิตามินรวมและเกลือแร่ ตัวอย่างอาหารบำรุงสมองเด็กเล็กที่มีสารอาหารที่กล่าวมา เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ไข่ นม ปลาทะเล หมู ไก่ ตับ กุ้ง แครอท ฟักทอง มะเขือเทศ ถั่วต่างๆ ผักใบเขียว เป็นต้น รู้อย่างนี้แล้วโภชนาการช่วงแรกของชีวิตก็คือการกินอาหารห้าหมู่และนม โดยกินให้มีความหลากหลายเพื่อร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและสมดุล   จากข้อมูลงานอนามัยแม่และเด็ก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งมะขามย้อนหลัง 3 ปี พบว่า หญิงตั้งครรภ์ จำนวน 3,522 และ 16 คน พบว่า หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์ คิดเป็นร้อยละ 88.57, 86.36 และ 93.75 หญิงตั้งครรภ์ได้รับการดูแลก่อนคลอด 5 ครั้ง ตามเกณฑ์คิดเป็นร้อยละ 80, 71.43 และ 86.67 หญิงตั้งครรภ์ได้รับยาเม็ดเสริมไอโอดีน ธาตุเหล็ก และกรดโฟลิก คิดเป็นร้อยละ 87.88, 92.86 และ 100 หญิงหลังคลอดได้รับการดูแลครบ 3 ครั้ง ตามเกณฑ์คิดเป็นร้อยละ 93.94, 95.45 และ 100 ภาวะโลหิตจางคิดเป็นร้อยละ 18.18, 17.86 และ 16.67 ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม คิดเป็นร้อยละ 9.26, 6.25 และ 3.57 และเด็ก 0-5 ปี จำนวน 232 คน จากการตรวจภาวะโภชนาการประจำปี 2563 ไตรมาสที่ 1 พบว่า ภาวะโภชนาการส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการสมส่วน ร้อยละ 93.97 เด็กมีภาวะโภชนาการสูงอายุกว่าเกณฑ์ 4 คน คิดเป็นร้อยละ 1.72 และมีภาวะโภชนาการต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 10 คน คิดเป็นร้อยละ 4.31 ควรเร่งส่งเสริมโภชนาการอย่างเร่งด่วน และพบว่า จากการตรวจพัฒนาการสมวัยเด็ก 0-5 ปี ในพื้นที่ ประจำปี 2563 พบว่า เด็กในพื้นที่มีพัฒนาการล่าช้า จำนวน 8 คน   โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งมะขาม ตระหนักและเล็งเห็นถึงความสำคัญของการดำเนินงานอนามัยแม่และเด็ก จึงได้ดำเนินการจัดทำโครงการฉบับนี้ขึ้น เพื่อส่งเสริมและเฝ้าระวังภาวะสุขภาพของมารดาและะทารก เพื่อส่งเสริมภาวะโภชนาการแก่เด็กที่มีปัญหาภาวะโภชนาการ เฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒฯาการเด็กในพื้นที่ เพื่อป้องกันการเกิดโรคและเพื่อวางพื้นฐานการเป็นประชากรที่มีคุณภาพต่อไปได้