กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

หมู่บ้านจัดการสุขภาพ มีเป้าหมายสูงสุด (Ultimate Goal) คือ เป็นหมู่บ้านที่ประชาชนสามารถพึ่งพาตนเองด้านสุขภาพได้ ตามคำขวัญที่ว่า “แม้เราเป็นชาวบ้าน เราก็สามารถดูแลสุขภาพของพวกเรากันเองได้” ด้วยคำขวัญนี้มีปรัชญาและฐานคิดอยู่เบื้องหลัง คือ หมู่บ้านจัดการสุขภาพเป็นทั้งเป้าหมายในการพัฒนา (Ultimate Goal) คือ ประชาชนในหมู่บ้านหรือชุมชน พึ่งพากันเองได้ ทางด้านสาธารณสุขและเป็นทั้งกระบวนการพัฒนา (Process) กล่าวคือ เป้าหมายสุดท้ายหรือสิ่งที่เราอยากเห็นหรืออยากให้เกิดขึ้นคือ ประชาชนในหมู่บ้านหรือชุมชน พึ่งพากันเองได้ทางสาธารณสุข แต่การที่ประชาชนจะสามารถพึ่งพากันเองได้นั้น ต้องอาศัยกระบวนการพัฒนาด้วยกระบวนการเรียนรู้ของชุมชนเอง จนสามารถรู้จักตนเอง เข้าใจตนเองและกำหนดอนาคตของชุมชนได้เอง จนเกิดเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้และการพึ่งพากันเองหรือจัดการกันเอง นอกจากชุมชนจะต้องมีความรู้ในการจัดการแล้ว คนในชุมชนจะต้องมีคุณธรรมด้วย เพราะคุณธรรมจะเป็นกรอบกำหนดพฤติกรรมหรือจัดระบบ ระเบียบการทำงานร่วมกันของหมู่บ้าน/ชุมชน หรือมีมาตรการทางสังคมที่จะเป็นตัวกำหนดคนในชุมชนอยู่ร่วมกันได้อย่างปกติสุข จากสถานการณ์โรคไม่ติดต่อในตำบลบ้านหาร พบว่า ผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง มีการรับรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองอยู่ในระดับต่ำ ร้อยละ ๕๙.๔ และจากผลการตรวจคัดกรองพบผู้มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ ๓๒.๑ ประกอบกับข้อมูลการป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวานในพื้นที่ตำบลบ้านหารมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อยๆ และพบผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงเกิดภาวะแทรกซ้อนด้วยอัมพฤกษ์ หัวใจและหลอดเลือด ร้อยละ ๓.๖ ซึ่งโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงเป็นโรคไม่ติดต่อโรคเรื้อรัง โดยสาเหตุการเกิดโรคดังกล่าวมาจากปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ เช่นกรรมพันธุ์ อายุ และปัจจัยที่สามารถควบคุมได้เช่น ความอ้วน ความเครียด การออกกำลังกาย พฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสม การดื่มสุรา สูบบุหรี่ หากประชาชนไม่สามารถควบคุมปัจจัยดังกล่าวได้จะนำไปสู่การเจ็บป่วยและเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา เช่น โรคจอประสาทตาเสื่อม โรคไตวายเรื้อรัง (CKD) โรคหัวใจและหลอดเลือด (CVD) แผลเรื้อรัง การถูกตัดขา ตัดนิ้ว เป็นต้น ความเจ็บป่วยเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยตลอดจนค่าใช้จ่ายด้านสาธารณสุขโดยรวม องค์การอนามัยโลก (WHO) กล่าวว่านอกจากการบริการทางคลินิกแล้ว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ มีความสำคัญและจำเป็นในการแก้ไขปัญหาโรคติดต่อดังกล่าว รวมถึงการเปิดโอกาสให้ชุมชนได้แสดงบทบาทในการดูแลสุขภาพตนเอง
ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหารได้เล็งเห็นความสำคัญในการดูแลส่งเสริมสุขภาพและป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง จึงได้จัดทำโครงการหมู่บ้านต้นแบบจัดการสุขภาพ ลดเสี่ยง ลดโรค ด้วยหลัก 3อ.2ส. ปีงบประมาณ 2568 โดยใช้กลไกการขับเคลื่อนการจัดการสุขภาพชุมชนในระดับหมู่บ้านไปสู่ตำบลจัดการสุขภาพ ซึ่งจะดำเนินการภายใต้หลักสำคัญ 4 องค์ประกอบที่ทำงานร่วมกัน ในหมู่บ้านที่มีการดำเนินงานหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ และโรงเรียนที่มีการดำเนินงานโรงเรียน ส่งเสริมสุขบัญญัติแห่งชาติ โดยอาศัยความร่วมมือของทีมนำและเครือข่ายภาคส่วนต่างๆ ทั้งภาครัฐ ภาคประชาชน และภาคท้องถิ่น ในการทำงานร่วมกันมีการจัดทำแผนการดำเนินงานเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพและมีการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของหมู่บ้าน ส่งเสริมให้ประชาชนในตำบลมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงที่จะเกิดโรคที่ป้องกันได้