กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัญหาขยะและสิ่งแวดล้อมจะทวีความรุนแรงขึ้น เนื่องจากสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปการขยายตัวของประชากรและการอยู่อาศัยในเขตเมือง ซึ่งเป็นรูปแบบการดำเนินชีวิตที่ก่อให้เกิดปริมาณขยะมากกว่าการอาศัยอยู่ในชนบท การขยายตัวทางเศรษฐกิจและการแข่งขันทางอุตสาหกรรมทำให้ผู้ผลิตพยายามพัฒนารูปแบบใหม่ๆ เช่น อุปกรณ์อิเล็คโทรนิกส์เช่น คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ ที่ออกสู่ตลาดอย่างต่อเนื่อง เพื่อรองรับพฤติกรรมของผู้บริโภคที่มีความเป็นวัตถุนิยมมากขึ้น ส่งผลปริมาณขยะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในอัตราที่เพิ่มขึ้น ธนาคารโลกรายงานว่า เมื่อปี 1990 โลกของเรา มีประชากรที่อาศัยในเขตเมืองประมาณ 220 ล้านหรือ 13% ของประชากรโลก และก่อให้เกิดขยะประมาณ 300,000 ตัน/วัน แต่เพียงสิบปีผ่านไป ประชากรที่อาศัยในเขตเมืองจำนวนเพิ่มขึ้นเป็น 2.9 พันล้านคน 49% ของประชากรโลก ทำให้เกิดปริมาณขยะเพิ่มขึ้นเป็น 3 ล้านตัน/วัน จากการสำรวจสถานการณ์ขยะมูลฝอยของประเทศไทย กรมควบคุมมลพิษ พบว่าปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้นทั่วประเทศมีจำนวนเพิ่มสูงขึ้นในทุกปี โดยในปี 2556 มีปริมาณขยะมูลฝอยเพิ่มขึ้นจากปี 2555 ถึง 2 ล้านตัน และในปี 2557 มีปริมาณขยะมูลฝอยชุมชนประมาณ 26.19 ล้านตัน ซึ่งขยะที่ได้เก็บขนและนำไปกำจัดโดย อปท. จำนวน 4,422 แห่ง พบว่ามีขยะร้อยละ 75 ของปริมาณขยะที่เกิดขึ้นทั้งประเทศเป็นขยะมูลฝอยที่ถูกนำไปกำจัดยังสถานที่ที่ถูกต้องประมาณ 7.88 ล้านถูกต้อง ขณะเดียวกันในพื้นที่อีก 3,355 แห่งไม่มีการให้บริการเก็บขนขยะ ประชาชนจะดำเนินการกำจัดขยะในครัวเรือนเอง โดยการเทกอง เผาในที่โล่ง และลักลอบทิ้งในพื้นที่สาธารณะ ซึ่งมีจำนวนขยะคิดเป็นร้อยละ 25 ของปริมาณขยะที่เกิดขึ้นทั้งประเทศ นอกจากนี้ยังพบว่าปริมาณขยะมูลฝอยในชุมชนที่ถูกนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้มีปริมาณลดลง ทั้งนี้เนื่องจากประชาชนมีการดำเนินการคัดแยกขยะมูลฝอยลดลง และเมื่อพิจารณาอัตราการผลิตขยะต่อคนต่อวัน ในระยะ 5 ปีที่ผ่านมาพบว่า มีอัตราเพิ่มขึ้น โดยในปี 2551 มีอัตราการผลิตขยะต่อคนเท่ากับ 0.3 กก./คน/วัน แต่ในปี 2557 มีจำนวนเพิ่มขึ้นเป็น 1.11 กิโลกรัม/คน/วัน แสดงให้เห็นถึงการขาดความตระหนัก ความเข้าใจ และความรับผิดชอบของสมาชิกในชุมชนตั้งแต่ระดับครัวเรือนซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุด ปัจจุบันชุมชนบ้านหัวควน หมู่ที่ 6 ตำบลนาเกตุมีปริมาณขยะจำนวนมาก ซึ่งมาจากการดำรงชีวิตของคนในชุมชน จึงเป็นภาระหนักขององค์การบริหารส่วนตำบลนาเกตุ ในการบริหารจัดการกำจัดขยะเหล่านั้น ปริมาณขยะที่ เกิดขึ้นมากมายทุกวัน ส่งผลให้มีขยะตกค้างเป็นจำนวนมากในแต่ละวันส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และสภาพความเป็นอยู่ในชุมชน ได้แก่ หมู่บ้านหัวควนมีขยะสกปรกไม่น่ามอง เสียทัศนียภาพ ส่งกลิ่นเหม็นรบกวน เป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์ และพาหนะนำโรคต่างๆ เช่นหนู แมลงสาบ แมลงวัน ทั้งยังเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคโดยตรง เช่น อหิวาตกโรค อุจระร่วง บิด โรคผิวหนัง บาดทะยัก โรคทางเดินหายใจ เกิดการปนเปื้อนของสารพิษ เช่นตะกั่ว ปรอท ลงสู่พื้นดิน และแหล่งน้ำ แหล่งน้ำเสีย ท่อระบายน้ำอุดตัน อันเป็นสาเหตุของปัญหาน้ำท่วม เป็นแหล่งกำเนิดมลพิษทางอากาศ เช่นฝุ่นละออง เขม่า ควัน จากการเผาขยะ และเกิดก๊าซมีเทนจากการฝังกลบขยะ และขยะบางชนิดไม่ย่อยสลาย และกำจัดได้ยาก เช่น โฟม พลาสติก ทำให้ตกค้างสู่สิ่งแวดล้อม กองทุนหลักประกันสุขภาพบ้านหัวควนร่วมกับผู้นำชุมชน ได้จัดทำโครงการเพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาขยะล้นชุมชน และไม่มีที่ทิ้งขยะ โดยสร้างนวัตกรรมการจัดการขยะในชุมชน นำขยะและวัสดุเหลือใช้มาประดิษฐ์สิ่งของเครื่องใช้ใหม่ ๆ ในครัวเรือน การจัดให้ความรู้และฝึกปฏิบัติโดยประชาชนในชุมชนบ้านหัวควน จัดตั้งองค์กรชุมชนในการบริหารจัดการขยะโดยกระบวนการมีมีส่วนร่วมของประชาชนบ้านหัวควน และทำให้เกิดการสร้างรายได้ควบคู่กับการสร้างจิตสำนึกต่อการรักษ์บ้านเกิดของคนในชุมชนบ้านหัวควน นอกจากจะเป็นการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยรักษาสิ่งแวดล้อมในครัวเรือนและชุมชนของตนเอง ทำให้เกิดชุมชนต้นแบบส่งเสริมรักษาสิ่งแวดล้อมและการจัดการขยะโดยชุมชนบ้านหัวควน หมู่ที่ 6 ตำบลนาเกตุ และเป็นการลดปริมาณขยะที่นำไปกำจัดโดยการเผาและฝังกลบได้ ทำให้ช่วยลดสภาวะเรือนกระจกกองทุนหลักประกันสุขภาพบ้านหัวควน ต.นาเกตุ จึงเห็นความสำคัญและได้นำเสนอโครงการส่งเสริมรักษาสิ่งแวดล้อมการจัดการขยะโดยชุมชนบ้านหัวควน หมู่ที่ 6 ตำบลนาเกตุ เพื่อจัดอบรมให้ความรู้ ฝึกปฏิบัติและนำวัสดุเหลือใช้หรือไม่ใช้แล้ว นำกลับมาใช้ใหม่เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่มีคุณค่า และเป็นต้นแบบของการจัดการขยะรักษาสิ่งแวดล้อมโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนอย่างแท้จริง ทำให้ชุมชนบ้านหัวควนมีปริมาณขยะลดลง ชุมชนบ้านหัวควนมีทัศนียภาพที่สวยงามน่ามอง รักษาสิ่งแวดล้อมลดกลิ่นเหม็นรบกวนจากขยะ และทำให้ไม่เป็นที่เพาะพันธุ์สัตว์ พาหนะนำโรคต่าง ๆ ชุมชนน่าอยู่ น่ามอง สิ่งแวดล้อมดีขึ้น คุณภาพชีวิตประชาชนดียิ่งขึ้นโดยคนในชุมชนเป็นผู้สร้างขึ้นอย่างยั่งยืนต่อไป