กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ในพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ.2546 มาตรา 11 ผู้สูงอายุได้รับการคุ้มครอง การส่งเสริม และการสนับสนุนในด้านต่างๆ วรรค 1 การบริการทางการแพทย์และการสาธารณสุข ที่จัดไว้โดยให้ความสะดวกและรวดเร็วแก่ผู้สูงอายุเป็นกรณีพิเศษ ขณะเดียวกันรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ส่วนที่ 9 สิทธิในการได้รับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ มาตรา 53 บุคคลซึ่งมีอายุเกินหกสิบปีบริบูรณ์และไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ มีสิทธิได้รับสวัสดิการ สิ่งอำนวยความสะดวกอันเป็นสาธารณะอย่างสมศักดิ์ศรี และความช่วยเหลือที่เหมาะสมจากรัฐ ผลสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ล่าสุดในปี 2550 ระบุว่ามีผู้สูงอายุประมาณ 7,020,000 คน หรือเกือบร้อยละ 11 ของประชากรทั้งประเทศ โดยผู้สูงอายุจะป่วยง่ายกว่าวัยอื่นถึง 4 เท่า เพราะอยู่ในวัยเสื่อมถอยจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายในทางที่เสื่อมลงทำให้ผู้สูงอายุเกิดโรคและปัญหาสุขภาพส่วนใหญ่มีปัญหาเจ็บป่วยจากโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ข้อเสื่อม ผู้สูงอายุที่มีอายุเกิน 65 ปี ประมาณ 4 ใน 5 คน จะมีโรคประจำตัว โดยพบปัญหาการมองเห็นและภาวะสมองเสื่อมมีแนวโน้มสูงขึ้น และว่าขณะนี้ผู้สูงอายุร้อยละ 92 อยู่กับสมาชิกในครอบครัว ที่เหลืออีกร้อยละ 8 หรือประมาณกว่า 5 แสนคนอยู่บ้านตามลำพังคนเดียว ผู้สูงอายุ 1 ใน 3 เป็นม่าย หย่า แยกกันอยู่ มีผู้สูงอายุร้อยละ 3เป็นโสด คาดว่าในอนาคตอันใกล้นี้จะมีผู้สูงอายุที่อยู่ลำพังมากขึ้น ทำให้เกิดโครงสร้างประชากรของประเทศไทยได้เปลี่ยนแปลงไปแล้ว ประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นจาก 6.8% ในปี 2537 เป็น 9.4% ในปี 2545 และ 10.7% ในปี 2550 สวนทางกับประชากรเด็กที่ลดลงจาก 30% ในปี 2537 มาเป็น 24.9%ในปี 2545 และ 22.4% ในปี 2550 ขึ้น
พบข้อมูลผลสำรวจของตำบลเขาตูม ประมาณการณ์ว่า สัดส่วนของผู้สูงอายุจะเพิ่มเป็น 15.3% ในปี 2563 และนั่นหมายความว่า อัตราส่วนของวัยแรงงานต้องรับภาระเลี้ยงดูผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นวัยที่เข้าสู่ภาวะพึ่งพิงสูงขึ้นไปอีก เรียกภาวะนี้ว่า “ผู้สูงอายุเขาตูม.. จน..ป่วย” ในปี 2550 พบว่า ผู้สูงอายุที่มีรายได้ต่ำกว่า 833 บาทต่อเดือนมีอยู่ราว 16% ส่วนผู้สูงอายุที่มีรายได้ต่ำกว่า 1,666 บาทต่อเดือนมีอยู่ 17% ซึ่งพบว่า 30% ของประชากรผู้สูงอายุนั้นมีฐานะยากจน ในขณะที่แหล่งรายได้ที่สำคัญของผู้สูงอายุ 52% มาจากบุตร และ 39% มาจากการทำงาน บำนาญ หรือเงินออมของตนเอง กล่าวได้ว่า ผู้สูงอายุถึง 1 ใน 4 คน ที่อยู่ในภาวะเปราะบางทางเศรษฐกิจ ขณะที่ผู้สูงอายุที่มีรายได้ไม่พอเพียงมีประมาณ ร้อยละ 14 ในด้านสุขภาพ ผู้สูงอายุประเมินตนเองว่ามีสุขภาพดีถึงดีมากมีอยู่ 28% สุขภาพปานกลาง 32 % และผู้ตอบว่าสุขภาพไม่ดี 40% จะเห็นว่าครอบครัวที่มีฐานะปานกลางหากต้องดูแลผู้สูงระยะยาวไปนานๆ เงินที่ออมไว้อาจไม่เพยงพอที่จะใช้จ่าย ด้วยปัจจุบันระบบการบริการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ ในปัจจุบันนี้ยังมีข้อจำกัดในการตอบสนองความต้องการบริการของผู้สูงอายุ นอกจากขาดระบบบริการเฉพาะทางสำหรับผู้สูงอายุ ยังขาดบริการการดูแลระยะยาวและเรื้อรังที่จำเป็นสำหรับผู้สูงอายุ บริการสุขภาพที่มีอยู่ไม่ครอบคลุม และผู้สูงอายุบางส่วนยังเข้าไม่ถึงบริการสุขภาพ เช่น ผู้สูงอายุที่แอบแฝงอยู่ในสถาบันต่าง ๆ เช่น วัด เรือนจำ ชุมชนชนบทห่างไกล ชนกลุ่มน้อย ระบบบริหารมีปัญหาการประสานงานระหว่างภาคเอกชน-รัฐ-ชุมชน ขณะที่การดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวก็มีแนวโน้มขาดคุณภาพและขาดผู้ดูแลในอนาคต เพราะสังคมที่ผันแปรไป ผู้สูงอายุเป็นถูกโดดเดี่ยวและเป็นโสดมากขึ้น จำนวนบุตรเฉลี่ยลดลง ครอบครัวขยายลดลง ผู้สูงอายุอยู่ตามลำพังมากขึ้น ส่งผลให้ผู้สูงอายุขาดการดูแล โดยเฉพาะเขตชนบทไทย เพราะยังขาดกลไกหลักที่จะดูแลบริการให้เชื่อมโยงกันอย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งบุคลากรที่เกี่ยวข้องยังขาดความรู้ ทัศนคติและทักษะในการให้บริการอย่างรอบด้านเชิงลึกขาดการกระตุ้นและส่งเสริมให้ชุมชนหรือท้องถิ่นเป็นผู้ดำเนินการด้านสวัสดิการสถานการณ์และแนวโน้มที่มีผู้สูงอายุและการอยู่ในภาวะพึ่งพิงที่เพิ่มขึ้นนี้ จึงเป็นสัญญาณไปยังภาครัฐที่จะต้องเตรียมระบบสวัสดิการสังคม ระบบบริการสุขภาพแบบมีขั้นตอนเพื่อรองรับกับปัญหาที่จะเกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม มีการคาดการณ์จำนวนผู้สูงอายุที่ดูแลตนเองได้ในการเตรียมการรองรับปัญหานี้ ต่อการพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวต่อผู้สูงอายุให้สุขใจ สุขกาย และสังคม ให้มีการบริการสุขภาพในชุมชน และการบริการสุขภาพในสถาบัน ของสังคมหรือชุมชน ในท้องถิ่น ที่เน้นบริการเชิงรุกประกันการเข้าถึงบริการของผู้สูงอายุ เพื่อจะลดภาวะพึ่งพิง นั้น สิ่งสำคัญที่สุดของการจัดบริการดูแลระยะยาวที่ดีคือ การสร้างระบบการดูแลระยะยาวให้กับผู้สูงอายุกับแนวทางที่เหมาะสมรูปแบบการสร้างระบบดูแลผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ ควรดำเนินอย่างต่อเนื่องและเข้มแข็ง ที่ผ่านมาวิชาชีพสุขภาพและศูนย์ควบคุมโรคและป้องกันโรคมีหน้าที่หลักในในการดูแลผู้สูงอายุ อย่างไรก็ตามควรสร้างการมีส่วนร่วมหรือเครือข่ายใหม่ในการทำหน้าที่หรือบทบาทเพิ่มเติม เช่น คณะกรรมการบริหารชมรม ซึ่งเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการจัดระบบการดูแลระยะยาวให้กับผู้สูงอายุให้สอดคล้องกับสภาวะของโลกปัจจุบันการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุได้แสดงศักยภาพในการส่งเสริมสุขภาพตน ครอบครัว และชุมชน โดยเน้นให้มีการจัดตั้ง “ชมรมผู้สูงอายุ” ขึ้น จะเป็นแหล่งที่เปิดโอกาสให้ผู้สูงอายุสามารถร่วมตัวกัน เพื่อให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม มีบทบาทในสังคมของผู้สูงอายุ
ในเขตพื้นที่ตำบลเขาตูม เป็นพื้นที่หนึ่งไม่ได้มีการดำเนินการจัดตั้งชมรมและสวัสดิการผู้สูงอายุ อันจะให้เป็นศูนย์กลางการพบปะสังสรรค์ มีการจัดกิจกรรมอย่างสม่ำเสมอ และมีความหลากหลายของผู้สูงวัยเป็นรูปแบบการสร้างระบบดูแลผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ และส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้สูงอายุสามารถลดการพึ่งพิง เกิดการจัดการการจัดการตัวเองระบบดูแลผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุและสวัสดิการ
ดังนั้น ประชาคมผู้สูงอายุเขาตูม ลุกขึ้นมาที่จะพึ่งพาตนเองดัวยการจะจัดการด้วยตนเองขึ้นมาในการที่จะสร้างระบบดูแลผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุเชิงรูปแบบสวัสดิการให้ได้ชัดเจนขึ้นมา และเหมาะสมยิ่งขึ้นและยังเกิดลักษณะของผู้สูงอายุที่สามารถช่วยชักจูงให้ผู้สูงอายุในพื้นที่ตำบลเขาตูมอาศัยชมรมเป็นฐานการร่วมกลุ่มที่จะให้เกิดการช่วยเหลือซึ่งกันและกันและสามารถดูแลตนเองแบบยั่งยืนได้ต่อไป