กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมป้องกัน ใส่ใจสุขภาพ และตรวจคัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ประจำปี 2562 จังหวัดสตูล" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.กำแพง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมป้องกัน ใส่ใจสุขภาพ และตรวจคัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ประจำปี 2562

บทคัดย่อ

การศึกษาทบทงนการดำเนินงานเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรคไม่ติดต่อ ปัจจุบันปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง มะเร็ง เบาหวาน เป็นต้น กำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วทั่วโลก เนื่องจากวิถีชีวิตสะดวกสบายขึ้น ทำให้เคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง สภาวะเศรษฐกิจที่ตึงเครียด สูบบุหรี่ ดื่มสุรา กินอาหารรสหวาน มัน เค็ม จนเกิดภาวะน้ำหนักเกิน อ้วน ไขมันผิดปกติ น้ำตาลในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง หากยังดำเนินชีวิตเช่นเดิม ก็จะเป็นโรคดังกล่าวข้างต้นตามมา

จากข้อมูลการตรวจคัดกรองเบาหวานความดัน อายุ 35 ปีขึ้นไป ในเขตพื้นที่ อบต.กำแพง เมื่อปี 2561 ประชากรกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด 6,071 คน ได้รับการคัดกรอง 5,564 ราย พบว่า กลุ่มปกติ 3,153 รายคิดเป็นร้อยละ 56.46 กลุ่มเสี่ยง 1,933 ราย คิดเป็นร้อยละ 34.62 กลุ่มสงสัยป่วย 497 ราย คิดเป็นร้อยละ 8.90 และ กลุ่มที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน จำนวน 581 ราย คิดเป็นร้อยละ 9.57 ความดัน จำนวน 1,538 ราย คิดเป็นร้อยละ  25.33 จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นได้ว่าผลจากการตรวจคัดกรองมีกลุ่มสงสัยป่วยเป็นจำนวนมาก และในกลุ่มป่วยมีแนวโน้มอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ ร้อยละ 5 ดังนั้น ศูนย์สุขภาพชุมชนกำแพงเห็นความสำคัญในงานคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง จึงได้จัดทำ โครงการส่งเสริมป้องกัน ใส่ใจสุขภาพ และคัดกรองโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง เพื่อตอบสนองนโยบายดังกล่าว เฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

การจัดโครงการครั้งนี้มีวัถุฃฃตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ประชาชนอายุ 35 ปีขึ้นไปได้รับการตรวจคัดกรองสุขภาพเบื้องต้นเพื่อค้นหาภาวะเสี่ยงของโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง โดยมีประชากรในเขตพื้นที่ตำบลกำแพงอายุ 35 ปีขึ้นไป หมู่ละ 100 คน มี 11 หมู่บ้าน จำนวน 1,100 คน 2. เพื่อฟื้นฟูความรู้การตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง แก่กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุข แก่กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขและแกนนำชุมชน จำนวน 141 คน 3. เพื่อให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิตสูงมีความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อน โดยมีผู้ป่วยกลุ่มโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิต ในเขตพื้นที่ อบต.กำแพง จำนวน 100 คน สถานที่ดำเนินการ พื้นที่ในหมู่บ้านเขตรับผิดชอบของ อบต.กำแพง จำนวน 11 หมู่บ้าน และจัดอบรมให้ความรู้ห้องประชุมศูนย์สุขภาพชุมชนกำแพง วิธีดำเนินการ 1. เขียนโครงการเพื่อขออนุมัติงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพองค์การบริหารส่วนตำบลกำแพง 2. ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ในส่วนที่เกี่ยวข้อง 3. ประชุมชี้แจง อสม. ให้ทราบ 4. ประชาสัมพันธ์โครงการ ดำเนินกิจกรรมโครงการ ประกอบด้วย กิจกรรมที่ 1 อบรมเชิงปฏิบัติการฟื้นฟูความรู้เกี่ยวกับขั้นตอนการตรวจคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตสูงอย่างถูกวิธี แก่กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุข กิจกรรมที่ 2 รณรงค์ตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง กิจกรรมที่ 3 ติดตามผล กลุ่มที่ได้รับการคัดกรองสงสัยป่วย กิจกรรมที่ 4 บันทึกผลการตรวจคัดกรองสุขภาพเบาหวานและความดันโลหิตสูง ในฐานข้อมูล HOS - XP PCU กิจกรรมที่ 5 อบรมให้ความรู้แก่กลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง เรื่องการดูแลตนเองเพื่อป้องการเกิดโรคแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ด้วย 3 อ. 2 ส. กิจกรรมที่ 6 รายงานผลโครงการและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จำนวน 2 ครั้ง ระยะเวลาการดำเนินงาน ธันวานคม 2561 ถึง กันยายน 2562

สรุปผล/รายงานผลการดำเนินโครงการต่อคณะกรรมการกองทุนหลักประกันสุขภาพองค์การบริหารส่วนตำบลกำแพง วิเคราะห์ สรุปผลการดำเนินงานงบประมาณ จากงบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพองค์การบริหารส่วนตำบลกำแพง จำนวน 109,893 บาท ผลการจัดโครงการ 1. ประชากรอายุ 35 ปีขึ้น ได้รับการตรวจคัดกรองสุขภาพ เบาหวานและความดันโลหิตสูง ปีละ 1 ครั้งตามกลุ่มเป้าหมาย ร้อยละ 106.90 2.อาสาสมัครสาธารณสุขและแกนนำชุมชน มีความรู้เกี่ยวกับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 100 3. ผู้ป่วยโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิตสูง มีความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อนร้อยละ 93

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ปัจจุบันปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง มะเร็ง เบาหวาน เป็นต้น กำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วทั่วโลก เนื่องจากวิถีชีวิตสะดวกสบายขึ้น ทำให้เคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง สภาวะเศรษฐกิจที่ตึงเครียด สูบบุหรี่ ดื่มสุรา กินอาหารรสหวาน มัน เค็ม จนเกิดภาวะน้ำหนักเกิน อ้วน ไขมันผิดปกติ น้ำตาลในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง หากยังดำเนินวิถีชีวิตเช่นเดิม ก็จะเป็นโรคดังกล่าวข้างต้นตามมา ซึ่งแต่ละปีทั่วโลกมีผู้เสียชีวิตด้วยโรคเหล่านี้ประมาณ 36 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศกำลังพัฒนาและด้อยพัฒนา

          สำหรับไทยพบว่าโรคไม่ติดต่อเป็นสาเหตุการตายอันดับ 1 แต่ละปีมีผู้เสียชีวิตกว่า 300,000 ราย เป็นชายมากกว่าหญิง มากที่สุดคือโรคหัวใจและหลอดเลือด รองลงมาคือมะเร็ง โรคทางเดินหายใจเรื้อรัง และเบาหวาน เสียค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลและค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่เกิดขึ้นจากการเจ็บป่วยมูลค่า 198,152 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 2.2 ของรายได้ประชาชาติ เป็นอุปสรรคในการพัฒนาประเทศและภูมิภาค ซึ่งในประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเบาหวาน ความดัน เนื่องมาจากแบบแผนชีวิตมนุษย์ที่มีความเครียดมากขึ้น มีนิสัยการบริโภคที่ไม่ถูกต้อง สูบบุหรี่ ดื่มสุรา ขาดการออกกำลังกาย สิ่งต่างๆเหล่านี้ ส่งผลให้เกิดโรคจากพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ เป็นโรคเรื้อรังรักษาไม่หาย ความรุนแรงของโรคเกิดได้ทั้งตายอย่างฉับพลัน และมีภาวะแทรกซ้อนเกิดความพิการก่อนวัยอันควร อย่างไรก็ตามโรคความดันโลหิตสูงและเบาหวานเป็นโรคที่สามารถป้องกันและลดความรุนแรงของโรคลงได้ ถ้าหากตรวจพบในระยะเริ่มแรก โดยการควบคุมอาหาร หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ มีการส่งเสริมสุขภาพกาย สุขภาพจิตให้สมบูรณ์แข็งแรงอยู่เสมอ

          ตามนโยบายของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสตูลได้กำหนดให้ ประชากรที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปได้รับการตรวจสุขภาพและวัดรอบเอว ได้รับบริการคัดกรองความดันโลหิตและเบาหวานตามมาตรฐาน มีหมู่บ้านรับผิดชอบ 12 หมู่บ้าน ประชากรที่มีอายุ 35 – 74 ปี ได้รับการตรวจสุขภาพและวัดรอบเอว ตรวจคัดกรองโรคเบาหวานความดัน จำนวน 6,071 คน จำนวนมากพอสมควร

          จากข้อมูลการตรวจคัดกรองเบาหวานความดัน อายุ 35 ปีขึ้นไป ในเขตพื้นที่ อบต.กำแพง เมื่อปี 2561 ประชากรกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด 6,071 คน ได้รับการคัดกรอง 5,564 ราย พบว่า กลุ่มปกติ 3,153 รายคิดเป็นร้อยละ 56.46 กลุ่มเสี่ยง 1,933 ราย คิดเป็นร้อยละ 34.62 กลุ่มสงสัยป่วย 497 ราย คิดเป็นร้อยละ 8.9 และ กลุ่มที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน จำนวน 581 ราย คิดเป็นร้อยละ 9.57 ความดัน จำนวน 1538 ราย คิดเป็นร้อยละ  25.33 จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นได้ว่าผลจากการตรวจคัดกรองมีกลุ่มสงสัยป่วยเป็นจำนวนมาก และในกลุ่มป่วยมีแนวโน้มอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ ร้อยละ 5

          เพื่อให้การปฏิบัติงานบรรลุผลตามเป้าหมาย ศูนย์สุขภาพชุมชนกำแพง จึงต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของชุมชนโดยเฉพาะอาสาสมัครสาธารณสุขและแกนนำชุมชน ในการปฏิบัติงานทั้งคัดกรอง ค้นหากลุ่มเป้าหมายส่งต่อรักษาและให้คำแนะนำการส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรคจากความสำคัญดังกล่าว และจากการสำรวจข้อมูล อุปกรณ์เครื่องใช้ในการตรวจคัดกรองเบาหวานความดัน เช่น เครื่องวัดความดันโลหิตสูง เครื่องเจาะหาระดับน้ำตาลในเลือด ในแต่ละหมู่บ้านได้มีการชำรุด และ มีไม่เพียงพอในการใช้ตรวจคัดกรองโรคและค้นหากลุ่มเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงและโรคหลอดเลือดสมองไม่ทั่วถึง ศูนย์สุขภาพชุมชนกำแพงจึงได้จัดทำ โครงการส่งเสริมป้องกัน ใส่ใจสุขภาพ และคัดกรองโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ประจำปี 2562 ขึ้น เพื่อเป็นการตรวจคัดกรองสุขภาพประชาชน อายุ 35 ปีขึ้นไป  และการค้นหา ป้องกันโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง ในประชาชนอายุ 35 ปีขึ้นไป ตามเกณฑ์มาตรฐานของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสตูล และมีอุปกรณ์เครื่องใช้ในการคัดกรองเพียงพอ ทำให้สามารถค้นหากลุ่มเป้าหมาย ป้องกันโรคแทรกซ้อนและได้รับการส่งต่อเพื่อการรักษาต่อไปได้ทันท่วงที

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. ข้อที่ 1 เพื่อให้ประชาชนอายุ 35 ปีขึ้นไปได้รับการตรวจคัดกรองสุขภาพเบื้องต้นเพื่อค้นหาภาวะเสี่ยงของโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
2. ข้อที่ 2 เพื่อฟื้นฟูความรู้การตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง แก่กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุข
3. ข้อที่ 3 เพื่อให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิตสูงมีความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมที่ 1 อบรมเชิงปฏิบัติฟื้นฟูความรู้เกี่ยวกับขั้นตอนการตรวจคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตสูงอย่างถูกวิธี
2. กิจกรรมที่ 2 รณรงค์ตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
3. กิจกรรมที่ 3 ติดตามผล กลุ่มที่ได้รับการคัดกรองกลุ่มเสี่ยง และสงสัยป่วย
4. กิจกรรมที่ 5 อบรมให้ความรู้แก่ผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง เรื่องการดูแลตนเองเพื่อป้องการเกิดโรคแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ด้วย 3 อ. 2 ส.
5. กิจกรรมที่ 4 บันทึกผลการตรวจคัดกรองสุขภาพเบาหวานและความดันโลหิตสูง ในฐานข้อมูล HOS - XP PCU
6. กิจกรรมที่ 5 รายงานผลโครงการและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จำนวน 2 ครั้ง

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ประชากรอายุ 35 ปีขึ้นไป ในเขตพื้นที่ตำบลกำแพงได้รับการตรวจคัดกรองสุขภาพปีละ 1 ครั้ง
2. อาสาสมัครสาธารณสุขและแกนนำชุมชนมีความรู้ในเกี่ยวกับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงร้อยละ90
3. ผู้ป่วยโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิตสูง มีความรู้ในการดูแลตนเองเพื่อป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อนร้อยละ 80

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น