กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามกลุ่มวัย จังหวัดยะลา" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลเบตง อำเภอเบตง จังหวัดยะลา

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลเมืองเบตง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามกลุ่มวัย

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามกลุ่มวัย " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลเบตง อำเภอเบตง จังหวัดยะลา รหัสโครงการ 2563/L7161/1/ ระยะเวลาการดำเนินงาน 8 มกราคม 2563 - 31 สิงหาคม 2563 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 149,080.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลเมืองเบตง เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

สุขภาพช่องปากจัดเป็นองค์ประกอบหนึ่งของสุขภาพพึงประสงค์ ที่ส่งผลกระทบต่อการมีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดี เพราะปากคือประตูสู่สุขภาพ ปัญหาสุขภาพช่องปากจะส่งผลต่อระบบอื่นๆของร่างกาย ดังนั้นเราจำเป็นต้องดูแลสุขภาพช่องปากให้สมบูรณ์ ซึ่งในปัจจุบันแนวคิดการดูแลช่องปาก จะต้องดูแลสุขภาพช่องปากให้ดีตั้งแต่แรกเริ่มและคงสภาพที่ดีไว้ โดยให้ความสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพการป้องกันโรค และการสร้างความรอบรู้ด้านการดูแลสุขภาพช่องปากจนส่งผลให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยตนเอง ซึ่งดีกว่าการรักษาเพราะกระทำในสภาพปกติ การดำเนินงานส่งเสริมทันตสุขภาพและป้องกันโรค
    กลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลเบตง ดำเนินตามแผนยุทธศาสตร์ 20 ปี ของประเทศด้านสาธารณสุข วิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ของสำนักทันตสาธารณสุข คือเน้นการทำงานแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย มุ่งสู่องค์กรแห่งการเรียนรู้เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีทุกช่วงวัยของชีวิต สร้างความตระหนักเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและระบบงานให้ได้มาตรฐานและสอดคล้องกับยุทธศาสตร์องค์กร ทั้งนี้ ได้แบ่งการพัฒนาเป็นกลุ่มวัย ดูแลตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์จนถึงวัยสูงอายุ จากข้อมูลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติครั้งที่ 8พ.ศ.2560 เมื่อเปรียบเทียบผลสำรวจ พ.ศ.2555 พบว่าสภาวะสุขภาพช่องปากมีแนวโน้มแย่ลงกว่าเดิม โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กปฐมวัย พบเด็กอายุ 3 ปี ที่มีฟันผุเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 51.7 ใน พ.ศ.2555 เป็นร้อยละ 52.9 ในพ.ศ. 2560 ส่วนกลุ่มเด็กอายุ 12 ปียังคงมีความชุกโรคฟันผุใกล้เคียงเดิม คือร้อยละ 52.3 ในพ.ศ. 2555 เป็นร้อยละ 52.0 ในพ.ศ. 2560 ยิ่งไปกว่านั้นในเด็กเล็กและเด็กโต ยังมีฟันที่เพิ่งเริ่มผุทั้งในฟันน้ำนมและฟันถาวรถึงร้อยละ 20-30 นอกจากนี้ในกรณีที่ฟันกรามถาวรยังไม่ผุ แต่มีหลุมร่องฟันลึก ก็สามารถป้องกันด้วยการเคลือบหลุมร่องฟัน หากสามารถดูแลเด็กกลุ่มนี้ได้ดี จะสามารถสร้างอุปนิสัยในการดูแลด้วยตนเองในระยะยาว ป้องกันมิให้โรคฟันผุที่อาจเกิดขึ้นลุกลามต่อไปจนจนทำให้เกิดความยุ่งยากในการรักษาและสูญเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นมากเพื่อเก็บรักษาฟัน นอกจากนี้กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ซึ่งจัดเป็นประชากรกลุ่มที่มีความอ่อนไหว (vulnerable)ต่อโรคในช่องปาก เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ส่งผลให้หญิงตั้งครรภ์มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคในช่องปาก ทั้งโรคปริทันต์ และโรคฟันผุมากขึ้น ในประชากรไทยพบหญิงตั้งครรภ์มีฟันผุประมาณร้อยละ80 เหงือกอักเสบร้อยละ90 และโรคปริทันต์อักเสบประมาณร้อยละ 20 โดยครึ่งหนึ่งของหญิงตั้งครรภ์ที่มีปัญหาสุขภาพช่องปากไม่ได้รับการรักษาทางทันตกรรม โดยโรคในช่องปากยังส่งผลต่อคุณภาพการตั้งครรภ์อาทิ ทารกคลอดก่อนกำหนด น้ำหนักทารกแรกคลอดต่ำภาวะครรภ์เป็นพิษและเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และเมื่อทารกคลอดออกมามารดาที่มีฟันผุลุกลามในช่องปากสามารถส่งผ่านเชื้อก่อโรคฟันผุทางน้ำลาย ส่งผลให้ทารกมีความเสี่ยงในการเกิดฟันผุเพิ่มขึ้นถึง 5 เท่า จึงมีความจำเป็นต้องส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์เข้าถึงบริการทันตกรรมอย่างครอบคลุมมากขึ้น     ดังนั้นกลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลเบตง จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามกลุ่มวัยประจำปี 2563  เพื่อลดอัตราการเกิดโรคฟันผุและโรคปริทันต์ โดยส่งเสริมให้ประชาชนชาวเบตงในทุกกลุ่มอายุมีความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมที่เหมาะสมในการดูแลสุขภาพช่องปากที่ดีอันเป็นรากฐานของการมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงในอนาคต เป้าหมาย : ประชาชนทุกกลุ่มวัยในเขตในเทศบาลเมืองเบตง ดังนี้     กิจกรรมที่ 1 : หญิงตั้งครรภ์ในไตรมาสที่ 2 (3-6 เดือน) จำนวน 200 คน
    กิจกรรมที่ 2 : ผู้ปกครองและเด็กเล็ก (0 – 4 ปี) จำนวน 500 คน     กิจกรรมที่ 3 : เด็กปฐมวัย อายุ 2 – 5 ปี ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก และโรงเรียนอนุบาล (10 แห่ง) จำนวน 500 คน     กิจกรรมที่ 4 : ประชาชนทั่วไปโดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคฟันผุ และโรคปริทันต์ จำนวน 1,500 คน     กิจกรรมที่ 5 : ผู้ปกครองที่มีบุตรในช่วงอายุต่ำกว่า 3 ปี และผู้เกี่ยวข้อง จำนวน 50 คน

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ฝึกทักษะการแปรงฟันถูกวิธี
2. เพื่อให้ผู้ปกครองเด็กเล็กได้ฝึกทักษะการดูแลสุขภาพช่องปากของบุตรหลาน ตั้งแต่แรกคลอด – 4 ปี
3. เพื่อให้บริการรักษาโดยการอุดฟันในเด็กเล็ก (SMART TC) ตั้งแต่ฟันน้ำนมเริ่มผุ
4. เพื่อให้ประชาชนทั่วไปมีความรู้ความเข้าใจ และเข้าถึงข้อมูลในการดูแลทันตสุขภาพ ทำให้สามารถดูแลป้องกันโรคในช่องปากได้ด้วยตนเอง
5. เพื่อให้ผู้ปกครองมีความรู้และความตระหนักในการดูแลสุขภาพช่องปากของบุตรหลาน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ประชาชนทุกกลุ่มวัย มีความรู้ ความเข้าใจในการดูแลสุขภาพช่องปากที่ถูกต้อง เหมาะสม
2. ผู้ปกครองเกิดความตระหนักในการวางรากฐานและใส่ใจในการดูแลสุขภาพบุตรหลาน ให้มีฟันดีตั้งแต่ปฐมวัย
3. อัตราการเด็กโรคฟันผุ/โรคปริทันต์ลดลง
4. เจ้าหน้าที่และหน่วยงานผู้เกี่ยวข้องมีการพัฒนาการทำงานในรูปแบบเครือข่ายได้ดีขึ้น

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น