กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

เบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาทางสาธารณสุขระดับโลกรวมทั้งประเทศไทย มีรายงานว่ามีผู้ป่วยเป็นเบาหวานทั่วโลกมากถึง 382 ล้านคน และคาดว่าจำนวนจะเพิ่มขึ้นเป็น จำนวน 417 ล้านคนในปี ค.ศ. 2035 ในประเทศไทย พบอัตราป่วยด้วยโรคเบาหวานปี พ.ศ.2557-2559 เท่ากับ 4,694.75, 4,900 และ 4,850.23 ต่อแสนประชากรตามลำดับ โรคเบาหวานทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ มากมาย รวมทั้งการเกิดแผลที่เท้า ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยและเป็นสาเหตุระดับต้นๆ ที่ทำให้ผู้ป่วยเบาหวานต้องเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล และตามมาด้วยการตัดเท้าหรือขา จากการศึกษาในประเทศสหรัฐอเมริกาในช่วงเวลา 1 ปี พบอุบัติการณ์การเกิดแผลใหม่ที่เท้าในผู้ป่วยเบาหวานร้อยละ1-2.63อัตราการถูกตัดขาในผู้ป่วยเบาหวานมีตั้งแต่ 2.1 ถึง 13.7รายต่อ1,000 คนต่อปีซึ่งสูงกว่าคนที่ไม่เป็นเบาหวานถึง 10 เท่า จากข้อมูลระบาดวิทยาและค่าใช้จ่ายในการรักษาผู้ถูกตัดเท้าหรือขาเนื่องจากเบาหวานที่โรงพยาบาลศิริราช ตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2545 ถึง ธันวาคม พ.ศ. 2547 พบว่าผู้ถูกตัดเท้าหรือขาเนื่องจากเบาหวานที่โรงพยาบาลศิริราชมีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปี ระยะพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลเฉลี่ย 32.5 วัน มีค่าใช้จ่ายทางตรงเฉลี่ย 80,490 บาท ส่วนใหญ่ใช้สิทธิการรักษาจากสวัสดิการจากรัฐพบผู้ที่มีการสูญเสียความรู้สึกของเท้า มีโอกาสเกิดแผล ที่เท้าเพิ่มขึ้นถึง 7 เท่าเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ไม่มีการสูญเสีย ความรู้สึกที่เท้า อาการชาเท้า ในผู้เป็นเบาหวาน เป็นอาการสูญเสียการรับความรู้สึก จึงเสี่ยงต่อ การบาดเจ็บ การเกิดแผลที่เท้า เมื่อเกิดบาดแผลแล้วอาจติดเชื้อได้ง่ายและหายยาก อาจลุกลามร้ายแรงถึงขั้นต้องตัดเท้าหรือขา แนวทางการรักษา ยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจนว่าวิธีการใดดีที่สุด แต่มีการนำการแพทย์ทางเลือกมาใช้การรักษา มีงานวิจัยมากมายพบว่า มีวิธีการลด อาการชาเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน ด้วยการนวดหลากหลายวิธี เช่น การนวดเท้าด้วยวิธีหัตถบำบัดแบบแพทย์แผนไทยการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า การนวดด้วยกะลามะพร้าว
สถานการณ์โรคเบาหวานจังหวัดยะลา ระหว่างปีงบประมาณ 2559 – 2561 พบอัตราผู้ป่วยเท่ากับ 2,946.07 3,016.0 และ 3,540.65 ต่อประชากรแสนคนตามลำดับ ในเขตพื้นที่ตำบลสะเตง อำเภอเมือง จังหวัดยะลา มีผู้ป่วยเบาหวานที่มารับการรักษาและรับยาต่อเนื่องในระบบ (1 ตุลาคม 2561 – 23 กันยายน 2562)จำนวน 1,778 ราย ได้รับการตรวจเท้า โดยตรวจจุดสูญเสียด้วย Monofilament 4 จุด จำนวน 1,373 ราย คิดเป็นร้อยละ 77.18 ผลการตรวจเท้าอยู่ระดับปกติ จำนวน 1,213 ราย คิดเป็นร้อยละ 88.35 ระดับความเสี่ยงต่ำ จำนวน 111 ราย คิดเป็นร้อยละ 8.08 ไม่พบระดับเสี่ยงปานกลาง และระดับความเสี่ยงสูง จำนวน 1 ราย คิดเป็นร้อยละ0.07 มีแผลที่เท้า 1 รายคิดเป็นร้อยละ 0.07 ถูกตัดขา 2 ราย คิดเป็นร้อยละ 0.15 (สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยะลา,2561)
งานแพทย์แผนไทย สำนักการสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครยะลา ได้ตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาดังกล่าวจึงได้จัดทำโครงการดูแลสุขภาพเท้าผู้ป่วยเบาหวานด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยขึ้น เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลสุขภาพเท้า ด้วยการนวดฝ่าเท้าตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย ซึ่งการนวดฝ่าเท้าจะช่วย เพิ่มการไหลเวียนโลหิต กระตุ้นระบบประสาทส่วนปลาย ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ เพิ่มความแข็งแรงของ กล้ามเนื้อเท้า ให้สารอาหารสามารถไปเลี้ยงบริเวณฝ่าเท้าได้ดี และเพื่อให้เกิดการพัฒนางานด้านการแพทย์แผนไทย ให้มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพ และที่สำคัญยังเป็นการส่งเสริมให้ผู้ป่วยเบาหวานดูแลสุขภาพเท้า ด้วยตนเองสม่ำเสมอทุกวัน เพื่อลดอาการชาบริเวณฝ่าเท้าหรือขจัดปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดแผลให้หมดไปหรือ เหลือน้อยที่สุด