กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ข้อเข่าเสื่อมหรือโรคข้อเข่าเสื่อม เป็นภาวะที่ข้อเข่าผ่านการใช้งานมาเป็นเวลานานเกิดการเสื่อมของกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อ ทำให้การงอกของกระดูกเวลาเดินจะเจ็บข้อ มีการผิดรูปของข้อเข่า โรคข้อเข่าเสื่อมมักพบในผู้สูงอายุ ทำให้เกิดความทรมานแก่ผู้สูงอายุเป็นอย่างยิ่ง คุณภาพชีวิตลดลง และทำให้โรคอื่น ๆ กำเริบ เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง เนื่องจากออกกำลังไม่ได้ โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคที่พบได้บ่อยมากในผู้สูงอายุ ทำให้เกิดอาการปวดเข่า บวม เข่าฝืดยึด มีเสียงดังในเข่า ไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันได้ดังปกติ ซึ่งมีความรุนแรงมากน้อยต่างกันไป สาเหตุมีได้หลายประการ เช่น ผลสะสมจากความเสื่อมและการใช้ข้อเข่าที่ไม่ถูกต้องตั้งแต่วัยหนุ่มสาว การที่มีน้ำหนักตัวมาก ๆ ทำให้เข่าต้องรับน้ำหนัก ที่เพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวในทุกขณะที่ก้าวเดิน หรือเคยได้รับอุบัติเหตุบริเวณข้อเข่ามาก่อน บางรายเคยมีการอักเสบติดเชื้อ หรือเป็นโรคไขข้อบางชนิด เช่น โรครูมาตอยด์ เป็นต้น จากสถานการณ์พบว่า โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคหนึ่งในสิบโรคที่เป็นสาเหตุสำคัญอันก่อให้เกิดผู้สูงอายุทุพพลภาพในประเทศไทย ทำให้ผู้ป่วยต้องมีชีวิตอยู่อย่างไร้สมรรถภาพในการประกอบอาชีพหรือการใช้ชีวิตประจำวัน เนื่องจากมีพยาธิสภาพที่กระดูกอ่อนผิวข้อ อันก่อให้มีอาการปวดจากผิวข้อชำรุดและการอักเสบหากเป็นต่อเนื่อง ทำให้เกิดโรคข้อเสื่อมรุนแรง ช่องว่างผิวข้อหายไป และกระดูกอ่อนผิวข้อชำรุดไปหมด หรือกระดูกปลายข้อทรุดตัว ทำให้เข่าโก่งมากขึ้นได้ ในปัจจุบันพบว่ามีการใช้ยาในการรักษาภาวะข้อเสื่อมนี้เป็นจำนวนมากรองจากยาปฏิชีวนะ โดยเฉพาะยาแก้อักเสบ ซึ่งเป็นการรักษาอาการปวดที่ปลายเหตุเสียมากกว่าและมักจะต้องสูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลที่คอนข้างสูง ซึ่งส่วนใหญ่จะพบในผู้สูงอายุ ตั้งแต่ 60 ปี ขึ้นไป จากการสำรวจสุขภาวะของผู้สูงอายุ ในรพ.สต.บ้านบาโงยบาแด โดยการสำรวจของอาสาสมัครสาธารณสุข พ.ศ. 2565 พบว่ามีผู้สูงอายุทั้งหมด 900 คน และมีผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อมจำนวน 100 คน คิดเป็นร้อยละ 9 ซึ่งการส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้สูงอายุได้มีความรู้ในการดูแลสุขภาพที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตไทยโดยใช้การแพทย์แผนไทยหรือใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การใช้สมุนไพรในท้องถิ่นเพื่อลดอาการปวดเข่า เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพที่ดียิ่งขึ้น ช่วยลดปัญหาผลข้างเคียงจากการใช้ยาแผนปัจจุบัน เพื่อลดอาการปวดเข่าโดยหันมาใช้สมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่นแทน ดังนั้นรพ.สต.บ้านบาโงยบาแด จึงได้จัดทำโครงการตรวจสุขภาพคัดกรองโรคข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุด้วยศาสตร์แพทย์แผนไทย ประจำปี2565เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับสาเหตุและอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม การส่งเสริมการใช้สมุนไพรในท้องถิ่นเพื่อลดอาการปวดเข่าโดยการสาธิตการทำยาพอกเข่าสมุนไพรและยาหม่องไพลบรรเทาอาการปวดข้อเข่า เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถนำความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ในการดูแลสุขภาพของตนเองได้อย่างเหมาะสม