กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และ เทคโนโลยีทำให้บุคคลมีการดำเนินชีวิตที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบ ตึงเครียด และแข่งขันเพื่อความอยู่รอด ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกาย จิตใจ ครอบครัว และชุมชน จาก สถิติพบว่าประชาชนเผชิญความเสี่ยงต่อโรคจากวิถีชีวิตเพิ่มขึ้น แต่ละปีเสียค่าใช้จ่ายสูงมากในการดูแลผู้ป่วยโรค จากวิถีชีวิต 5 โรค ได้แก่ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หลอดเลือดหัวใจ หลอดเลือดสมอง และ มะเร็ง ซึ่งจากการ สำรวจสภาวะสุขภาพคนไทย ทั่วประเทศ โดยการตรวจร่างกาย พบว่า ความชุกของบางปัจจัยเสี่ยง มีแนวโน้ม เพิ่มขึ้น เช่น ภาวะอ้วน และภาวะไขมันในเลือดสูง การกินผักผลไม้ไม่เพียงพอ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง (สำนักงานสำรวจสุขภาพประชาชน ไทย, 25๖๓) สอดคล้องกับวิจัยพฤติกรรมสุขภาพคนไทย พบว่า วัยผู้ใหญ่ ตอนต้นมีพฤติกรรมบริโภคอาหาร ไม่ถูกต้อง ขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ แนวโน้มการสูบบุหรี่และดื่ม สุราเพิ่มขึ้น ทั้งเพศหญิง และเพศชาย ขาดทักษะการจัดการความเครียด เป็นต้น ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพ และเป็น สาเหตุที่สำคัญเกี่ยวกับการตายของประชากรไทย ซึ่งเกิดจากพฤติกรรมและแบบแผนการดำรงชีวิต (Life – Style) ของแต่ละคน ทั้งพฤติกรรมการกิน การนอน การพักผ่อน การออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ การใช้ยา หรือสารเสพติดโดยในปัจจุบันสาเหตุการเสียชีวิตของประชากรในประเทศไทยโดยส่วนใหญ่เกิดจาก โรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจและหลอดเลือด โรคหัวใจ ความดันโลหิต และอุบัติเหตุ ผู้ป่วยหรือผู้ที่ได้รับบาดเจ็บเหล่านี้อาจมีอาการที่ผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย หรือบางรายอาจมีภาวะการหยุดหายใจกะทันหันถ้าปล่อยไว้นานเกิน 4 นาที แม้จะช่วยให้ฟื้นคืนชีพกลับมาได้ ก็จะเกิดสภาวะการตายของสมองอย่างถาวร ดังนั้นการได้รับการช่วยเหลือเบื้องต้นอย่างทันท่วงทีและถูกต้อง และมีการส่งต่อผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บต่อไปยังแพทย์หรือสถานพยาบาลอย่างเหมาะสมรวดเร็วและถูกวิธีจะทำให้ผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บมีโอกาสรอดชีวิตและกลับคืนมาใช้ชีวิตเป็นปกติได้ ดังนั้นการอบรมหลักสูตรปฐมพยาบาลเบื้องต้นและการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน จึงเป็นหลักสูตรที่สำคัญซึ่งจะทำให้ผู้เข้าอบรมได้รับความรู้ที่ถูกต้องและได้รับการฝึกฝนอย่างชำนาญ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการช่วยเหลือผู้อื่นได้
ตำบลควนโดน อำเภอควนโดน จังหวัดสตูล เป็นชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ ที่มีการดำเนินงานพัฒนาให้ประชาชนมีศักยภาพในการดูแลสุขภาพตนเองด้วยการจัดกิจกรรมเรียนรู้ ฝึกทักษะ การดูแลสุขภาพ การช่วยฟื้นคืนชีพ การปฐมพยาบาลเบื้องต้น และจัดปัจจัยแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ด้านสุขภาพและการเสริมสร้างสุขภาพอย่างเพียงพอซึ่งจากการสำรวจ ร้อยละของกลุ่มวัยวัยทำงาน มีความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับดีขึ้นไป ร้อยละ 93.02 โดยส่วนใหญ่ ร้อยละ 76.74 มีความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับดีมาก รองลงมาคือระดับดี ร้อยละ 16.28 ซึ่งในการทำงานที่ผ่านมาได้รับรางวัลชุมชนต้นแบบดีเด่นด้านการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรค โดยเฉพาะโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง จึงมีแนวคิดในการพัฒนาต่อเนื่องให้มีทักษะสำหรับการพัฒนาระบบการส่งเสริมสุขภาพในช่วงวัยที่เหมาะสม ที่มีส่วนร่วมทุกภาคส่วน ประสานการทำงานดูแลประชาชนที่บ้านและชุมชนแบบ “ใกล้ตัว ใกล้บ้าน ใกล้ใจ” เพิ่มความครอบคลุมให้ได้รับบริการต่อเนื่อง เน้นการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค และส่งต่อรักษาในโรคซับซ้อนยุ่งยาก และการมีสิ่งแวดล้อมที่ดี ที่เอื้อต่อการดูแลสุขภาพ ถือเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิต
ดังนั้นการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพจึงมีความสำคัญในการพัฒนาทรัพยากร มนุษย์ให้มีคุณภาพและสุขภาวะที่สมบูรณ์ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health Literacy) และความสามารถของประชาชนใน การเข้าถึง เข้าใจ ประเมิน และประยุกต์ข้อมูลข่าวสารทางสุขภาพ เพื่อพิจารณาและตัดสินใจในชีวิตประจำวัน เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ การส่งเสริมสุขภาพ และการป้องกันโรค ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีในตลอดช่วงอายุ โดยเฉพาะกลุ่มวัยที่มีความสุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคและการเสียชีวิตแบบฉับพลัน( วัชราพร เชยสุวรรณ, 2560) ซึ่งปัจจุบัน กระทรวงสาธารณสุขให้ความสำคัญกับความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชน มีความรอบรู้ด้านสุขภาพจะนำไปสู่การดูแลสุขภาพ ตนเองอย่างเหมาะสม ด้วยหลักความรอบรู้ รอบคอบ มีเหตุผล และระมัดระวัง ในการดูแลสุขภาพ ซึ่งอาจกล่าวได้ว่า การสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้กับประชาชน เป็นการสร้างเสริมสุขภาพแบบองค์รวม ทั้งมิติด้าน ร่างกาย จิตใจ สังคม และสติปัญญา โดยให้ความสำคัญกับการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพแก่ประชาชนทุก กลุ่มวัยส่งเสริมให้ประชาชน ในชุมชนดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม ภายใต้บริบทพื้นที่ ทั้งกลุ่มที่มีสุขภาพดี กลุ่มเสี่ยงต่อการเจ็บป่วย และผู้ป่วยในชุมชนได้รับการ ดูแลที่เหมาะสม ด้วยความร่วมมือจากหน่วยงาน และชุมชน ในการสร้างชุมชนให้เป็นชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพที่ดีต่อไป