กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

เยาวชนเป็นวัยแห่งการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ และพฤติกรรม เป็นช่วงรอยต่อของความเป็นเด็กและผู้ใหญ่ มีความอยากรู้อยากเห็นจึงเกิดการแสวงหาคําตอบด้วยตนเองหรือตามคำชักจูงของเพื่อน ประกอบกับความก้าวหน้าทางด้านสื่อ เทคโนโลยี ที่เจริญขึ้นอย่างรวดเร็วทั้งสื่อสังคมออนไลน์ Social Media ต่าง ๆ ที่ทำให้เยาวชนคล้อยตามไปในทางที่ไม่ดีได้ง่าย ขณะเดียวกันความอ่อนแอทางด้านสังคมกลับเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะสถานบันทางสังคมที่สำคัญที่สุดคือครอบครัว ที่เปลี่ยนแปลงจากครอบครัวใหญ่มาเป็นครอบครัวเดี่ยว สมาชิกในครอบครัวน้อยลง และปฏิสัมพันธ์ของบุคคลในครอบครัวก็น้อยลงด้วยเนื่องจากพ่อแม่ผู้ปกครองต้องประกอบอาชีพ ทำมาหากิน จนไม่มีเวลาให้กับลูกหลานในวัยหัวเลี้ยวหัวต่อ เด็กและเยาวชนบางรายจำเป็นต้องใช้ชีวิตเพียงลำพังมากขึ้น สาเหตุทั้งหลายนี้เปรียบเหมือนสายพานความป่วยไข้ทางสังคมที่จะส่งผลให้เด็กและเยาวชนต้องเผชิญปัญหาต่าง ๆ จนนำไปสู่ปัญหาสังคมระดับประเทศตามมาอย่างมากมาย อาทิ ปัญหายาเสพติด การก่อคดีอาชญากรรม ปัญหาการล่วงละเมิดทางเพศ โรคติดต่อต่าง ๆ จากการมีเพศสัมพันธ์ และการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ในเด็กและเยาวชน
ทั้งนี้ สถานการณ์ด้านการแพร่ระบาดของยาเสพติดระดับโลกในปัจจุบัน พบว่า ประชากรที่มีอายุระหว่าง 15-35 ปี มีแนวโน้มการใช้ยาเสพติดเพิ่มขึ้น (United Nations Office on Drugs and Crime, 2021) พบว่าในปี 2563 มีจำนวนประชากรกว่า 284 ล้านคนจากทั่วโลก ในช่วงอายุ 15-64 ปี ที่ติดยาเสพติด ซึ่งคิดเป็น 26% เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับสิบปีที่ผ่านมา นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ติดยาเสพติดมีแนวโน้มที่จะมีอายุน้อยลงเรื่อย ๆ เด็กและเยาวชนมีการใช้ยาเสพติดมากกว่าผู้ใหญ่ รวมถึงใช้ในปริมาณที่มากกว่าเช่นเดียวกัน สำหรับประเทศไทย พบว่าจำนวนเด็กและเยาวชนที่ถูกดำเนินคดียาเสพติดให้โทษ โดยสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนทั่วประเทศ พบว่ามีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในระหว่างปี พ.ศ. 2559-2563 คือ ร้อยละ 42.3, 44.6, 50.1, 51.4 และ 52.1 ตามลำดับ ส่วนใหญ่ ร้อยละ 85 เป็น เพศชาย มีอายุอยู่ระหว่าง 15-19 ปี และ 20-24 ปี ประเภทของยาเสพติดที่นิยมใช้อย่างแพร่หลาย คือ ยาบ้า ยาไอซ์ กัญชา กระท่อม เฮโรอีน และสารอื่น ๆ (สำนักยุทธศาสตร์ สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด)และจากการประเมินสหปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดด้านการใช้ยาเสพติดของเด็กและเยาวชนไทย มีสาเหตุมาจาก 1) ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ รายได้ครอบครัวต่ำ ภาระเกินวัย แรงขับ/การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย มีทัศนคติต่อยาเสพติดในทางบวก การควบคุมตนเองต่ำ จิตใจไม่มั่นคง ยึดถือตนเองเป็นศูนย์กลาง อยากรู้อยากลอง และติดการเที่ยวแตร่ 2) ปัจจัยด้านครอบครัว ได้แก่ ครอบครัวบกพร่อง การเลี้ยงดูไม่เหมาะสมและถูกปล่อยปะละเลย 3) ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมและสังคม ได้แก่ การคบหาสมาคมกลุ่มเพื่อนที่มีพฤติกรรมการกระทำความผิด พื้นที่พักอาศัย/แหล่งชุมชนที่มีอัตรากระทำผิดสูง มีแหล่งมั่วสุมและพื้นที่เสี่ยงต่อปัญหายาเสพติด และการไม่ได้รับโอกาสหรือถูกปฏิเสธจากสังคม
ปัจจุบันในจังหวัดชายแดนภาคใต้นอกจากปัญญาความไม่สงบในพื้นที่ ยังพบว่าปัญหายาเสพติดเป็นภัยแทรกซ้อนที่บ่อนทำร้ายความมั่นคงของประเทศชาติ โดยยาเสพติดที่นิยมใช้กันของกลุ่มวัยรุ่นในจังหวัดชายแดนภาคใต้มากที่สุด คือ ใบกระท่อม รองลงมา คือ ยาบ้า ส่วนสาเหตุที่ใบกระท่อมเป็นยาเสพติดที่มีการแพร่ระบาดสูงมาก เนื่องจากมีการลักลอบนําเข้าจํานวนมากตามความต้องการของกลุ่มผู้เสพ โดยนำมาผสมเป็นยาเสพติดที่เรียกว่า “เครื่องดื่ม 4 คูณ 100” (เป็นยาเสพติดชนิดหนึ่งที่มีส่วนผสมของน้ําต้มจากใบกระท่อม น้ําอัดลม ยาแก้ไอ และตัวยาอื่น ๆ ที่มีฤทธิ์ต่อระบบประสาท) ซึ่งเป็นยาเสพติดที่มีราคาถูกกว่ายาเสพติดชนิดอื่นๆ และโทษทางกฎหมายก็เบากว่า และจากผลสํารวจของศูนย์ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด กองอํานวยการรักษาความมั่นคงภายใน ภาค 4 ส่วนหน้า พบว่า 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้มีผู้ใช้ยาเสพติด 80,000-100,000 คน จากประชากรกว่า 2 ล้านคน หรือประมาณร้อยละ 5 ของประชากรทั้งหมดในพื้นที่ ถือว่าเป็นสัดส่วนที่สูงที่สุดในการแพร่ระบาดของยาเสพติดในประเทศ และ1 ใน 5 ของเยาวชนกว่า 2,000 หมู่บ้าน ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้
ด้วยเห็นความสำคัญของปัญหายาเสพติดที่จะส่งผลกระทบต่อเด็กและเยาวชน จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเรียนรู้วิธีป้องกันยาเสพติดในเด็กและเยาวชน เพื่อจะสามารถร่วมมือกันปกป้องเด็กและเยาวชนจากปัญหายาเสพติด อันจักทำให้เยาวชนในพื้นที่มีสุขภาพและสุขภาวะที่ดีทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ด้านร่างกาย สังคม จิตใจหรืออารมณ์ และปัญญา ต้องมีการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับเด็กและเยาวชนเพื่อให้เยาวชนในพื้นที่ได้มีภูมิคุ้มกันในการป้องกันตนเองจากพิษภัยของยาเสพติด และเข้ามามีส่วนร่วมในการเฝ้าระวังและป้องกันยาเสพติดไม่ให้มีการเข้ามาแพร่ระบาดภายในหมู่บ้านและชุมชน โดยการนำหลักธรรมคำสอนตามแนวทางศาสนามาเป็นหลักยึดเหนี่ยวจิตใจไม่ให้หลงไปในเส้นทางของการติดยาเสพติด ด้วยเหตุเหล่านี้ สำนักปลัด องค์การบริหารส่วนตำบลยามู จึงได้จัดทำโครงการค่ายเยาวชนยามูปลอดภัยจากยาเสพติดด้วยพลังเครือข่ายชุมชนและวิถีอิสลาม โดยขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพตำบลยามู เพื่อพัฒนาให้เด็กและเยาวชนมีส่วนร่วมในการคิด มีการเรียนรู้โดยใช้กลุ่มเพื่อนและเครือข่ายชุม เปิดโอกาสให้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ฝึกให้เยาวชนได้คิดถึงปัญหาสุขภาพ ปัญหาอาชญากรรม ตลอดจนการแก้ไขและการป้องกันปัญหาต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต