กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

จากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทางการแพทย์และการวางแผนครอบครัวที่ผ่านมา ทำให้อัตราการเกิดและอัตราการตายของประชากรลดลงอย่างต่อเนื่อง ทำให้ประชากรวัยสูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ในขณะที่ประชากรวัยเด็กและวัยแรงงานมีแนวโน้มที่ลดลง ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติคาดการณ์ว่า ในปี พ.ศ. 2573 ประเทศไทยจะมีประชากรวัยสูงอายุราวๆ 1 ใน 3 ของประชากรทั้งหมด คิดเป็นร้อยละ 26.9 โดยคาดการณ์ว่าจะมีผู้ที่อายุ 80 ปีขึ้นไปสูงถึง 3.5 ล้านคน ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนที่สูงมาก ทำให้ความต้องการบริการของประชากรในสังคมจำเป็นต้องมีบริการที่จำเพาะกับผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น
เมื่อกล่าวถึงธรรมชาติของผู้สูงอายุและบริการที่จำเพาะ สิ่งหนึ่งที่สำคัญคือ ปัญหาด้านสุขภาพและความเสื่อมถอยของร่างกายทั้งจากความเสื่อมถอยตามธรรมชาติและจากโรคประจำตัว ซึ่งส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทั้งวิถีชีวิตประจำวัน สังคม ร่างกาย และจิตใจ ทำให้ผู้สูงอายุต้องการการดูแลที่แตกต่างไปจากกลุ่มวัยอื่น และหากไม่ได้รับการส่งเสริม ดูแล หรือรักษาที่ถูกต้อง ต่อเนื่อง ทันท่วงที ก็จะทำให้มีความเสื่อมถอยและรุนแรงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ
สถานการณ์ของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลเมืองเบตง ปี 2565 จากการสำรวจพบว่ามีจำนวนผู้สูงอายุในเขตเทศบาลเมืองเบตงรวมทั้งสิ้นประมาณ 4,100 คน มีคุณภาพชีวิตและภาวะสุขภาพที่แตกต่างกันในแต่ละคน มีทั้งผู้สูงอายุที่ติดเตียง ติดบ้าน และติดสังคม โดยพบว่าบริการหรือกิจกรรมที่มีส่วนใหญ่ในพื้นที่นั้นเหมาะสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดเตียง และผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม ยังขาดบริการที่จำเพาะกับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน หรือผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเล็กน้อยซึ่งเป็นกลุ่มที่สำคัญเพราะหากได้รับการดูแล ส่งเสริม ฟื้นฟูที่เหมาะสม ก็จะเปลี่ยนเป็นผู้สูงอายุติดสังคมหรือไม่มีภาวะพึ่งพิงได้ แต่หากขาดการดูแลที่เหมาะสมก็จะเปลี่ยนไปเป็นกลุ่มที่มีภาวะพึ่งพิงสูงได้เช่นกัน
คณะกรรมการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาและฟื้นฟูคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและคนพิการ เทศบาลเมืองเบตง ซึ่งมีหน้าที่ในการดำเนินกิจกรรมเพื่อจัดระบบบริการสุขภาพพื้นฐาน การส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาโรค และการฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้สูงอายุและบุคคลที่มีภาวะพึ่งพิง เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุและบุคคลที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน ได้เห็นความสำคัญของการจัดบริการในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเล็กน้อย หรือกลุ่มติดบ้าน จึงได้ บูรณาการร่วมกับเทศบาลเมืองเบตง จัดทำโครงการ คลินิกกิจกรรมผู้สูงอายุ (Day care center) เทศบาลเมืองเบตงสำหรับให้บริการผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเล็กน้อย หรือกลุ่มติดบ้าน แบบไปเช้าเย็นกลับ (Day care center) โดยมีการจัดสถานที่และอุปกรณ์อำนวยความสะดวกที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเล็กน้อยหรือมีข้อจำกัดด้านการเคลื่อนไหว มีการให้บริการรถรับ-ส่ง กรณีไม่สะดวกในการเดินทางมาเอง ให้บริการอบรมเชิงปฏิบัติการให้ความรู้โดยวิทยากรผู้เชี่ยวชาญในแต่ละหัวข้อ โดยบริการครอบคลุมถึงการส่งเสริม ป้องกัน ฟื้นฟูในหลากหลายด้านด้วยกัน ทั้งด้านการรู้คิด ด้านจิตใจ ด้านสังคม ด้านร่างกาย ตลอดจนการติดตามประเมินภาวะสุขภาพกายและใจอย่างสม่ำเสมอโดยนักวิชาชีพเฉพาะด้าน ทำให้ผู้สูงอายุติดบ้านออกมาทำกิจกรรมและมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นมากขึ้น รวมถึงเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้ การดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงทั้งด้านร่างกายและจิตใจในชุมชน เพื่อชะลอความเสื่อมที่อาจเกิดขึ้น ให้ผู้สูงอายุติดบ้านพัฒนาไปเป็นผู้สูงอายุติดสังคมแทนการเสื่อมถอยไปเป็นผู้สูงอายุติดเตียง อนึ่งการดำเนินการดังกล่าวจะส่งผลให้ผู้สูงอายุติดบ้านในเขตเทศบาลเมืองเบตงเป็นผู้สูงอายุที่มีความสุข มีร่างกายแข็งแรง สามารถใช้ชีวิตได้อย่างเต็มศักยภาพ เพราะผู้สูงอายุนั้นเป็นบุคคลที่เต็มไปด้วยความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ในชีวิต เป็นแหล่งของภูมิปัญญาอันทรงคุณค่า เป็นร่มโพธิ์ ร่มไทรของลูกหลาน และเป็นพลังเบื้องหลังที่สำคัญของสังคมต่อไป