กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ประเทศไทยติดอันดับ 1 ใน 14 ประเทศที่มีปัญหาวัณโรคสูง โดยปี พ.ศ. 2559 องค์การอนามัยโลก ได้กำหนดยุทธศาสตร์ยุติวัณโรค (The End TB Strategy) มีเป้าหมายลดอุบัติการณ์วัณโรค (Incidence) ให้ต่ำกว่า 10 ต่อแสนประชากรโลก ภายในปี พ.ศ. 2578 จากข้อมูลองค์การอนามัยโลกได้คาดการณ์ปัญหาวัณโรคของประเทศไทย ประมาณปีละ 101,000 ราย ในผู้ป่วยรายใหม่ (อุบัติการณ์ 143 ต่อแสนประชากร) พบผู้ป่วยวัณโรคที่มีการติดเชื้อเอชไอวีร่วมด้วย 15,000 ราย เสียชีวิตปีละ 7,400 ราย และคาดประมาณปัญหาวัณโรคดื้อยาหลายขนานปีละ 1,100 ราย กลุ่มอายุที่พบมากที่สุด ได้แก่ กลุ่ม 65 ปีขึ้นไป รองลงมา คือ กลุ่ม pre aging (อายุ 50-59 ปี) ซึ่งกลุ่มนี้มีแนวโน้มเป็นวัณโรคมากขึ้นเรื่อย ๆ จากพฤติกรรมการดำรงชีวิต และปัจจัยอื่น ๆ ในปัจจุบัน
สถานการณ์วัณโรคประเทศไทยปี 2565 มีผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ 103,000 รายต่อปี และมีการเสียชีวิตจากวัณโรคกว่า 12,000 รายต่อปี จังหวัดสงขลา ปี 2566 พบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ขึ้นทะเบียนรายใหม่และกลับเป็นซ้ำทุกประเภทจำนวน 688 ราย คิดเป็นร้อยละ 34.5 อำเภอที่พบผู้ป่วยมากที่สุดคือ หาดใหญ่ เมืองสงขลา สะเดาตามลำดับ (ข้อมูล ณ 13 มีนาคม 2566) ซึ่งอำเภอบางกล่ำ ปัจจุบันมีผู้ป่วยวัณโรคปี 2566 จำนวน 15 คน (ข้อมูล NTIP ณ 12 กันยายน 2566) ส่วนใหญ่เป็นกลุ่ม pre aging และกลุ่มผู้สูงอายุที่มีประวัติเคยสูบบุหรี่ หรือมีโรคประจำตัว
ดังนั้นการค้นหาผู้ป่วยวัณโรคในกลุ่มเสี่ยง จึงมีความสำคัญและจำเป็นในการลดการแพร่กระจายเชื้อโรค เนื่องจากหากสามารถนำผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษาได้เร็ว และได้รับการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่อง จะส่งผลให้เกิดความสำเร็จในการรักษา ลดปัญหาการดื้อยาวัณโรค และเพื่อให้กลุ่ม pre aging พัฒนาไปเป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่มีคุณภาพ ลดการรักษาที่ยืดยาว ป้องกันภาวะป่วยติดเตียง และภาวะแทรกซ้อนจากการติดเชื้อวัณโรค จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายด้านการเฝ้าระวังและคัดกรองวัณโรค อ.บางกล่ำ โดยการให้ความรู้ ค้นหาและคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุก เพื่อให้ผู้ที่มีอาการสงสัยวัณโรคได้เข้ารับการตรวจและรักษาที่ถูกต้อง ในการตรวจวินิจฉัยและรักษาในระยะเริ่มแรก ซึ่งเป็นการตัดวงจรการแพร่กระจายเชื้อและลดอัตราการเสียชีวิตจากการป่วยด้วยวัณโรค