กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงนับเป็นโรคติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ ได้คุกคามชีวิตของคนไทยจำนวนมาก ซึ่งเป็นสาเหตุของการป่วย พิการ และเสียชีวิต ตลอดจนเป็นภาระต่องบประมาณด้านการดูแลสุขภาพของคนไทยที่เพิ่มมากขึ้นในประเทศไทยนั้นมีอุบัติการณ์ของโรคเรื้อรังเบาหวานและความดันโลหิตสูงในแต่ละปีเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศไทยเป็นอย่างมาก เนื่องจากโรคเรื้อรังเป็นโรคที่จำเป็นต้องรักษาอย่างต่อเนื่องยาวนาน และมีค่าใช้จ่ายด้านการรักษาสูงมากดังจะเห็นได้จากสถานบริการสาธารณสุขทั้งของภาครัฐ เอกชน และสถานบริการทุกระดับตั้งแต่ปฐมภูมิ ทุติยภูมิและตติยภูมิ ต่างแออัดไปด้วยผู้ป่วยด้วยโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ส่งผลให้งบประมาณที่รัฐจัดสรรให้สำหรับโครงการประกันสุขภาพถ้วนหน้าตามรายหัวประชากรจะต้องเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เพียงพอต่อการใช้จ่ายด้านยา บุคลากร การจัดสถานที่และเครื่องมือแพทย์ต่างๆ ในขณะที่งบประมาณของประเทศมีอยู่อย่างจำกัด กระทรวงสาธารณสุขจึงมีมาตรการเชิงรุกในการป้องกันและแก้ไขปัญหากลุ่มโรคที่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด (Metabolic syndrome) โดยมีการคัดกรองพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง โดยมีเป้าหมายประชากรกลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไปทุกราย ต้องได้รับการตรวจคัดกรองความเสี่ยงโรค Metabolicด้วยการสัมภาษณ์โดยใช้แบบสอบถาม (Verbal Screening) การวัดค่าความดันโลหิต การชั่งน้ำหนัก การวัดความสูง การวัดเส้นรอบเอว และการเจาะเลือดปลายนิ้วเพื่อตรวจค่าระดับน้ำตาลในเลือด เพื่อค้นหาพฤติกรรมเสี่ยงและค้นหาโรคในระยะเริ่มต้น เพื่อที่จะมีการดำเนินการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยง รวมทั้งกลุ่มที่สงสัยจะเป็นโรคต้องส่งไปรับการรักษาตั้งแต่เริ่มแรกทุกราย อันจะส่งผลให้ลดความรุนแรงของโรคในรายที่ป่วยแล้วพร้อมบันทึกข้อมูลลงตามโปรแกรมคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตสูงอีกทั้ง โรคไตเรื้อรัง เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญของประเทศไทย มีจำนวนผู้ป่วย เพิ่มมากขึ้นในแต่ละปี และเมื่อผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย การรักษาด้วยวิธีบำบัดทดแทนไต ซึ่งได้แก่ การล้างไตทางช่องท้อง การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม และการปลูกถ่ายไต มีค่าใช้จ่ายและมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโดยรวมปัจจุบันพบผู้ป่วยที่มีภาวะไตวายเรื้อรังกระจายอยู่ในชุมชน และหมู่บ้านทั่วประเทศจึงถึงเวลาที่ทุกภาคส่วนร่วมมือผลักดันเพื่อป้องกันและชะลอภาวะไตเรื้อรัง เพื่อขับเคลื่อนและร่วมดำเนินการแก้ไขปัญหาโรคไตทุกระดับ ซึ่งจะเป็นพลังในการแก้ไขปัญหาโรคไตอย่าง ยั่งยืนได้
จากการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองขุด (สาขา) ได้ดำเนินงานตรวจคัดกรอง เบาหวานและความดันโลหิต ตามโครงการพัฒนาการจัดระบบสุขภาพตำบลคลองขุดสู่เป้าหมายลดโรคเบาหวานความดันโลหิตสูง ในปีงบประมาณ 2566 พบว่า ประชาชนได้รับการตรวจคัดกรองเบาหวาน จำนวน 3,183 คน จากกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด 3,395 คนคิดเป็นร้อยละ 93.76 ซึ่งจากการคัดกรองเบาหวาน พบว่า มีกลุ่มปกติจำนวน 2,836 คน คิดเป็นร้อยละ 89.10 กลุ่มเสี่ยง จำนวน 268 คน คิดเป็นร้อยละ 8.42 และกลุ่มที่ต้องได้รับการรักษา/ส่งต่อ จำนวน 51 คน คิดเป็นร้อยละ 1.60 ประชาชนได้รับการตรวจคัดกรองความดันโลหิตสูง จำนวน 2,740 คน จากกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด 2,979 คน คิดเป็นร้อยละ 91.98 ซึ่งจากการคัดกรองความดันโลหิต พบว่า มีกลุ่มปกติจำนวน 2,089 คน คิดเป็นร้อยละ 76.24 กลุ่มเสี่ยง จำนวน 321 คน คิดเป็นร้อยละ 11.72 และกลุ่มที่ต้องได้รับการรักษา/ส่งต่อ จำนวน 25 คน คิดเป็นร้อยละ 0.91 ส่วนในการดำเนินงานคลินิกเรื้อรังในปี 2566พบว่า มีผู้รับบริการเป็นผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงทั้งหมด 187 คน เป็นคนไข้โรคไตระยะ 3 จำนวน 15 คน โรคไตระยะ 4 จำนวน 1 คน
จากข้อมูลดังกล่าว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคลองขุด (สาขา) มีกลุ่มเป้าหมายอายุ ๓๕ ปีขึ้นไปในปีงบประมาณ ๒๕๖7 ทั้งสิ้น 3,444 คน จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาการจัดระบบสุขภาพตำบลคลองขุดสู่เป้าหมายลดโรคเบาหวานความดันโลหิตสูงและชะลอไตเสื่อม ปีงบประมาณ 2567 ขึ้น เพื่อให้การดำเนินงานการตรวจคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อให้ประชาชนกลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไปได้รับการตรวจคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตอย่างต่อเนื่องและบรรลุตามตัวชี้วัดของกระทรวงสาธารณสุขที่กำหนดไว้ร้อยละ 90 ของประชากร 35 ปีขึ้นไปตามชุดสิทธิประโยชน์ และเพื่อให้กลุ่มผู้ป่วยเรื้อรังได้รับความรู้เรื่องโรคไตเรื้อรังมากขึ้นสู่เป้าหมายชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยเรื้อรัง