กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูงเป็นโรคติดเต่อเรื้อรัง เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ และถือว่าเป็นภัยเงียบ เพราะเป็นโรคที่ไม่ปรากฏอาการ และเป็นสาเหตุของโรคแทรกซ้อนในอวัยวะสำคัญหลายระบบของร่างกาย เช่นตา ไต หลอดเลือด ในประเทศไทยนั้น อุบัติการณ์โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง ในแต่ละปี เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยเป็นอย่างมาก เนื่องจากโรคเรื้อรังเป็นโรคที่จำเป็นต้องรักษาอย่างต่อเนือง และยาวนานมีความใช้จ่ายด้านการรักษาที่สูงมา ในกลุ่มโรคความดันโลหิตสูงยิ่งคัดกรองมากก็จะพบกลุ่มเสี่ยงและจำนวนผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้น ในเรื่องของภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วย ก็มีอัตราเพิ่มขึ้น ดังนั้น แนวทางแก้ไข จะต้องดำเนินการให้เป็นระบบโดยตั้งแต่การคัดกรอง แล้วมาจัดกลุ่ม ดี เสี่ยง ป่วย ในกลุ่มป่วย ต้องดำเนินการ ให้การรักษา จะต้องมีการดูแลผู้ป่วยอย่างต่อเนื่องที่บ้าน ให้ครอบคลุม แต่ถ้าหากจะใช้เจ้าหน้าที่เพียงฝ่ายเดียวคงไม่เพียงพอจึงต้องบูรณการให้ทุกภาคส่วนในชุมชนมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหินผุด จึงได้จัดทำโครงการคัดกรองเบาหวาน/ความดันโลหิตสูงประจำปี ๒๕๖8 ขึ้น เพื่อคัดกรองกลุ่มเป้าหมายให้ได้มากที่สุด โดยให้ทีมงาน อสม.และเครือข่ายในการดำเนินงานไปตรวจคัดกรองเบาหวาน และความดันโลหิตสูงให้ได้มาตรฐาน พร้อมทั้งรณรงค์ สร้างความตระหนักในการดูแลสุขภาพ มีพฤติกรรมที่ดี และได้รับการเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กระทรวงสาธารณสุข และสถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดลได้ตระหนักถึงความสำคัญที่ต้องสร้างการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนและระดมพลังทั้งสังคมเพื่อแก้ไขและขจัดปัญหาดังกล่าวผ่านกระบวนการทำแผนยุทธศาสตร์สุขภาพดีวิถีชีวิตไทยพ.ศ. 2561-2570 ซึ่งเป็นแผนระดับชาติเพื่อใช้เป็นกรอบชี้ทิศทางการขับเคลื่อนสู่การปฏิบัติการอย่างบูรณาการเป็นเอกภาพด้วยการรวมพลังขับเคลื่อนจากทุกภาคส่วนประชาชนมีศักยภาพในการจัดการปัจจัยเสี่ยงและสภาพแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อโรควิถีชีวิตเพื่อปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตใหม่ที่ลดเสี่ยงลดโรคลดภาวะแทรกซ้อน ลดการพิการ ลดความตาย และลดภาระค่าใช้จ่ายทั้งระดับบุคคลครอบครัวชุมชนสังคมสังคมสุขภาวะบนพื้นฐานปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหินผุด ได้เล็งเห็นความสำคัญได้ดำเนินการตามนโยบายสาธารณสุขในการจัดทำโครงการคัดกรอง ควบคุม ป้องกันโรคเบาหวานความดันโลหิตสูงในชุมชน รพ.สต.บ้านหินผุด โดยลงค้นหาเชิงรุกในกลุ่มประชาชนอายุ 35 ปีขึ้นไป ที่อยู่ในความรับผิดชอบ 4 หมู่บ้าน กลุ่มเป้าหมาย ปีงบประมาณ 2567 คัดกรองโรคเบาหวาน จำนวน 2,685 ราย และกลุ่มเป้าหมายคัดกรองโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 2,879ราย ผลการคัดกรอง ได้ร้อยละ 87 และยังค้นหาผู้ที่มีความเสี่ยงและผู้ที่เป็นโรคเรื้อรังที่ขาดหายไปจากการรักษาหรือไม่รักษาต่อเนื่อง เพื่อให้ประชาชนได้เข้าถึงการบริการทางด้านสาธารณสุขให้ได้มากที่สุด จากการดำเนินงานที่ผ่านมาของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหินผุดในปีงบประมาณ 2564 - 2567 พบผู้ป่วยโรคเบาหวานรายใหม่ จํานวน 17 รายคิดเป็นร้อยละ 9.65 จำนวน 16 ราย คิดเป็นร้อยละ 8.64 และจำนวน 8 ราย คิดเป็นร้อยละ 4.24 โรคความดันโลหิตสูงรายใหม่ จํานวน 59 ราย คิดเป็นร้อยละ 10.40 จํานวน 53 ราย คิดเป็นร้อยละ 8.78 จำนวน14รายคิดเป็นร้อยละ6.24 และผลการคัดกรอง โรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในกลุ่มเสี่ยง อายุ 35 ปีขึ้นไป มีปัจจัยเสี่ยงเพิ่มขึ้นในด้านต่างๆ เช่น ด้านดัชนีมวลกายเกิน , รอบเอวเกิน เป็นต้น
จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นว่ายังคงมีผู้ป่วยรายใหม่ไม่ลดลงจากเดิมเท่าที่ควรเพราะกลุ่มเสี่ยงดังกล่าวอยู่ในช่วงวัยทํางานและเข้าถึงได้ยาก เพราะต้องทํางานหาเลี้ยงครอบครัวไม่ค่อยมีเวลาอยู่บ้านและเวลาในการปรุงหรือประกอบอาหารจึงซื้ออาหารปรุงสําเร็จ ซึ่งสะดวกกว่าและขาดการออกกําลังกายที่เหมาะสม ดังนั้นจึงต้องดำเนินการเชิงรุกต่อเนื่องใน การคัดกรอง การดำเนินการปรับเปลี่ยน และติดตามพฤติกรรม ผู้ที่อาจมีภาวะเสี่ยงเป็นโรคให้เข้มข้นมากขึ้นเพื่อให้เกิดสุขภาวะทางกายและทางจิตที่ดี และเป็นแรงผลักดันให้ชีวิตก้าวต่อไปในสังคมปัจจุบันอย่างมีคุณภาพ