กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัจจุบันสังคมไทยกำลังเผชิญกับการเข้าสู่สังคมสูงวัย โดยสัดส่วนจำนวนประชากรในวัยทำงานและวัยเด็กลดลง ในขณะที่ประชากรที่อยู่ ในวัยสูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เนื่องจากความก้าวหน้าในการพัฒนาประเทศทั้งด้านเศรษฐกิจและสังคม ส่งผลให้คนไทยมีอายุยืนยาว แต่ยังขาดความรู้และทักษะในการป้องกันและดูแลสุขภาพตนเอง การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจอย่างมากทั้งในระดับชาติและในระดับโลก ในระดับชุมชนและครอบครัว เป็นการเปลี่ยนแปลงทางสังคม มีผลทำให้โครงสร้างครอบครัวเปลี่ยนไปเป็นครอบครัวเดี่ยว ครัวเรือนมีขนาดเล็กลง บางครอบครัวพ่อหรือแม่อยู่ตามลำพัง และยังต้องทำงานเพื่อหาเงินมาใช้จ่าย การถ่ายทอดความรู้ภูมิปัญญา ความคิดและทัศนคติที่ดีจากครอบครัวที่อยู่ร่วมกันหลายคน หรือเรียนรู้ ภูมิปัญญา จากพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ทำให้ความเชื่อมโยงความรู้ ภูมิปัญญาจากรุ่นหนึ่งสู่คนอีกรุ่นหนึ่งในครอบครัวน้อยลง หรือขาดหายไป เกิดช่องว่างความสัมพันธ์ระหว่างวัย ผู้สูงอายุมีความกังวลที่จะต้องเผชิญกับช่วงวัยการเปลี่ยนผ่านของชีวิตที่ต้องเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงมากมาย เป็นสาเหตุที่ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิต หรือต้องมีการปรับระบบวิถีการดำเนินชีวิตใหม่ ทั้งความเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ ด้านการเรียนรู้ สติปัญญา และสถานภาพทางสังคม สิ่งเหล่านี้มีความแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล
การดูแลจัดการเพื่อส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุจากหน่วยงานรัฐที่ผ่านมา ผู้สูงอายุ สังคม ชุมชนคาดหวังให้เจ้าหน้าที่รัฐดำเนินการ ซึ่งรัฐก็มีนโยบายและมาตรการในการสงเคราะห์ผู้สูงอายุในด้านต่างๆ เช่น ส่งเสริมการจัดตั้งกลุ่ม/ชมรม เบี้ยยังชีพรายเดือน และสวัสดิการอื่นๆ แต่ผู้สูงอายุยังขาดความรู้และทักษะในการดูแลเพื่อส่งเสริมสุขภาพให้สามารถพึ่งพาตนเอง ประกอบกับระบบครอบครัว เครือญาติ และเพื่อนบ้านในชุมชนขาดปัจจัยหลักใน 3 ประการ คือ 1) การให้ความสำคัญของบทบาทผู้สูงอายุและการตระหนักถึงบทบาทครอบครัวและชุมชนต่อการดูแลผู้สูงอายุ ซึ่งจะต้องปรับวิธีคิด ปรับจิตใจ และปรับเวลาให้พร้อมที่จะมีส่วนร่วมในการดูแลผู้สูงอายุอย่างใกล้ชิดและมากขึ้น 2) การขาดความรู้ความเข้าใจ และทักษะในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ให้มีสุขภาวะกาย ใจ สังคมและปัญญาที่เข้มแข็ง สามารถปรับวิถีชีวิตให้เหมาะสมกับการอยู่ในสังคมปัจจุบันได้อย่างเหมาะสมและมีความสุข 3) การตระหนักว่าผู้สูงอายุเป็นผู้ที่มีคุณค่าและผ่านประสบการณ์มามากมาย ทำอย่างไรครอบครัวและชุมชนจะนำสิ่งที่ผู้สูงอายุมีถ่ายทอดสู่คนรุ่นหลังได้ เพื่อให้ผู้สูงอายุมีความภาคภูมิใจที่สามารถทำประโยชน์ให้กับลูกหลานมากกว่า รู้สึกว่าเป็นภาระที่ลูกหลานต้องเลี้ยงดู (วาทินี บุญชะลักษีและยุพิน วรสิริอมร,2539)
ผู้สูงอายุร่วมกับกลุ่มมุสลีมะฮ์อัลกุรอานบานา จึงยึดหลักอัลกุรอานตามวิถีอิสลามนำมาเป็นกลวิธีที่สําคัญในการดำเนินชีวิตประจำวันควบคู่กับการส่งเสริมสุขภาพ โดยอาศัยกระบวนการอัลกุรอานคือ การเรียนรู้ การฝึกทักษะการอ่าน และการแปลความหมายอัลกุรอาน เพื่อส่งเสริมสุขภาพกายสุขภาพจิตและป้องกันโรคซึมเศร้า สร้างความสัมพันธ์ที่ดี เพื่อนำไปปฏิบัติและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต ซึ่งจะทำให้สุขภาวะกาย ใจ สังคมและปัญญาดีขึ้น ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดี