กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ตามที่กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับภาคีเครือข่าย ได้ขับเคลื่อนโครงการมหัศจรรย์ 1,000 วันแรก ของชีวิต ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 มุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาพของสตรีและเด็กปฐมวัยไทย โดยมีชุมชน ท้องถิ่น และภาคีเครือข่ายระดับพื้นที่ ร่วมลงทุนและเป็นเจ้าของการขับเคลื่อนงานผ่านกลไกและมาตรการ ที่มีอยู่ในพื้นที่ รวมถึงส่งเสริมให้เกิดกิจกรรมสำคัญ กิน กอด เล่น เล่า นอน เฝ้าดูฟัน การพัฒนาคุณภาพ งานบริการสาธารณสุข ทั้งคลินิกฝากครรภ์ (ANC)และคลินิกเด็กสุขภาพดี (WCC) เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และเด็กอายุ 0 – 2 ปี ทุกคน ได้รับบริการครบถ้วนและดูแลอย่างทั่วถึง โดยไม่ทอดทิ้ง กลุ่มด้อยโอกาส
ในช่วง 1,000 วันแรกของชีวิต โดย 270 วันอยู่ในท้องแม่ ช่วง 180 วัน (แรกเกิดถึง 6 เดือน) จากนั้น 550 วัน (หลัง 6 เดือนถึง 2 ปี) ดังนั้นการตั้งครรภ์เป็นระยะที่มีการสร้างเซลล์และเนื้อเยื่อต่าง ๆเกิดขึ้นมากกว่าปกติ เพราะอัตราการเติบโตของทารกในครรภ์สูงกว่าระยะอื่น ๆ ของชีวิต ความต้องการสารอาหารและพลังงานระหว่างตั้งครรภ์จึงมีมากกว่าระยะอื่น ๆ ถ้ามารดาได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ในปริมาณที่เพียงพอ มารดาจะมีสุขภาพสมบูรณ์และให้กำเนิดทารกที่แข็งแรง ในทางตรงกันข้ามถ้ามารดากินอาหารที่ไม่ถูกต้องหรือไม่เพียงพอมักทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง เด็กคลอดก่อนกำหนดหรือแท้ง โลหิตเป็นพิษขณะตั้งครรภ์ เด็กเกิดใหม่มีน้ำหนักแรกคลอดน้อยซึ่งจะมีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการทั้งด้านร่างกายจิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญาของเด็กต่อไปในอนาคต เพราะฉะนั้น การฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์ และการฝากครรภ์ 5 ครั้งตามเกณฑ์ ฝากครรภ์คุณภาพ 8 ครั้ง จึงมีความสำคัญกับหญิงตั้งครรภ์ทุกราย
จากการดำเนินงานด้านอนามัยแม่และเด็กโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแป้น ข้อมูลปีงบประมาณ 2567 พบว่า หญิงตั้งครรภ์มีภาวะโลหิตจางขณะตั้งครรภ์ ร้อยละ 23.8 (เป้าหมาย < ร้อยละ 14) หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์ ร้อยละ 94.74 หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์ ร้อยละ 94.44ทารกแรกคลอดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม ร้อยละ 18.75 หญิงหลังคลอดได้รับการดูแล 3 ครั้งตามเกณฑ์ ร้อยละ 100 ซึ่งในภาพรวมแล้วการดำเนินงานดังกล่าวยังคงเป็นปัญหาในพื้นที่และไม่ผ่านเกณฑ์ตัวชี้วัดตามกำหนด
โดยกลุ่มพัฒนางานอนามัยแม่และเด็กได้เล็งเห็นถึงความสำคัญ เพื่อยกระดับคุณภาพงานบริการสาธารณสุขคลินิกฝากครรภ์ (ANC) เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และมารดาหลังคลอดทุกคน ได้รับบริการครบถ้วนและดูแลอย่างทั่วถึง เกิดความต่อเนื่อง ยั่งยืน และมีประสิทธิภาพในการดำเนินงานแม่และเด็ก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแป้น จึงได้จัดทำโครงการ“ส่งเสริมสุขภาพหญิงวัยเจริญพันธ์ หญิงตั้งครรภ์และมารดาหลังคลอด (ภายใต้โครงการตำบลมหัศจรรย์ 1000 วัน สู่ 2500 วัน)” ขึ้น