กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคไข้เลือดออกนับเป็นปัญหาของระบบสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย เป็นปัญหาเร่งด่วนที่ต้องดำเนินการเฝ้าระวังป้องกัน สอบสวนและควบคุมโรคให้ได้โดยเร็ว เพื่อหยุดยั้งการแพร่ระบาดของโรคให้ทันท่วงที ซึ่งหากมีการระบาดเกิดขึ้นจะก่อให้เกิดปัญหาในวงกว้าง ส่งผลกระทบต่อสภาวะสุขภาพของประชาชน และทำให้เกิดความเสียหายทางด้านเศรษฐกิจสังคมสร้างความตื่นตระหนกให้กับประชาชนเป็นอย่างมากการที่จะดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคให้ได้ผล ทันเวลา และมีประสิทธิภาพ สามารถหยุดการแพร่ระบาดได้นั้นต้องได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วน รวมทั้งต้องดำเนินการตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสุข และต้องมีทีมปฏิบัติงานที่มีศักยภาพ มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องระบาดวิทยาเป็นอย่างดี มีทักษะในการดำเนินงานป้องกันโรค การสอบสวนโรค การเฝ้าระวังและควบคุมโรค การรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์สถานการณ์ และส่งรายงานข้อมูลทางระบาดวิทยา เพื่อแจ้งเตือนเหตุผิดปกติให้กับประชาชนผู้นำชุมชนหน่วยงานองค์กรในท้องถิ่น และเครือข่ายการเฝ้าระวังโรคได้ทราบ ซึ่งกระทรวงสาธารณสุขได้มีนโยบายจัดตั้งทีมในระดับตำบล คือทีมเฝ้าระวังสอบสวนโรคเคลื่อนที่เร็ว (SRRT) ตามสโลแกน “รู้เร็ว แจ้งเร็ว ควบคุมเร็ว” ทำหน้าที่ในการดำเนินกิจกรรมควบคุมป้องกันโรคติดต่อที่สำคัญในระดับตำบล ทำให้เกิดความร่วมมือในชุมชนอย่างจริงจัง นำไปสู่การป้องกันไข้เลือดออกได้
โรคไข้เลือดออกเป็นปัญหาโรคระบาดประจำถิ่นของตำบลบานา จากข้อมูล 3 ปี ย้อนหลังพบผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออก ดังนี้ คือปี 2564 จำนวน15 ราย 98.75 ต่อประชากรแสนคน ปี พ.ศ.2565จำนวน 22 ราย คิดเป็นอัตราป่วย 102.38 ต่อแสนประชากร และพ.ศ. 2566จำนวน 72 ราย คิดเป็นอัตราป่วย 355.07 ต่อแสนประชากร ไม่มีรายงานผู้ป่วยเสียชีวิตตามลำดับในปี2568 ตั้งแต่เดือนมกราคม ถึง วันที่ 2 มิถุนายน 2568 พบผู้ป่วยจำนวน 22 ราย อัตราป่วย 107.14 ต่อแสนประชากรพบผู้ป่วยเพศชายจำนวน 11 รายเพศหญิงจำนวน 11 ราย สัดส่วน1:1 กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุดคือกลุ่มอายุ 11-20 ปีร้อยละ 30.00 การระบาดมักระบาดในช่วงเดือนพฤษภาคม – เดือนมกราคมของปีถัดไป พบการระบาดแบบ generationที่ 2ในหมู่ 3 ของตำบลบานาอำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ผู้ป่วยจำนวน 6 ราย อัตราป่วย 641.71 ต่อแสนประชากร และมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นในพื้นที่ขยายไปยังหมู่บ้านใกล้เคียง ซึงพาหะของโรคคือยุงลาย ลักษณะที่อยู่อาศัยของยุงลาย พบมากตามบ้านที่อยู่อาศัย ขยายพันธุ์โดยวางไข่ในน้ำนิ่งพบบ่อยในภาชนะน้ำขัง เช่น โอ่งน้ำ แจกันดอกไม้ ยางรถยนต์เก่า หรือเศษวัสดุที่รองรับน้ำได้ทุกชนิด จากการสำรวจค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายโดยอาสาสมัครสาธารณสุขพบว่า ค่า HI เท่ากับ 23.79BI เท่ากับ 81.37CIเท่ากับ40.5 เกินค่ามาตรฐานกำหนด ซึ่งส่งผลให้มีการระบาดของโรคไข้เลือดออกในพื้นที่ จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า ประชาชนขาดความตระหนักในพฤติกรรมการทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลาย และขาดความตระหนักในพฤติกรรมการป้องกันตนไม่ให้ยุงกัด ลักษณะบ้านส่วนใหญ่ที่พบการระบาดซ้ำซาก พบการกำจัดขยะที่ไม่ถูกต้องโดยเฉพาะในชุมชนแออัดเอื้อต่อการเกิดแหล่งเพาะพันธ์ยุง
ดังนั้นเพื่อเป็นการสร้างความเข้าใจ ความตระหนักเกิดความร่วมมือในชุมชนอย่างจริงจัง สามารถจัดระบบการจัดการเฝ้าระวังป้องกันไข้เลือดออกตามมาตรฐานกระทรวงสาธารณสุขได้อย่างมีประสิทธิภาพ งานควบคุมโรคติดต่อโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบานาจึงได้จัดทำโครงการ “ปฏิบัติการควบคุมโรคไข้เลือดออกโดยเครือข่ายในพื้นที่ตำบลบานา”ขึ้นเพื่อดำเนินการควบคุมการระบาดของโรคไข้เลือดออกได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป