กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคมือเท้าปากซึ่งเป็นโรคที่พบบ่อยในเด็กผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเด็กที่มีอายุน้อยกว่า 5 ปี มักระบาดในช่วงหน้าฝนโรคที่เกิดจากโรคไวรัสกลุ่ม“แอนเตอโรไวรัส”การที่เป็นโรคมือเท้าปากอันเกิดจากการรับประทานอาหารโดยขาดความสะอาดเช่นไม่ได้ล้างมือก่อนรับประทานอาหาร การดื่มน้ำหรือเด็กที่ดูดเลียนิ้วมือซึ่งโรคนี้จะมีอาการโดยทั่วไปแล้วมักจะมีอาการเจ็บคอจะมีตุ่มฟองใสซึ่งจะแสดงด้วยสีแดงซึ่งกระจายอยู่ในบริเวณคอหอยและจะมีตุ่มฟองใสจะขยายกลายเป็นแผลร้อนในโดยส่วนมากจะพบบ่อยที่บริเวณด้านหน้าของต่อมทอมซิลและมักจะเป็นอยู่โดยจะใช้เวลา 4 – 5 วัน โดยมีวิธีการป้องกันที่ดีที่สุดคือการล้างมือให้ถูกวิธีโดยใช้สบู่และล้างด้วยน้ำที่สะอาดหลาย ๆ ครั้งโดยเฉพาะเมื่อได้สัมผัสกับเด็กที่ป่วยต้องปฏิบัติให้ถูกวิธีให้ล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้งที่ออกจากห้องน้ำหลังทำกิจกรรมใช้ช้อนกลางทุกครั้งที่ตักอาหารรับประทานอาหารร่วมกันและหลีกเลี่ยงการใช้แก้วน้ำดื่มหรือใช้หลอดดูดดื่มร่วมกันหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ป่วยโดยสวมถุงมือเมื่อจะลงมือทำแผลของผู้ป่วยที่เป็นโรคมือเท้าปาก โรคมือเท้าปากเปื่อยโรคมือเท้าปากเปื่อยเป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส พบได้บ่อยในทารกและเด็กเล็ก ทำให้มีอาการไข้ เป็นแผลในปาก มีตุ่มน้ำใสตามฝ่ามือ ฝ่าเท้า และลำตัว จัดเป็นโรคที่สร้างความกังวลใจให้กับคุณพ่อคุณแม่อยู่ไม่น้อย ซึ่งการติดต่อของโรคมือเท้าปากเปื่อยโรคมือเท้าปากเปื่อยสามารถติดต่อโดยตรงจากการสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากจมูก ลำคอ น้ำลาย และน้ำจากตุ่มใส รวมถึงอุจจาระของผู้ป่วยที่มีเชื้ออยู่ และสามารถติดต่อโดยอ้อมจากการสัมผัสของเล่น พื้นผิวสัมผัสที่มีการปนเปื้อนของเชื้อ อาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อ มือของผู้เลี้ยงดู โดยสถานที่ที่มักพบการระบาดของโรค ได้แก่ สถานรับเลี้ยงเด็กและโรงเรียนอนุบาล และช่วงที่มักมีการระบาดของโรคนี้คือ ช่วงฤดูฝนเข้าสู่ฤดูหนาว อย่างไรก็ดี โรคนี้ไม่ติดต่อจากคนสู่สัตว์หรือสัตว์สู่คน ทั้งนี้ โรคนี้สามารถเป็นซ้ำได้อีก เนื่องจากภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยที่หายจากการติดเชื้อไวรัสสายพันธุ์หนึ่ง ๆ อาจไม่สามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อจากไวรัสสายพันธุ์อื่น ๆ ได้ แม้จะจัดอยู่ในกลุ่มย่อยของเชื้อไวรัสเดียวกันอาการและภาวะแทรกซ้อนของโรคมือเท้าปากเปื่อย อาการเริ่มต้นของโรคมือเท้าปากเปื่อยจะคล้ายไข้หวัดคือมีไข้ประมาณ 2 – 4 วันและปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ จากนั้นจะมีผื่นแดงอักเสบที่ลิ้น เหงือก และกระพุ้งแก้ม ต่อมาเกิดผื่นแดงที่ฝ่ามือและฝ่าเท้า ในบางรายอาจพบที่ก้นด้วย โดยผื่นที่เกิดขึ้นเหล่านี้จะกลายเป็นตุ่มพองใส และแตกออกเป็นแผลหลุมตื้นๆ โดยส่วนใหญ่หากไม่มีอาการแทรกซ้อนอื่นอาการมักหายได้เองภายใน 7 - 10 วัน อย่างไรก็ตาม โรคมือเท้าปากเปื่อยอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ สมองอักเสบ อัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก หรือกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ไปจนถึงเสียชีวิตได้ โดยอาการแทรกซ้อนไม่สัมพันธ์กับจำนวนแผลในปากหรือตุ่มที่พบตามฝ่ามือฝ่าเท้า ในรายที่มีอาการแทรกซ้อนรุนแรงอาจมีแผลไม่กี่จุดในลำคอหรืออาจมีตุ่มเพียงไม่กี่ตุ่มตามฝ่ามือฝ่าเท้าก็ได้ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ควรดูแลลูกอย่างใกล้ชิดในช่วง 1 - 2 สัปดาห์แรกแม้จะดูว่าผื่น และแผลในปากหายไปแล้วก็ตามในปัจจุบันมีเด็กอายุต่ำกว่า5ปีเป็นเด็กก่อนวัยเรียนต้องถูกฝากเลี้ยงไว้ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและโรงเรียนอนุบาลซึ่งเป็นสถานที่ที่เด็กมาอยู่รวมกันเป็นจำนวนมากเมื่อมีเด็กคนใดคนหนึ่งเจ็บป่วยจะสามารถแพร่เชื้อโรคติดต่อสู่กันได้ง่ายในเด็กเล็กที่มีภูมิต้านทานต่ำจะป่วยได้บ่อย โรคที่พบบ่อยได้แก่โรคมือเท้าปากและโรคติดต่อต่าง ๆ ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการและสุขภาพโดยรวมของเด็กการระบาดของโรคมือเท้าปากและโรคติดต่อต่าง ๆ เมื่อเกิดขึ้นต้องปิดศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลผู้ปกครองต้องหยุดงานเพื่อดูแลเด็กที่บ้านทำให้ขาดรายได้จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับการดำเนินงานด้านการเฝ้าระวังการป้องกันและควบคุมโรคในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กให้มีประสิทธิภาพซึ่งนอกจากจะช่วยลดการเกิดโรคติดเชื้อเฉียบพลันโรคมือเท้าปากในเด็กแล้วยังเป็นการเตรียมความพร้อมรับมือกับการระบาดของโรคติดเชื้อซึ่งอาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต โรคมือเท้าปาก พร้อมทั้งให้ผู้ปกครองมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคมือเท้าปากที่ถูกต้องต่อไป สถานการณ์โรคมือ เท้า ปากตั้งแต่ 1 ก.ค. – 3 ก.ย. 68 มีรายงานผู้ป่วยทั้งหมด 30 ราย ไม่มีผู้เสียชีวิต ในปีนี้พบผู้ป่วยสูงสุดในเดือนสิงหาคม จำนวน 24 ราย สูงกว่าค่ามัธยฐานในช่วงห้าปีที่ผ่านมา กลุ่มอายุที่มีอัตราป่วยสูงสุด คือ กลุ่มเด็กแรกเกิด - 4 ปี ซึ่งพื้นในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านป่าบากมีปัญหาการระบาดของโรคมือเท้าปากมาอย่างต่อเนื่องเช่นกัน จากข้อมูลดังกล่าวพบว่าอัตราป่วยมีแนวโน้มสูงขึ้น จึงสันนิฐานได้ว่าการแพร่เชื้อ และการกระจายโรค จะเกิดขึ้นได้ทั้ง ชุมชน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก และโรงเรียน ด้วยเหตุนี้การควบคุมโรคจะต้องอาศัยความร่วมมือทั้งจาก ชุมชน โรงเรียน องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น และหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง กลุ่มเครือข่ายเฝ้าระวังโรคติดต่อ รพ.สต.บ้านป่าบาก ได้ตระหนักในบทบาทหน้าที่ในการเฝ้าระวัง ควบคุม และป้องกันโรคมือ เท้า ปาก เพื่อที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ประชาชนและเป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมป้องกันโรคมือเท้าปาก ปี 2568 ขึ้น