กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การส่งเสริมสุขภาพหญิงวัยเจริญพันธุ์และการเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ (preconception care) เป็นการจัดบริการแก่หญิงวัยเจริญพันธุ์และคู่สมรส มีเป้าหมายเพื่อให้หญิงวัยเจริญพันธ์มีสุขภาพดี มีผลลัพธ์จากการตั้งครรภ์ที่ดี เนื่องจากสตรีวัยเจริญพันธุ์เป็นช่วงที่อายุมีความพร้อมมากที่สุดต่อการกระทำหน้าที่ที่สมบูรณ์ของสตรี คือการให้กำเนิดบุตร ซึ่งเป็นบทบาทสำคัญในสังคม การจัดระบบสุขภาพของกลุ่มสตรีวัยเจริญพันธุ์ จึงเป็นการส่งเสริมสุขภาพของประชากรกลุ่มสำคัญให้มีสุขภาพดี และคุณภาพชีวิตที่ดีมีเป้าหมายเพื่อให้สตรีวัยเจริญพันธุ์มีสุขภาพดีก่อนการตั้งครรภ์ อีกทั้งมีความพร้อมที่จะตั้งครรภ์ ไม่เพียงแต่การเตรียมทางด้านร่างกายเท่านั้น ต้องครอบคลุมทั้งด้านสังคม จิตใจและจิตวิญาณด้วยการส่งเสริมให้สตรีวัยเจริญพันธุ์และคู่สมรสมีทัศนคติทางบวกก่อนการตั้งครรภ์แก่การเป็นบิดามารดา
ปัญหาหญิงวัยเจริญพันธุ์ขาดความรู้ความเข้าใจในการเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ จึงส่งผลให้เมื่อมีการตั้งครรภ์ได้มีการฝากครรภ์ช้า จึงต้องให้ความรู้เพื่อส่งเสริมให้มีการฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมให้กับหญิงตั้งครรภ์มีความรู้และทักษะในการปฏิบัติตัว และสามารถดูแลตนเองและทารกในครรภ์
และปัญหาภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์เป็นความผิดปกติทางระบบเลือดที่ส่งผลให้การสร้างเม็ดเลือดแดงน้อยลง เกิดจากหลายสาเหตุทั้งความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ ภาวะขาดสารอาหารและโรคติดเชื้อ โดยพบบ่อยที่สุดในหญิงตั้งครรภ์ สาเหตุสำคัญของภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ คือ การขาดสารอาหารจากธาตุเหล็กและกรดโฟลิก ภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนของมารดาและทารก เช่น มารดาเสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด จากรายงานของงานอนามัยแม่และเด็ก พบว่าสาเหตุการตายของมารดา อันดับหนึ่ง คือ ภาวะตกเลือดหลังคลอด ซึ่งปัญหาดังกล่าว เป็นปัญหาทางสาธารณสุขของประเทศ
จากผลการดำเนินงานแม่และเด็กปี 2567 ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลิเง๊ะ อัตราหญิงตั้งครรภ์มีภาวะโลหิตจางในระยะใกล้คลอดเท่ากับร้อยละ 17.09 ซึ่งมีค่าสูงกว่าเป้าหมายที่กำหนดคือกำหนดเป้าหมายให้หญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กไม่เกินร้อยละ 10 แต่เนื่องจากภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์เป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมารดาและทารก และปัญหาหญิงวัยเจริญพันธุ์ขาดความรู้ความเข้าใจในการเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลิเง๊ะ จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพหญิงวัยเจริญพันธุ์และหญิงตั้งครรภที่มีภาวะซีด เพื่อกระตุ้นให้หญิงมีครรภ์และหญิงวัยเจริญพันธุ์มาฝากครรภ์ทันที่ และมีการปฏิบัติตนระหว่างตั้งครรภ์อย่างถูกต้องเพื่อลดความเสี่ยงต่อทารกน้อยในครรภ์