กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัญหาสุขภาพของประเทศไทยเปลี่ยนจากโรคติดต่อ มาเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อันเป็นผลสืบเนื่องจากการพัฒนาประเทศในด้านเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งสังคมไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ปัญหาสุขภาพใหม่ที่ประสบอยู่ ไม่ว่าจะเป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ซึ่งมักจะตามมาด้วยโรคหลอดเลือดสมอง มีอาการอัมพฤกษ์ อัมพาต ทำให้ มีความพิการตามมา ขณะเดียวกันผู้สูงอายุที่ไม่มีโรคเมื่ออายุมากขึ้น มีการถดถอยของการทำงานของร่างกายและสมองเกิดภาวะพึ่งพิงในการใช้ชีวิตประจำวัน จำนวนผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพาทางกายมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับ อย่างไร ก็ตามปัจจุบันนอกเหนือจากปัญหาผู้สูงอายุดังกล่าวแล้ว ยังมีผู้ป่วยอื่นที่เป็นผู้ป่วยที่มีภาวะพึ่งพิง ได้แก่ ผู้พิการ ผู้ที่มีภาวะทุพลภาพ อันเนื่องมาจากการเจ็บป่วย หรือบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ ผู้ป่วยจิตเวช และภาวะสมองบกพร่อง ผู้มีภาวะพึ่งพิงเป็นกลุ่มผู้ด้อยโอกาส และมีความยากลำบากในการเข้าถึงบริการสาธารณสุข ขณะเดียวกันก็มีปัญหาในการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก ทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคม ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาระบบบริการในการดูแลสุขภาพต่อเนื่องในระยะยาว อาจแบ่งผู้ป่วยที่มีภาวะพึ่งพิงตามภาวะพึ่งพิง หรือความรุนแรงของโรค โดยการคัดกรองของการดูแลผู้ป่วยระยะยาวจำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากครอบครัวหรือญาติในการดูแลและให้บริการ รวมถึงการปรับสภาพแวดล้อมและที่อยู่อาศัยให้เอื้อต่อการดูแลด้วย เช่น ที่นอน พื้นบ้าน สถานที่ขับถ่าย ฯลฯ เพื่อให้การดูแล มีประสิทธิผล ทีมสุขภาพจึงจำเป็นต้องออกไปประเมิน และให้คำแนะนำในการปรับสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการดูแล และต้องมีการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อการดูแลด้านสังคมอีกด้วย การดูแลผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียงกำลังเป็นปัญหาท้าทายสังคมไทยมากขึ้นทุกที ตามจำนวนผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงคือไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ซึ่งตามตัวเลขของมูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทยระบุว่าในปี 2559 ประเทศไทยมีประชากรกลุ่มนี้ประมาณ 4 แสนคน และจะเพิ่มเป็น 1.3 ล้านคนในอีก 20 ปี การเตรียมสร้างระบบเพื่อดูแลสุขภาพของคนกลุ่มนี้ จึงเป็นสิ่งจำเป็น ปี 2559สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช)

จึงได้จัดตั้งกองทุนระบบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (กองทุนLTC)โดยมีผู้ช่วยเหลือดูแลผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง (CG) เป็นกำลังสำคัญ งานหลัก คือ การลงเยี่ยมบ้านช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุ ติดบ้านติดเตียง หรือที่บางครั้งเรียกกันว่าผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ดูแลด้านกิจวัตรประจำวัน อาบน้ำ แต่งตัว ป้อนข้าว ป้อนยา คัดกรอง ประเมินปัญหาสุขภาพและให้บริการด้านสุภาพเบื้องต้น โดยให้บริการตามแผนการดูแลรายบุคคล(Care plan) ซึ่งจะมีบุคลากรด้านสุขภาพที่รับหน้าที่ผู้จัดการการดูแลด้านสาธารณสุข (CM) โดยทีมสหวิชาชีพ ในระดับปฐมภูมิ ซึ่งจัดบริการดูแลสุขภาพถึงที่บ้านอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอตามปัญหาสุขภาพตามชุดสิทธิประโยชน์ โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวชุมชนและท้องถิ่น เพื่อรองรับการดำเนินงานการจัดระบบดูแลระยะยาว ด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Long Term Care) แบบบูรณาการ
องค์การบริหารส่วนตำบลตันหยงมัส ยังมีผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงจำนวน 52 ราย (ข้อมูลจากหน่วยปฐมภูมิโรงพยาบาลระแงะ เดือนกันยายน 2568) ณ สภาวการณ์ปัจจุบันการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและบุคคลอื่นที่มีภาวะพึ่งพิงต้องได้รับการประเมินเป็นผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและบุคคลอื่นที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน ซึ่ งเป็นกลุ่มเป้าหมายการใช้บริการในระบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุข เพื่อให้การดูแลที่บ้าน และมีบริการการดูแลเฉพาะในลักษณะการดูแลต่อเนื่องระยะยาว โดยมีหน่วยงานราชการในพื้นที่ องค์การบริหารส่วนตำบลตันหยงมัสศูนย์พัฒนาและฟื้นฟูคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงสาธารณสุขอำเภอระแงะ หน่วยปฐมภูมิโรงพยาบาลระแงะผู้จัดการการดูแลด้านสาธารณสุข (Care manager) ผู้ช่วยเหลือดูแลผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง (Care giver) อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ซึ่งร่วมกันขับเคลื่อน งาน LTC (Long term care)ซึ่งยังคงประสบปัญหาการขาดแคลน ผู้ช่วยเหลือดูแลผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง (Care giver) จึงจำเป็นต้องพัฒนาศักยภาพและเพิ่มจำนวนบุคลากรในส่วนนี้ให้เพียงพอต่อความต้องการ
ศูนย์พัฒนาและฟื้นฟูคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง องค์การบริหารส่วนตำบลตันหยงมัสจัดให้มีการจัดอบรมผู้ช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุ (Caregiver) ตามหลักสูตรกรมอนามัย ๗๐ ชั่วโมง เพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง และขับเคลื่อนการดำเนินงานการดูแลระยะยาวสำหรับผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงแบบบูรณาการในชุมชน ให้มีความครอบคลุมมากขึ้น โดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานภาครัฐ อาสาสมัครในพื้นที่ อันจะส่งผลให้ ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและบุคคลอื่นที่มีภาวะพึ่งพิงมีสุขภาพดี ได้รับการดูแลส่งเสริมสุขภาพและสามารถดำรงชีวิตได้อย่างเหมาะสม จึงได้จัดทำโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตรการดูแลผู้สูงอายุ จำนวน 70 ชั่วโมงตำบลตันหยงมัส ประจำปี 2569 ขึ้น