กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัจจุบันโรคมะเร็งเป็นสาเหตุการตายอันดับหนึ่งในประเทศไทย และมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น โรคมะเร็งที่พบมากที่สุดในประเทศไทย คือ โรคมะเร็งตับ รองลงมาคือมะเร็งปอด มะเร็งลำไส้และไส้ตรง มะเร็งปากมดลูก มะเร็งเต้านม ตามลำดับ ในประเทศไทยโรคมะเร็งปากมดลูกเป็นโรคที่พบเป็นอันดับหนึ่งในสตรีไทย มีผู้ป่วยรายใหม่ประมาณปีละ 6,300 ราย พบมากที่สุดอายุระหว่างอายุ 45-50 ปี ระยะที่พบส่วนใหญ่อยู่ในระยะลุกลาม การรักษาจึงเป็นไปได้ยากต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาสูง การป้องกัน และควบคุมโรคมะเร็งปากมดลูกต้องมีการค้นหาโดยการตรวจหาเซลล์มะเร็งตั้งแต่อยู่ในระยะเริ่มแรก และในระยะก่อนเป็นมะเร็ง ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้ และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษาในระยะลุกลาม และจากการศึกษาขององค์การอนามัยโลก ได้พบว่าการคัดกรองด้วยการทำ HPV DNA ในสตรีกลุ่มเป้าหมายอายุ 30-60 ปี ทำให้ช่วยลดอัตราการเกิดและอัตราการตายจากโรคมะเร็งปากมดลูกได้ ในส่วนของโรคมะเร็งลำไส้ และไส้ตรงเป็นโรคมะเร็งที่พบเป็นอันดับสามในเพศชาย และเป็นอันดับสี่ในเพศหญิง ในปี พ.ศ. 2554 พบผู้ป่วยใหม่ปีละประมาณ 10,624 ราย โดยในแต่ละปีจะมีผู้เสียชีวิตจากมะเร็งลำไส้ ใหญ่และไส้ตรงประมาณ 3,000 ราย โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงเป็นโรคมะเร็งที่สามารถทำการตรวจหาได้ตั้งแต่อยู่ในระยะเริ่มแรก ซึ่งสามารถทำการรักษาให้หายได้และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษามะเร็งในระยะลุกลาม นอกจากนี้ยังสามารถตรวจพบในระยะที่ยังไม่เป็นมะเร็งคือ Adenomas ซึ่งเมื่อทำการรักษาโดยการตัดทิ้งแล้วสามารถป้องกันการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ สถาบันมะเร็งแห่งชาติจึงเสนอโครงการตรวจคัดกรอง มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงให้กับประชาชนที่มีอายุ 50-70 ปีขึ้นไป โดยการตรวจเม็ดเลือดแดงแฝงในอุจจาระ ด้วยวิธี Fecal Immunochemical Tast (FIT) ซึ่งเป็นวิธีที่นิยมใช้กันในปัจจุบันเนื่องจากขั้นตอนในการเตรียมตัวไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน และสามารถทำการตรวจคัดกรองได้ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เนื่องจากโรคมะเร็งเป็นโรคที่เป็นแล้วจะทำให้เกิดอาการป่วยและเสียชีวิตก่อนวัยอันสมควร ซึ่งผู้ป่วยได้รับการรักษาพยาบาลส่วนใหญ่มักจะได้รับการรักษาเมื่ออยู่ในระยะที่เป็นมากแล้ว ทำให้ผลการรักษาไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร แต่ในขณะเดียวกันโรคมะเร็งเป็นโรคหนึ่งที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ถ้าหากได้รับการตรวจวินิจฉัยและมาพบแพทย์ตั้งแต่ในระยะเริ่มแรก ปัจจุบันสตรีและบุรุษจำนวนไม่น้อยที่ยังขาดความรู้ในเรื่องโรคมะเร็ง จากการดำเนินงานคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในสตรีอายุ 30-60 ปี ในพื้นที่ตำบลบ้านควน ปีงบประมาณ 2568
สตรีอายุ 30-60 ปี จำนวนทั้งหมด 1,108 คน ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกโดยวิธีการ HPV DNA จำนวน 203 คน คิดเป็นร้อยละ 18.32 และสตรีอายุ 30-70 ปี จำนวน 1,456 คน ได้รับการตรวจคัดกรองเต้านมด้วยเจ้าหน้าที่่ และด้วยตนเอง จำนวน 1,142 คน คิดเป็นร้อยละ 78.43 ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร้งลำไส้และไส้ตรง โดยวิธี Fit test จำนวน 60 คน จากจำนวนประชาชนอายุ 50-70 ปี ทั้งหมด 1,255 คน คิดเป็นร้อยละ 4.78 โรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตำบลบ้านควน 1 ได้ให้ความสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคแก่ประชาชน ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ประชาชน และการลดภาระค่าใช้จ่ายที่ต้องดูแลรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง จึงได้จัดทำโครงการคัดกรองมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูกขึ้นเป็นการสนองตามนโยบายหลักประกันสุขภาพส่งเสริมสุขภาพอนามัยในกลุ่มสตรี ให้สามารถดูแลลสุขภาพตนเองได้อย่างต่อเนื่อง