กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ยาเป็นสิ่งที่ใช้ในการวินิจฉัย บำบัด บรรเทา รักษา หรือป้องกันโรค หรือความเจ็บป่วยของมนุษย์หรือสัตว์ มุ่งหมายสำหรับให้เกิดผลแก่สุขภาพ (สภาเภสัชกรรม อ้างใน สำนักคณะกรรมการกฤษฎีกา, 2562) แต่แม้ยาสามารถใช้รักษาทำให้ผู้ป่วยหายป่วยและร่างกายรู้สึกดีขึ้นได้ แต่สิ่งสำคัญคือ หากใช้ไม่ถูกต้องยาทุกชนิดไม่ว่าจะได้มาจากการจ่ายยาของแพทย์หรือยาที่หาซื้อเองตามร้านขายยาล้วนแล้วแต่มีอันตราย ดังนั้น ต้องมีหลักการใช้ยาที่ปลอดภัย (ณัฐวุฒิ, 2559; อุไรวรรณ, 2562; สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, 2564) ซึ่งผู้ป่วยโรคเรื้อรังเป็นกลุ่มที่มีการใช้ยาต่อเนื่องเป็นประจำ จำเป็นต้องมีทักษะพฤติกรรมการใช้ยาที่ถูกต้อง ไม่ควรซื้อยากินเอง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งก่อนใช้ยา เพราะหากใช้ยาไม่ถูกต้องมีความเสี่ยงที่จะเกิดอันตรายกับตนเองได้มากกว่ากลุ่มอื่น แต่จากการศึกษาต่างๆ พบว่า ผู้ป่วยเรื้อรังเป็นกลุ่มที่ยังมีปัญหาการใช้ยามากมาย
สภาพปัญหาการใช้ยาที่เกิดขึ้นมีปัญหาในด้านการตรวจสอบฉลากยา การใช้ยาไม่ถูกโรค การใช้ยาไม่ถูกคน การใช้ยาไม่ถูกขนาด ซึ่งปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ได้เกิดจากการใช้ยาที่ผู้ป่วยรับจากแพทย์อยู่เป็นประจำเพียงอย่างเดียว แต่พบว่าผู้ป่วยโรคเรื้อรังยังมีการซื้อยาเพิ่ม มีการใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพอื่นๆ เพิ่ม เนื่องจากผู้ป่วยโรคเรื้อรังส่วนใหญ่เป็นผู้ที่รับประทานยาหลายขนานเป็นเวลานาน ทำให้ผู้ป่วยมักแสวงหาผลิตภัณฑ์สุขภาพอื่นๆนอกเหนือจากที่แพทย์สั่งมาใช้ เช่น ยาชุด ยาลูกกลอน ยาน้ำสมุนไพรแผนโบราณ และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่างๆ จากคำแนะนำของญาติตลอดจนสื่อต่างๆ จึงทำให้ได้รับยาหรือผลิตภัณฑ์สุขภาพหลายชนิดเกินความจำเป็น (สมจิต, 2558) ประกอบกับปัจจุบันผู้บริโภคสามารถเข้าถึงผลิตภัณฑ์สุขภาพได้สะดวกรวดเร็วจาการโฆษณาทางเวปไซด์ โทรทัศน์ วิทยุ ตัวแทนจำหน่าย รวมถึงร้านชำในชุมชน ซึ่งมักมีการโฆษณาที่อวดอ้างสรรพคุณเกินจริง และมีแหล่งจำหน่ายที่สะดวกกับการซื้อมาบริโภค (ศิริรัตน์ และสุรศักดิ์, 2562) และจะหยุดยาเองหากมีอาการดีขึ้น ซึ่งถือเป็นความเสี่ยงในการใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพเหล่านี้โดยเฉพาะผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักใช้ยาสมุนไพรหรือแสวงหาวิธีการรักษาอื่นร่วมกับยาแผนปัจจุบันที่แพทย์สั่งใช้ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ อาจมีการปนสเตียรอยด์หรือตัวยาอื่นๆ ซึ่งทำให้เกิดความเสี่ยงและส่งผลกระทบต่อสุขภาพหรือความผิดปกติต่างๆ
ภาคีเครือข่ายสุขภาพของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านปรางหมู่ จึงเห็นความสำคัญของการใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ส่งเสริมการใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพอย่างปลอดภัยในผู้ป่วยเรื้อรัง โดยมุ่งเน้นให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังมีหลักการใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ถูกต้อง เหมาะสม ปลอดภัย รวมทั้งเฝ้าระวังความเสี่ยงจากการใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของผู้ป่วยเรื้อรังในชุมชน